هر چند تاکنون مقام‌های ایران از جمله وزیر امور خارجه و رییس سازمان انرژی اتمی اعلام نظر قطعی درباره تحریم های اخیر آمریکا مرتبط با برنامه دفاعی و موشکی ایران را به بررسی و تصمیم نهایی هیات نظارت بر برجام موکول کرده‌اند اما این عضو تیم مذاکره کننده اظهار کرد که "از نگاه ما تحریم‌های اخیر کاملا مردود است" و افزود: "اینکه به تحریم‌های اخیر چه عکس‌العملی نشان خواهیم داد، باید منتظر تصمیم هیأت نظارت بر اجرای برجام باشیم."
مجید تخت روانچی، معاون اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه و عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران کلیدی‌ترین نکته پاسخ مقام معظم رهبری به نامه رئیس‌جمهور درباره برجام را "هوشیاری" مسوولان نسبت به اجرای تعهدات از سوی طرف مقابل دانست و گفت: "هوشیار" بودن درباره نظارت بر اجرای برجام توسط مسوولان به ویژه در چارچوب هیات نظارت بر برجام در شورای عالی امنیت ملی، وزارت امور خارجه و در نمایندگی‌های ما در خارج از کشور به طور جدی وجود دارد و بلافاصله در برابر هر اقدام، عکس‌العمل نشان خواهیم داد.
وی گفت: البته در برخی مواقع این عکس‌العمل را به طورعلنی بیان نمی‌کنیم در عین حال که به هر اقدامی به طور مقتضی پاسخ داده خواهد شد، بنابراین ما با چشم باز و با دقت اجرای برجام را رصد می‌کنیم.
تحریم‌های فراتر از بحث هسته‌ای هم‌چنان وجود دارد
این عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان در پاسخ به این پرسش که مقام معظم رهبری در بخشی از پاسخ خود به رئیس‌جمهور اظهار کردند که "ایران، 1+5 را وادار به عقب‌نشینی و رفع بخشی از تحریم‌های زورگویانه کرد"، اینکه ایشان از واژگان "رفع" و "بخشی" در رابطه با رفع تحریم‌ها استفاده کرده‌اند را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ گفت: تحریم‌های مرتبط با بحث هسته‌ای چه آنها از سوی اروپا، شورای امنیت یا دستورات اجرایی رئیس‌جمهور آمریکا لغو شدند و تحریم‌های کنگره که از سوی دولت آمریکا متوقف شده است، در چارچوب مصوبه مجلس شورای اسلامی و نامه نه ماده‌ای رهبری دیده می‌شوند، اما تحریم‌های فراتر از بحث هسته‌ای در چارچوب تروریسم و حقوق بشر هم‌چنان وجود دارند، چرا که ما در مذاکرات هسته ای درباره آنها اجازه مذاکره نداشتیم، علاوه بر این درهم آمیختن همه موضوعات را مفید نمی‌دانستیم.
مواضع و نامه‌نگاری‌های رهبری چارچوب کار هیات نظارت و وزارت خارجه است
تخت‌روانچی در پاسخ به این پرسش که برخی بر این نظرند که مقام معظم رهبری با توجه به تاکیدی که در نامه نه ماده‌ای بر لغو تمامی تحریم‌ها و ارائه تضمین لازم در این رابطه داشتند، محقق نشده و از اینکه بخشی از تحریم‌ها لغو و بخش مربوط به آمریکا تعلیق شده است، انتقاداتی وجود دارد؟ گفت: فرمایشات رهبری به روشنی مشخص است. در عین حال آنچه ایشان در مواضع و نامه‌نگاری‌های رسمی بیان کردند، چارچوب کاری هیأت نظارت بر برجام و وزارت خارجه است.
معرفی نشدن اعضای هیات نظارت بر برجام از قوانین کار است
این مقام وزارت خارجه در پاسخ به این پرسش که چرا درباره جزئیات کار و اعضای هیأت نظارت بر برجام در شورای عالی امنیت ملی اطلاع رسانی شفاف صورت نمی‌گیرد؟ اظهار کرد: این هیأت نهادی است که در آن همه ارگان‌های سیاسی، حقوقی و اقتصادی و غیره نقش دارند و صرفا وزارت خارجه نمی‌تواند با توجه به ابعاد مختلف بحث در این باره راسا متولی آن باشد. اینکه اعضای آن معرفی نمی‌شوند مربوط به روند و قوانین کار است. در عین حال جلسات این هیات متناسب با مسایل برگزار می‌شود و نتایج و تصمیمات آن اطلاع‌رسانی می‌شود.
این عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان درباره روند کار در وزارت خارجه پس اجرایی شدن برجام تصریح کرد: فعلا ستادی که در وزارت خارجه داریم با جدیت اقداماتش را انجام می‌دهد و ارتباطات نزدیکی با هیأت نظارت بر برجام در شورای عالی امنیت ملی دارد. اگر در آینده تصمیم جدیدی مبنی براین که ستاد به کارش ادامه دهد یا نه گرفته شود ما تابع آن هستیم. علاوه بر این کمیسیون نظارت بر برجام در داخل وزارت خارجه تشکیل شده است که با ستاد نظارت در این وزارتخانه همکاری تنگاتنگی دارد.
معاون وزیر خارجه کشورمان در ادامه این گفت‌وگو در پاسخ به این پرسش که چگونه موضوع فعالیت‌های موشکی و تحریم‌های مرتبط به آن در شورای امنیت از برجام جدا شد، با تاکید بر اینکه "در طول مذاکرات ما متعدد به طرف مقابل خاطرنشان کردیم که فعالیت‌هایی که تشخیص دهیم برای دفاع از کشور لازم است از جمله در بحث موشکی قابل مذاکره نیستند"، گفت: این موضع ایران آن‌قدر تکرار شده بود که طرف مقابل هر وقت این بحث را پیش می‌کشید، می‌گفت «می‌دانیم به هیچ وجه قبول نمی‌کنید محدودیت در فعالیت موشکی‌تان ایجاد شود». بنابراین این مسأله کاملا برای آنها جا افتاده بود که فعالیت‌های موشکی خود را قابل مذاکره نمی‌دانیم.
تخت‌روانچی ادامه داد: با این حال در قطعنامه‌های شورای امنیت به ویژه در قطعنامه 1929 هر چند از نظر ما ظالمانه و غیرقانونی بود، اما آنها توانسته بودند با جوسازی این قطعنامه‌ها را علیه ایران با شدیدترین ادبیات و دستورات صادر کنند و در این بین فعالیت‌های دفاعی و موشکی ما را نیز هدف قرار داده بودند. وقتی در مذاکرات به بحث قطعنامه‌های شورای امنیت به ویژه قطعنامه 1929 رسیدیم، ناگزیر به پرداختن به این موضوع بودیم. با این حال ما اعلام کردیم برجام را نمی‌توانیم و نمی‌پذیریم که به بحث موشکی و مباحث غیرهسته‌ای متصل کنیم. از این رو در برجام صرفا مباحث هسته‌ای مطرح شده و مباحث قطعنامه‌های گذشته شورای امنیت از آن کاملا جدا شده است.
تفکیک برجام از مباحث قطعنامه‌های شورای امنیت خواست ایران بود
وی در پاسخ به این پرسش که 1+5 چگونه این خواسته ایران را پذیرفت، با تاکید بر اینکه "تفکیک موضوع برجام از مباحث قطعنامه‌های شورای امنیت خواست ایران بود و آنها چاره‌ای جز پذیرش این موضوع نداشتند" تصریح کرد: آنها باید بین اینکه کل بازی به هم خورد و اینکه خواست و نظر ایران را بپذیرند یکی را انتخاب می‌کردند، چرا که ما از ابتدا گفته بودیم ورود مباحث غیرهسته‌ای به مذاکرات و برجام را نمی‌پذیریم و برای این صحبت خود دلایل منطقی و حقوقی داشتیم.
این عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان با اشاره به این مطلب که در نهایت قطعنامه 2231 با ادبیات و محتوایی متفاوت درباره فعالیت‌های موشکی صادر شد، ادامه داد: از نظر متخصصان ایرانی موشک‌های بالستیک ما برای حمل کلاهک هسته‌ای طراحی نشده‌اند، بنابراین در ارتباط با قطعنامه 2231 قبول نداریم که نقضی بخواهد از سوی ایران با تولید و آزمایش موشک‌های بالستیک صورت گیرد، چرا که اساسا کلاهک‌های آنها برای حمل سلاح هسته‌ای طراحی نشده است.قطعنامه 1929 به طور کلی فعالیت‌های موشکی را مورد توجه داشت و هر نوع تولید و آزمایش موشک‌های بالستیک نقض قطعنامه محسوب می‌شد اما در قطعنامه 2231 چون مسأله «طراحی» موشک با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای قید شد، ممنوعیت‌ها از تولید و آزمایش موشک‌های بالستیک با توجه به اینکه هدف از تولید آنها در ارتباط با سلاح هسته‌ای نیست، برداشته می‌شود. هم‌چنین به لحاظ ادبیات و نوع خطاب کشورها تفاوت بسیار مهم و بزرگی بین قطعنامه 2231 و 1929 وجود دارد.
تخت‌روانچی اظهار کرد: اینکه آنها این چارچوب را از سوی ایران مورد پذیرش قرار دادند، انتخاب آنها بود.
بحث موشکی یکی از آخرین و دشوارترین موضوعاتی بود که حل شد
معاون وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه در پاسخ به این پرسش که مذاکرات درباره بحث موشکی در چارچوب پرداختن به قطعنامه‌های شورای امنیت متفاوت و سخت‌تر از مذاکرات درباره مباحث هسته‌ای بود؟ گفت: ما از ابتدا به صراحت و به روشنی گفتیم که بحث موشکی در مذاکرات را نمی‌پذیریم. شاید آنها تصور می‌کردند وقتی به مرحله تنظیم قطعنامه نهایی برسیم موضع ایران تغییر می کند، اما وقتی به این مرحله رسیدیم دیدند هیچ تغییری در کار نیست و ایران محکم بر روی موضع خود ایستاده است. بحث‌های داغ و چالشی در این مورد داشتیم و شاید یکی از آخرین موضوعاتی که در مذاکرات حل شد، همین بحث موشکی بود. از آنجایی که ما قبول نمی‌کردیم این بحث به برجام وارد شود، مذاکرات دشوار بود. ما حتی قبول نمی‌کردیم اگر قرار به درج این موضوع در قطعنامه است با ادبیات آنها باشد. بنابراین خارج کردن موضوع فعالیت‌های دفاعی از بحث برجام یکی از دشوارترین بخش‌های مذاکرات ما بود.
تحریم 11 شرکت و فرد مرتبط با برنامه دفاعی ایران مردود است
این عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان در ادامه در پاسخ به این پرسش که تحریم 11 فرد و شرکت ایرانی و خارجی از نظر شما در چه چارچوبی در روز اجرای برجام صورت گرفت؟ گفت: کمیسیون تخصصی برای بررسی این مسأله تشکیل شده است و باید منتظر رای و نظر آنها باشیم. تا وقتی به جمع‌بندی روشن درباره این موضوع نرسیدیم، نمی‌توانیم اظهارنظر مشخصی داشته باشیم.
وی در پاسخ به اینکه برخی کارشناسان بر این نظرند که تحریم اخیر آمریکا بی‌اعتنا به قطعنامه 2231 بر اساس قطعنامه 1929 صورت گرفته است؟ اظهار کرد: از دید ما قطعنامه 1929 دفن و به تاریخ پیوست. بنابراین اقدام بر اساس این قطعنامه هیچ پایه حقوقی ندارد و من نشنیده‌ام به طور رسمی این تحریم در چارچوب قطعنامه‌های قبلی صورت گرفته باشد؛ اگر چنین استدلالی در جایی وجود داشته باشد از نظر ما باطل است. از نگاه ما تحریم‌های اخیر کاملا مردود است اما این که به آن چه عکس‌العملی نشان خواهیم داد، باید منتظر تصمیم هیأت نظارت بر اجرای برجام باشیم.
قبول ندارم کشور آمادگی اجرای برجام را ندارد
معاون ظریف در ادامه در پاسخ به این پرسش که با توجه به تجربه نه چندان خوب اجرای توافق اولیه هسته‌ای در کشور و زمان‌بر بودن اجرای آن در کشور، شرکت‌ها، افراد و موسسات دولتی و خصوصی آماده بهره‌برداری از فرصت به وجود آمده در پسابرجام به ویژه طی یک سال آینده که ممکن است برجام پس از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تحت‌الشعاع قرار گیرد هستند؟ گفت: کشور آماده اجرای برجام است و قبول ندارم که این آمادگی وجود ندارد. بعد از چند سال تحریم نمی‌توان انتظار داشت یک شبه از امکانات ایجاد شده بهره برد اما دولت مدت‌ها است برنامه‌ریزی دقیقی را صورت داده است و به دقت فرصت‌ها و تحولات پسابرجام را هدف‌گذاری کرده است. جلسات متعددی صرفا در بخش اقتصادی بعد از آن‌که توافق هسته‌ای در وین به دست آمد در کشور و از سوی دولت در حال برگزاری است.
تخت‌روانچی ادامه داد: پیش‌بینی اینکه در یک سال آینده چه اتفاقی می‌افتد سخت است، اما ما به طور حتم از تمام امکاناتی که برجام ایجاد کرده و می‌کند، استفاده خواهیم کرد.
وی با اشاره به اهمیت اقتصاد مقاومتی خاطرنشان کرد: در حالی که تحریم‌ها کنار می‌رود باید آن جنبه از اقتصاد مقاومتی که از امکانات خارج از کشور بهره‌مند می‌شود، فعال شود اما نباید از اصل کار که به خودمان و امکانات داخلی باز می‌گردد، بی‌توجه باشیم. روند برداشته شدن تحریم‌ها کمک می‌کند اقتصاد مقاومتی بهتر پیش رود و نباید اجازه دهیم ذهن‌مان از مسیر اقتصاد مقاومتی به خاطر آزاد شدن پول‌های بلوکه شده منحرف شود.
وجود نام افرادی در لیست تحریم سوئیف ربطی به موضوع هسته‌ای ندارد
این مقام وزارت خارجه هم‌چنین در خصوص برخی اظهارات مبنی بر اینکه تحریم‌ها از سوئیف به طور کامل برداشته نشده است گفت: اینکه برخی افراد در لیست تحریم‌ها باقی می‌مانند بحث دیگری است، اما در چارچوب سوئیفت تمامی بانک‌ها با برداشته شدن تحریم می‌توانند فعالیت‌های خود را از سر گیرند. اگر فردی باشد که در چارچوب مقررات در این ارتباط برایش منعی وجود داشته باشد ربطی به موضوع هسته‌ای ندارد و در چارچوب مباحث دیگر محسوب می‌شود.
ایسنا