به نظر می‌رسد هفته جاری نیز این بازار رونق مطلوبی را تجربه کند. البته هنوز مشخص نیست که سیاست افزایش حجم خرید فعالان بازار پس از اعلام قیمت‌های پایه با احتمال جهت‌گیری صعودی آن چقدر موثر و سودآور خواهد بود، زیرا در ماه‌های گذشته بی اثر بودن این رویکرد را بارها تجربه کرده‌ایم.
حجم معاملات هفتگی پلیمرها در بورس کالای ایران در هفته گذشته 53 هزار و 579 تن بود که به نسبت هفته‌های گذشته از رشد قابل ملاحظه و ممتدی برخوردار است. به‌عنوان مثال این حجم معامله به نسبت هفته پیش از آن با رشد 17/5 درصدی معادل 8 هزار تن رو به رو بوده که باعث شد حجم معاملات هفتگی در هفته گذشته به بالاترین سطح از پایان مهرماه تاکنون افزایش یابد. این رخداد را باید جدی گرفت زیرا می‌تواند سیگنال مهمی برای تغییر وضعیت بازار به شمار آید. ممکن است در هفته‌های پیش رو این حجم باز هم کاهش یابد ولی این رشد به خودی خود می‌تواند به‌عنوان چراغ راهنمای مهمی برای کل بازار در روزهای پایانی سال به شمار بیاید که در نهایت از بهبود بازار، تقویت حجم عرضه‌ها به بازار داخلی، رشد تقاضای موثر در صنایع پایین‌دستی و امید به شرایط آینده معاملات و تولید حکایت می‌کند. البته این رشد در ذات خود و در شرایط فعلی نشان دهنده احتمال افزایش قیمت‌های پایه است که جذابیت خرید را افزایش داده و همچنین این رشد به‌رغم محدودشدن کدهای معاف از مالیات است یعنی تقاضای اصلی با محوریت واسطه‌گری باز هم به بازار بازگشته است.
درخصوص احتمال افزایش قیمت‌های پایه در گذشته بارها به آن اشاره شده ولی هم‌اکنون با نوسان قیمت‌های جهانی نفت خام، ساده تر می‌توان در مورد آن صحبت کرد. در لحظه تنظیم این گزارش قیمت هر بشکه نفت خام آمریکا و همچنین بهای هر بشکه نفت برنت هر دو در قیمت‌هایی بالاتر از 30 دلار در حال نوسان هستند و می‌توان از آن به‌عنوان یک سیگنال صعودی در بازار پتروشیمی‌ها یاد کرد. از سوی دیگر ذهنیت افزایش قیمت‌ها در بازارهای جهانی نیز بروز و ظهور پیدا کرده، بنابراین خریداران به نسبت گذشته و مخصوصا برای استفاده از قیمت‌های پایین فعلی حجم خرید خود را افزایش داده و با رشد تقاضا سیگنال مثبتی را به بازارهای جهانی تزریق کرده‌اند. این فاکتور در کنار انتظار برای افزایش قیمت تمام شده و رشد بهای مواد اولیه می‌تواند قیمت‌های جهانی را افزایش دهد. از طرف دیگر باید به قیمت دلار نیز توجه داشت که متوسط قیمت دو هفته گذشته آن می‌تواند به نسبت آخرین قیمت‌های پایه و احتساب نرخ 3625 تومان برای هر دلار آمریکا در بازار آزاد با افزایش محدودی رو به رو شود زیرا در روزها و هفته‌های اخیر قیمت‌های بالاتری تجربه شد که می‌تواند متوسط این نرخ را افزایش دهد. البته مشخص نیست که این رویکرد چقدر موثر و سودمند خواهد بود زیرا در گذشته عکس این مطلب به کرات تجربه شده است.
نکته دیگر یعنی محدودشدن کدهای معاف از مالیات اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. هم‌اکنون مدتی است که عرضه‌کنندگان اصلی و همچنین برخی نهادهای اجرایی و نظارتی تلاش داشته‌اند تا از ورود کالاهایی که به مقصد مناطق آزاد و یا ویژه اقتصادی خریداری شده، به مناطق اصلی و مخصوصا بازار تهران ممانعت به عمل آورند. همین رخداد باعث شد تا حجم معاملات به‌صورت محسوسی کاهش یابد. حال در شرایط فعلی افزایش حجم خرید نشان می‌دهد که این تقاضا مجددا به حالت طبیعی خود بازگشته و در کنار عقب نشینی کدهای معاف از مالیات، خریداران اصلی به جایگاه پیشین خود بازگشته و حتی وضعیت بهتری داشته‌اند. این مطلب در شرایطی در حال خودنمایی است که متأسفانه باید از کاهش حجم تولید در شرکت‌های بزرگ پتروشیمی خبر داد که باعث شد عرضه بسیاری از کالاها مخصوصا گریدهای جذاب در بورس کالا به‌صورت چراغ خاموش کاهش یابد.
نگاهی به گزارش‌های 9 ماهه شرکت‌های پتروشیمی نشان می‌دهد حجم تولید بسیاری از آنها کاهش داشته تا جایی که نتوانسته‌اند پیش‌بینی‌های خود را پوشش دهند که البته در کنار کاهش قیمت‌ها، شرایط دشواری را پیش روی خود دیده‌اند. البته هنوز به‌صورت رسمی حجم تولید کل پلیمرها و سایر محصولات پتروشیمی توسط وزارت صنعت یا نهادهای رسمی در ماه‌های اخیر گزارش نشده و همین رخداد را باید مهم و شک‌برانگیز دانست. در آخرین آمارهای رسمی وزارت صنعت، معدن و تجارت، کاهش حجم تولید مشهود بود و البته دلیل اصلی آن را کاهش تقاضا عنوان کرده‌اند. این کاهش تقاضا هم به فروش داخلی و هم به بخش صادراتی مرتبط بوده است. البته آمارهای صادراتی نشان از افزایش حجم صادرات دارد ولی باید به این نکته نیز توجه کرد که تقویت صادرات بیشتر به کالاهایی باز‌می‌گردد که فرآیند تولید ساده‌تری داشته ( همچون اوره، متانول یا پلی‌اتیلن‌های سبک فیلم) که به پایین بودن نسبی قیمت‌ها نیز منجر خواهد شد.
حال و در شرایط فعلی نگاهی به نمودارهای فوق که از افزایش نسبی حجم معامله محصولات شیمیایی و پتروشیمی در بورس کالا خبر می‌دهد، می‌تواند داده مثبتی برای شرکت‌های پتروشیمی نیز به حساب بیاید زیرا وضعیت کلی از افزایش حجم فروش آنها حکایت داشته که قطعا به افزایش سودآوری آنها منجر خواهد شد. نکته دیگر را باید دورنمای هفته جاری در بازار پتروشیمی‌ها به شمار آورد. با توجه به انتظار بازار برای افزایش قیمت‌های پایه و همچنین شفاف شدن قیمت‌ها برای دو هفته پیش رو، این انتظار وجود دارد که حجم معاملات در هفته جاری باز هم بالا باقی بماند که در صورت تجربه معاملاتی بالاتر از 45 هزار تن و حتی رسیدن به حجم معاملات به 40 هزار تن که یک کف معاملاتی روانی و فنی برای این بازار به شمار می‌آید، باز هم می‌توان از شرایط پررونقی در بازار خبر داد.
بازار داخلی پلیمرها
در بازار آزاد مواد اولیه پلیمرها در ابتدای هفته شاهد افزایش قیمت‌ها بودیم ولی از اواسط هفته جهت‌گیری بازار تغییر کرد و در مسیر کاهش قرار گرفت. این شرایط جدید باعث شد تا قیمت بخش بزرگی از پلیمرها وارد یک فاز نزولی شود ولی باز هم برخی گریدها مخصوصا پلی پروپیلن‌ها هنوز رشد قیمت‌های خود را حفظ کرده‌اند. این روند به‌صورت کلی باعث شد تا رشد قیمت‌ها در ابتدای هفته مستهلک شده و در پایان هفته آرام و بدون تغییر جهت کلی قیمت‌ها تجربه شود. نکته مهم در هفته گذشته را باید نوسان قیمت‌ها به تبعیت از حجم عرضه‌ها و رونق معاملات در بورس کالا دانست. با توجه به عقب‌نشینی بسیاری از معاملات و گریدها در بورس کالا هم‌اکنون عرضه گریدهایی خاص در بازار داخلی محدود شده که این رخداد می‌تواند باعث ادامه افزایش قیمت‌ها در بازار داخلی بر‌خلاف جهت کلی بازار شود.
بازار محصولات شیمیایی
در بازار محصولات شیمیایی نیز همچون بازار پلیمرها با افزایش حجم معاملات رو‌به‌رو بودیم که باعث شد این حجم به بالاترین حد از ابتدای دی ماه تاکنون بالغ شود. این در حالی است که حجم معاملات مدتی است که در مسیر افزایشی قرار داشته و می‌تواند به ادامه این روند صعودی امیدوار بود. با توجه به افزایش حجم عرضه‌های سلف، رونق معاملات نقدی – مچینگ یا سلف – مچینگ عقب‌نشینی نامحسوس عرضه برخی گریدهای جذاب و همچنین افزایش حجم تولید در صنایع مصرف‌کننده این گروه کالایی، می‌توان به بالاماندن حجم معاملات امیدوار بود و از سوی دیگر حتی رشد این حجم معاملاتی نیز محتمل است. در مورد نوسان قیمت‌های جهانی نفت خام باید گفت که افزایش قیمت نفت بیش از بازار پلیمرها، بر بازار محصولات شیمیایی و یا پالایشی تأثیر گذار خواهد بود بنابراین ترس فعالان بازار از احتمال رشد شدیدتر قیمت‌ها را نیز باید در نظر گفت که به افزایش حجم معاملات کمک کرده است.
دنیای اقتصاد