عطشی که حتی رکود معدنی جهان چند سال اخیر هم نتوانست آن را از بین ببرد. به همین دلیل بود که با اعلام توافق هسته‌ای ایران و کشورهای صنعتی جهان، هیات‌های تجاری از نقاط مختلف جهان، دسته‌دسته راهی کشور شدند تا جای پای خود را در معادن ایران محکم کنند. به این طریق می‌توانستند، بلافاصله با رفع تحریم‌ها فعالیت‌های معدنی خود را در کشور آغاز کنند. اما چه کشورهایی در این چند ماه برای همکاری معدنی با ایران اعلام آمادگی کرده‌اند؟
ترکیه نخستین کشور
با اعلام توافق هسته‌ای ایران، ترکیه نخستین کشوری بود که برای همکاری‌های معدنی با کشور اعلام آمادگی کرده بود. آنها به ویژه به ذخایر زغال‌سنگ کشور چشم داشتند و آمادگی‌شان برای توسعه این حوزه بود. شباهت‌های زمین‌شناسی ایران و ترکیه و همسایه بودن آنها می‌تواند نکته مثبت این همکاری‌ها باشد و امکان استفاده از تجربیات آنها در بخش‌های مختلف معدنی کشور وجود دارد؛ به‌ویژه آنکه نتایج همکاری‌های پیشین با این کشور در زمینه تولید سرب و روی، مثبت بوده است.
آلمانی‌ها؛ از نخستین پیشگامان
هیات آلمانی بالاترین هیات رسمی بود که پس از اعلام بیانیه جامع اقدام مشترک و در روزهای آخر تیر ماه به ایران سفر کرد و توانست گفت‌وگوهایی را در زمینه همکاری در بخش معدن با رییس سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران داشته باشد. پیش از وضع تحریم‌ها، آلمان رابطه خوبی در حوزه تجارت و فناوری با ایران داشت اما با وضع تحریم‌ها علیه ایران این رابطه نیز دستخوش تغییر شد. با نهایی شدن توافق هیات آلمانی به دنبال ایجاد همکاری‌های گذشته خود با ایران بود. مهدی کرباسیان، رییس هیات عامل در دیدار وزیر صنعت، معدن و تجارت با هیات آلمانی بیان کرد: یکی از موضوعات این نشست آن بود که ایران تنها به واردات ماشین‌آلات از آلمان تمایل ندارد بلکه بر همکاری‌های مشترک به‌صورت سرمایه‌گذاری و در نهایت بحث انتقال فناوری تاکید دارد.
ایتالیا و تلاش برای همکاری دوباره
در اواخر مرداد هیات ایتالیایی به قصد بازیابی جایگاه گذشته خود در صنایع معدنی ایران، وارد تهران شدند. صنعت فولاد ایران یکی از حوزه‌هایی بود که ایتالیا پیش از این با در اختیار داشتن شرکت‌های صاحب‌نام در آن ایفای نقش کرده بود اما پس از وضع تحریم‌ها حضور این کشور نیز مانند دیگر کشورهای اروپایی کمرنگ شد، و حالا این کشور پس از توافق به‌دست آمده به دنبال دستیابی جایگاه گذشته خود است. کارخانه‌های فولاد بزرگ کشور مانند فولاد مبارکه و نیز شرکت‌هایی از بخش خصوصی، پیش از این با فناوری و سرمایه‌گذاری و دانش فنی فولادسازان بزرگ ایتالیا ساخته شده بنابراین با توجه به نتایج مثبت و توانمندی این شرکت‌های بزرگ در اجرای طرح‌های فولاد، به نظر می‌رسد ایتالیا می‌تواند جایگاه گذشته خود در صنعت فولاد ایران را به‌دست آورد.
تمایل استرالیا برای از سرگیری همکاری‌ها
استرالیا نیز به‌عنوان یک کشور معدنی برای اینکه از قافله هیات‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری سفر کرده به ایران عقب نماند، در اواخر مرداد ماه با سفر به ایران خواستار از سرگیری همکاری‌های معدنی با ایران شد. جرارد سیبر، مسئول روابط اقتصادی خاورمیانه و شمال افریقا(منا) استرالیا در دیدار با رییس هیات عامل ایمیدرو بر از سرگیری همکاری‌های معدنی با ایران، تاکید کرد.
ژاپنی‌ها و فاینانس طرح‌ها
در این میان ژاپنی‌ها نیز از فرصت پیش آمده استفاده کرده و به دنبال ایجاد زمینه لازم برای همکاری در طرح‌های معدنی و صنایع معدنی ایران بودند. شرکت‌های ژاپنی اواسط مرداد ماه در دیدار با مهدی کرباسیان، رییس هیات عامل ایمیدرو، خواستار حضور در طرح‌های معدنی و صنایع معدنی ایران در قالب تامین مالی، ارائه فناوری و اجرای مشترک طرح‌ها شدند. در این دیدار مدیرکل هلدینگ دولتی «جِی‌اوجی‌ام‌ایی‌سی» ژاپن که همانند ایمیدرو، وظایف توسعه‌ای دارد و در خارج از آن کشور در زمینه فلزات پایه و انرژی فعالیت می‌کند با اعلام اینکه این هلدینگ پیش‌زمینه همکاری با طرف‌های ایرانی را فراهم کرده است، گفت: یکی از اقدامات ما فاینانس طرح‌های صنایع فلزی و انرژی و همچنین ارائه فناوری است از همین‌رو می‌توان با توجه به فرصت ایجاد شده، زمینه همکاری با طرف‌های ایرانی را فراهم کرد و توسعه داد.
مشارکت ایران و هند در حوزه عناصر نادر خاکی
هرچند در دیدارهایی که بین ایران با برخی از کشورها برقرار شد ۲ کشور تنها زمینه‌های همکاری را بررسی کردند اما در همین مدت، همکاری‌های مشترک میان برخی کشورها از جمله هند نیز آغاز شد. مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران و شرکت هندی «Star Earth Minerals» در ابتدای شهریور در زمینه استحصال عناصر نادر خاکی همکاری‌های مشترکی را آغاز کردند.
حضور لهستان در معادن عمیق
شرکت لهستانی «کی‌جی‌اچ‌ام» به‌عنوان یکی از شرکت‌های مطرح بین‌المللی در حوزه معدن و صنایع معدنی همراه با شرکت‌های زیرمجموعه، تمایل خود را در آخرین روزهای مهر برای همکاری با ایمیدرو اعلام کرد.
همسایگی پر ثمرایران و افغانستان
داوود شاه صبا، وزیر معادن و نفت افغانستان درروزهای پایانی مهر و در نخستین جلاس سرمایه‌گذاری و تجارت بخش معادن و نفت ایران و افغانستان و همچنین در دیدارهای خود با مهدی کرباسیان، رییس هیات عامل ایمیدرو، بیان کرد: افغانستان روی کمربند آهن و مس قرار دارد و علاوه بر این دارای معادن بزرگ طلا، مولیبدن، سرب و روی و... است و به‌دلیل داشتن انرژی فراوان نفت و گاز، بخش خصوصی ایران می‌تواند در معادن ایران سرمایه‌گذاری کند. از سویی دیگر رییس هیات عامل ایمیدرو نیز درباره همکاری‌های معدنی ایران و افغانستان بیان کرد: ایمیدرو آماده است در کنار بخش خصوصی و با بخش خصوصی یا حتی به‌صورت مستقل در بخش معدن و صنایع معدنی با افغانستان همکاری کند.
ورود هلدینگ چینی در ۶ طرح معدنی
چین که این روزها به بزرگترین مصرف‌کننده مواد معدنی دنیا تبدیل شده نیز علاوه بر مشارکت در ۷ طرح فولادی پس از توافق هسته‌ای، به دنبال حضور پررنگی در دیگر طرح‌های معدنی ایران است. در جلسه مشترک مدیرعامل هلدینگ «سی‌ان‌ام‌سی» (گروه معادن غیرفلزی چین) با رییس هیات عامل ایمیدرو، موضوع همکاری و سرمایه‌گذاری برای اجرای ۵ پروژه جدید در حوزه‌های آلومینیوم و مس روی میز قرار گرفت. هلدینگ «سی‌ان‌ام‌سی»، پیشرو سرمایه‌گذاری و توسعه صنایع غیرفلزی چین در دنیا به شمار می‌آید.
سفر به جمهوری آذربایجان
در حالی که کشورهای اروپایی به دنبال حضور در بخش معدن ایران و بازیابی همکاری‌های گذشته خود بودند، برخی از این کشورها ازجمله جمهوری آذربایجان به دنبال افزایش این همکاری‌ها هستند. در سفر مهدی کرباسیان که پیرو کمیسیون‌های مشترک برگزار شده و به دعوت طرف آذربایجانی انجام شد، همکاری‌های ۲ کشور در حوزه معادن مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
حضور «اف‌ال‌اسمیت» دانمارک در عرصه سیمان
دانمارک از دیگر کشورهایی بود که برای همکاری با ایران اعلام آمادگی کرد و توانست تفاهمنامه‌ای را با شرکت احداث صنعت ایران در حوزه سیمان امضا کند. در جلسه امضای این تفاهمنامه، توماس شولز، رییس هیات عامل شرکت اف‌ال‌اسمیت نیز با بیان اینکه دوره جدیدی در روابط ایران و شرکت اف‌ال اسمیت آغاز شده، گفت: فعالیت‌های تجاری با ایران و کشورهای همسایه در راه است و با همکاری یکدیگر، می‌توان ایران را به‌عنوان مرکز تولید و توزیع سیمان به کشورهای منطقه در نظر گرفت.
صمت