مارس 2011 زلزله ای به بزرگی 9 ریشتر منطقه سیندای را لرزاند پس از آن سومانی عظیمی به ارتفاع حدود 12 متر مناطق وسیعی از سواحل این کشور را به زیر آب برد و موجب انفجار نیروگاه هسته ای فوکوشیما شد. به طوری که برپایه تازه ترین اندازه گیریهایی که 4 آوریل انجام شد 11 هزار و 500 تن آب رادیواکتیو وارد دریا شده است.
افزایش سطوح رادیو اکتیو در هوا و آب می تواند به شدت مواد غذایی را آلوده کند. به طوری که دولت ژاپن در روزهای اخیر اعلام کرده است که از کاشت برنج در زمینهای آلوده به تششعات رادیواکتیو ممانعت می کند. این ممانعت در تمام زمینهایی که محتوی سطوح بالای سزیم رادیواکتیو باشد اجرا می شود، اما درحال حاضر تنها در دو منطقه در فاصله حدود 40 کیلومتری از "فوکوشیما داییچی" تحت این محدودیتهای امنیتی قرار دارند.
از سویی دیگر، برپایه اظهارات یک سخنگوی دولت در روز 10 آوریل، ژاپن ممنوعیت تولید برخی از مواد غذایی را در فضاهای اطراف نیروگاه هسته ای فوکوشیما لغو کرد.
برپایه این اظهارات جدید، ممنوعیت تولید شیر در "کایتاکاتا" واقع در حوزه فوکوشیما و سایر فضاها، اسفناج و سایر سبزیجات تولید شده در حوزه "گومنا" لغو می شود.
به گفته این سخنگوی دولت ژاپن، سطوح تششعات هسته ای در این مناطق بسیار پایین و بی خطر است. با وجود این، همچنان بر ممنوعیت کاشت برنج در مناطقی که سطوح تششعات آن بالاتر از محدودیتهای پیش بینی شده است اجرا می شود.
پیش از این، ژاپن محدودیتهای قانونی را برای تست ید رادیواکتیو در ماهیهای صید شده از اقیانوس ارائه کرده بود. این اقدام در پی کشف ید رادیواکتیو در ماهیهای صید شده در حوزه "ایباراکی" واقع در جنوب نیروگاه انجام شد.
دولت این کشور اعلام کرد که تمرکز ید 131 و سزیم 134 در آب دریای نزدیک به نیروگاه به ترتیب 126.7 و 24.8 برابر بالاتر از حداکثر استاندارد است.
همچنین وزیر علم و فناوری ژاپن اعلام کرد که به منظور ردیابی کبالت 58 در آب دریای این مناطق، دریا تا شعاع بین 10 تا 30 کیلومتری از نیروگاه آزمایش خواهد شد.
هند از واردات مواد غذایی از ژاپن جلوگیری کرد
به دلیل این موقعیت بحرانی، دولت هند روز سه شنبه 6 آوریل اعلام کرد که از واردات مواد غذایی از ژاپن جلوگیری می کند.
برپایه این اطلاعیه، واردات میوه، سبزیجات و تمام فراورده های غذایی از ژاپن متوقف شده است. هند اولین کشوری است که واردات مواد غذایی از تمام مناطق ژاپن را متوقف کرده است. در حالی که کشورهایی چون چین، سنگاپور و آمریکا از واردات غذا از برخی از نواحی ژاپن ممانعت می کنند.
کشورهای آسیایی نزدیک ژاپن در حال آزمایش واردات خوراکی خود از ژاپن هستند. استرالیا و اتحادیه اروپا نیز اعلام کرده اند که این آزمایشات را انجام می دهند و ایتالیا به طور موقت تمام واردات غذایی از ژاپن را متوقف کرده است.
محدودیت اتحادیه اروپا برای واردات محصولات غذایی از ژاپن
اتحادیه اروپا نیز 8 آوریل اعلام کرد که برای واردات محصولات غذایی از این کشور از همان محدودیتهای ژاپن در آزمایش مواد غذایی استفاده می کند.
اتحادیه اروپا در 1986 و پس از فاجعه انفجار نیروگاه "چرونویل" مقررات مشابهی را برای واردات مواد غذایی تدوین کرده بود.
حداکثر آلودگی به سزیم رادیواکتیو در سال 1986 برای واردات غذا به اتحادیه اروپا برابر با 370 بکرل بر کیلو برای شیر و فراورده های ویژه نوزادان و 600 بکرل بر کیلو برای تمام مواد غذایی بود. حداکثر آلودگی رادیواکتیوی از سال 1987 به بعد برای واردات مواد غذایی به این اتحادیه برابر با 1000 بکرل بر کیلو برای شیر و فراورده های آن و 1250 بکرل بر کیلو برای سایر مواد غذایی بود.
در ژاپن و از این پس در اتحادیه اروپا محدودیتها برای سزیم رادیواکتیو برابر با 200 بکرل بر کیلو برای شیر (100 بکرل بر کیلو برای شیر نوزدان) و 500 بکرل بر کیلو برای سایر مواد غذایی است. همچنین مقرراتی برای ید رادیواکتیو (ید 131)، اورانیم و پلوتونیم در نظر گرفته شده است.
ژاپن یکی از بهترین سیستمهای ایمنی غذا را در اختیار دارد، اما بعضی از کشورها معتقدند که محصولات غذایی تولید شده در ژاپن می توانند به مواد رادیواکتیو آلوده باشند.
به اعتقاد "ریچارد مورین"، استاد فیزیک رادیولوژی و رئیس کالج آمریکایی کمیته ایمنی رادیولوژی دلایل کوچکی وجود دارند که برپایه آنها کشورهای مختلف درباره ایمنی محصولات غذایی ژاپن ابراز نگرانی کنند.
این کارشناس در این خصوص توضیح داد: "همانگونه که می دانیم، بسیاری از مواد رادیواکتیو توسط باد وارد اتمسفر شرق ژاپن شده اند و به شرطی که این روند ادامه پیدا کند دیگر بر روی جزیره ژاپن آلودگی وجود نخواهد داشت. این مسئله هشدارها درباره مواد غذایی را کاهش می دهد."
اثرات رادیواکتیو بر روی مواد غذایی
سبزیجات
برگهای پهن گیاهانی چون اسفناج و کلم به دلیل سطح وسیعی که دارند تعداد بیشتری از ذرات رادیواکتیو را جذب می کنند. برای مثال سطح رادیواکتیو اسفناجهایی که در یک منطقه نزدیک به نیروگاه فوکوشیما کاشته شده بودند 27 برابر بیشتر از استانداردها بود.
شیر
ذرات رادیواکتیو بر روی علوفه ای که گاوها می خورند می نشینند. سطح رادیواکتیو شیری که در یک شهر کوچک در فاصله حدود 47 کیلومتری از این نیروگاه تولید شده بود برابر با هزار و 500 بکرل بر کیلوگرم بود. به گفته محققان، این سطح رادیواکتیو بسیار پایین است و تنها اگر 58 هزار لیوان از این شیر نوشیده شود (دو لیوان 8 اونسی در یک روز به مدت 80 سال) خطر ابتلا به سرطان 4 درصد افزایش می یابد.
غذاهای دریایی
آب مساحت وسیعی برای جذب ذرات رادیواکتیو دارد اما مقامات رسمی ژاپن می گویند که سطوح تششعات در هر ماهی پایین تر از استانداردهای هشدار است. به ویژه اینکه عمر ماهیهای کوچک به اندازه ای طولانی نیست که بتوانند این تششعات را در سطوح خطرناک جذب کنند. هرچند در هفته های گذشته، ژاپن محدودیتهای قانونی را برای تست ید رادیواکتیو در ماهیهای صید شده از اقیانوس ارائه کرده بود. این اقدام در پی کشف ید رادیواکتیو در ماهیهای صید شده در حوزه "ایباراکی" واقع در جنوب نیروگاه انجام شد.
علی محرر سرپرست سازمان چای با بیان اینکه چای ایرانی ارگانیک و بدون هرگونه آلودگی است گفت: متاسفانه به تازگی چای تولیدی کشور ژاپن که آلوده به مواد رادیو اکتیو است، در رسانه ملی تبلیغ شده، این درحالی است که دیگر کشورهای جهان واردات محصولات کشاورزی از ژاپن را ممنوع اعلام کرده‌اند.
خبرگزاری مهر