دیگر تقریبا همه می‌دانند که ناوگان هوایی ایران فرسوده و نیازمند تجهیز و نوسازی است. فرسودگی ناوگان هوایی ایران زمانی تشدید شد که به دنبال اعمال تحریم علیه دولت ایران، کشور ما نه تنها نتوانست هواپیمای نو وارد کند که قادر به تولید قطعات هواپیما هم نبود. نتیجه این وضعیت فرسوده شدن هر چه بیشتر ناوگان هوایی ایران بود، به گونه‌ای که بررسی‌های جدید نشان می‌دهد اکنون بیش از نیمی از هواپیماهای ناوگان هوای ایران فرسوده و نیازمند تعویض یا تجهیز است. به دنبال حصول توافق هسته ای میان ایران و کشور‌های 1+5 موضوع نوسازی و بازسازی ناوگان هوایی ایران نیز مورد توجه قرار گرفت. در این زمینه گزینه‌های مختلفی وجود دارد. یکی از اصلی‌ترین گزینه‌ها خرید هواپیماهای نو با استاندارد‌های جهانی از شرکت‌های معتبر دنیاست. در این زمینه هر چند هنوز اتفاق ویژه‌ای نیفتاده است، اما تحلیل‌های بسیاری وجود دارد. در حالی که همچنان خاطره بد سقوط هواپیماهای روسی در ذهن ایرانیان وجود دارد، عنوان شد که ممکن است ایران باز هم در خرید‌های جدید به سراغ همسایه شمالی برود. البته همزمان مذاکراتی با فرانسه نیز در حال انجام است و حتی زمانی اعلام شد که ایران قرار است پنج فروند هواپیمای فرانسوی را به ناوگان هوایی خود اضافه کند. این مباحث تا زمانی مطرح بود که گزینه اصلی ایران درباره نوسازی ناوگان هواپیمایی خرید هواپیمای نو بود.
اجاره هواپیما
«اگر بخواهیم به دنبال خرید هواپیما برویم این امکان برای کشورمان فراهم نیست، چون برای توسعه ناوگان هوایی دور و متوسط برد، ۴۰۰ فروند و برای توسعه ناوگان هوایی کوتاه برد با هدف استفاده در فرودگاه‌های کوچک داخلی نیز حداقل ۱۰۰ فروند و در مجموع ۵۰۰ فروند هواپیما نیاز است که با یک حساب سرانگشتی مجموعا ۵۰ میلیارد دلار برای تامین آنها نیاز داریم؛ در حالی که این میزان پول اصلا در ایران وجود خارجی ندارد؛ بنابراین به سراغ روش اجاره به شرط تملیک (لیزینگ) رفته‌ایم.» این اظهارات را 15 آبان امسال وزیر راه و شهرسازی به دنبال اظهارات چند باره‌ای انجام داد که درباره نبود پول برای خرید هواپیما انجام داده بود. عباس آخوندی از راهکار تازه‌ای خبر داد که آن را تحت عنوان اجاره هواپیما می‌شناسیم. اما راهکار کمتر مورد توجه قرار گرفته در زمینه بازسازی و نوسازی ناوگان هوایی ایران ساخت هواپیما در داخل کشور است. این راهکار البته مخالفان زیادی دارد و اغلب کارشناسان این حوزه عنوان می‌کنند هواپیماسازی کار ما نیست. با وجود این، به تازگی معاون بازاریابی توپولوف گفته است: «ایران تحت لیسانس ما هواپیما بسازد و صادر کند.»
توپولف در ایران
توپولف یک هواپیمای ساخت کشور روسیه است که مدل‌هایی از آن در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شرکت روسی، توپولف ۱۵۴ را نخستین بار در چهارم اکتبر ۱۹۶۸ به پرواز در آورد. این هواپیما قابل مقایسه با بوئینگ ۷۲۷ است، اما مصرف سوخت بیشتر و اندازه کابین کمتری دارد. توپولف 154 در ایران حداقل پنج حادثه مهم آفریده است که در مواردی از آن بیش از 100 نفر کشته شده‌اند. آخرین سقوط مرگبار این هواپیما مربوط به تیر 1388 است که بر اثر آن 169 نفر جان باختند. سه سال قبل از آن توپولفی که در مسیر بندرعباس-مشهد در حال حرکت بود سقوط کرد و بر اثر این حادثه ۲۸ نفر کشته و ۵۰ نفر زخمی شدند. 23 بهمن 1380 نیز هواپیمای توپولف تی یو-۱۵۴ شرکت ایران ایرتور در نزدیکی خرم‌آباد به دلیل شرایط نامساعد جوی با کوه برخورد کرد و ۱۱۹ نفر کشته شدند. این حوادث و چند حادثه بزرگ و کوچک دیگر باعث شده است ایرانیان چندان اطمینانی به توپولف نداشته باشند. با این حال توپولف‌سازان نه تنها چنین تصوری ندارند، که دلشان می‌خواهند شعبه‌ای از کارخانه خود در ایران دایر و ایران را توپولف‌ساز کنند. روز گذشته معاون بازاریابی و روابط خارجی شرکت هواپیماسازی توپولف با بیان اینکه این شرکت در ساخت هواپیماهای غیرنظامی در رتبه پنجم جهان قرار دارد، پیشنهاد کرد: ایران تحت لیسانس ما هواپیما بسازد و به خاورمیانه، آسیا و آفریقا صادر کند.
لوئونید ان. دیملویچ در حاشیه نمایشگاه ملی روسیه در تهران با بیان اینکه بازار چند میلیارد دلاری ایران مورد توجه بسیاری از کشورهاست، افزود: ما در همسایگی ایران امیدواریم در سال آینده با رفع تحریم ها، روابط تجاری برقرار کنیم. او افزود: شرکت‌های هواپیماسازی توپولف (Tupolev) و سوخو (Sukhoi)، شرکت‌های اصلی هواپیماسازی روسیه و پیشتاز تولید هواپیماهای مسافربری و نظامی در این کشور، زیرمجموعه شرکت یونایتد ایرکرفت کورپوریشن (United Aircraft Corporation)، شرکت برتر هوا و فضا و صنایع دفاعی روسیه هستند. دیملویچ با بیان اینکه شرکت هواپیمایی توپولف در ساخت هواپیماهای غیرنظامی پس از شرکت‌های ایرباس، بوئینگ، بمباردیه و امبرائر در رتبه پنجم جهان قرار دارد، افزود: هواپیمای نظامی sukhoi su-27/30. 874 شرکت هواپیماسازی سوخو نیز دهمین هواپیمای جنگی برتر جهان است. معاون بخش بازاریابی و روابط خارجی شرکت هواپیماسازی توپولف اظهار داشت: هواپیماهای این شرکت به لحاظ ویژگی ایرودینامیکی در جهان بهترین هستند و از سطح ایمنی بالایی برخوردارند. او ادامه داد: همچنین استفاده از آنها آسان و 95 درصد قطعات به کار رفته در آنها ساخت روسیه است. بنابراین ایران با اطمینان بیشتری می‌تواند از محصولات این شرکت استفاده کند. دیملویچ افزود: این شرکت با شرکت‌های هواپیمایی مغان، کیش ایر و ایران ایر مذاکراتی درباره فروش هواپیما انجام داده است.
آرمان امروز