بررسی وضعیت رشد اقتصادی کره و جمعیت مصرفی بالا، این کشور را به یکی از بازارهای مورد اطمینان انرژی ایران بدل کرده‌است. این در حالی است که این کشور در دهه‌های اخیر با دستیابی به فناوری پیشرفته جهانی به یکی از پیشگامان حوزه نفت، گاز و پتروشیمی در جهان تبدیل شده است.
تاریخچه روابط دو کشور
روابط دیپلماتیک بین ایران و کره در سال ۱۳۴۱ برقرار شد که با برگزاری نخستین کمیسیون مشترک اقتصادی و فنی دو کشور در آبان ۱۳۵۴ مقدمات دیدار وزیر خارجه ایران از کره در سال۱۳۵۵ و نخست‌وزیر کره در سال ۱۳۵۶ از ایران فراهم شد که این روابط دوجانبه تاکنون نیز ادامه دارد.بر این اساس پس از برجام و آب شدن یخ‌های‌تحریم حضور پررنگ سرمایه‌گذاران سابق در فضای تجاری ایران قابل مشاهده است. یکی از شرکای تجاری ایران کره‌جنوبی است و به‌تازگی مسئولان این کشور برای افزایش تبادلات نفتی و گازی و پتروشیمی به ایران سفر کرده‌اند. به گزارش نسیم آنلاین، وزیر نفت، صدور نفت به کره‌جنوبی را روزانه ۱۰۰ هزار بشکه عنوان کرد و گفت: امیدواریم این مقدار به بیش از ۲برابر رقم کنونی برسد.
بیژن زنگنه، پس از دیدار با جو هیونگ هوان، وزیر صنعت، تجارت و انرژی کره‌جنوبی درباره مهم‌ترین محور این دیدار با اشاره به اینکه کره‌جنوبی پیش از تحریم، فعالیت زیادی در ایران داشته است و شرکت‌های پیمانکاری این کشور در صنعت نفت و گاز فعال بودند، تصریح کرد: زمینه‌های متعددی برای همکاری با کره‌جنوبی وجود دارد و شرکت‌های این کشور فعالیت زیادی در بخش‌های پیمانکاری ایران داشتند.
علی طیب‌نیا، وزیر اقتصاد نیز با ابراز امیدواری از امضای یادداشت تفاهم دو کشور تصریح کرد: هدف از امضای این یادداشت تفاهم، ایجاد چارچوبی برای تعمیق همکاری میان جمهوری اسلامی ایران و کره‌جنوبی در حوزه اقتصادی از طریق تامین مالی پروژه‌های زیربنایی، عمرانی و تولیدی از سوی بانک‌ها و موسسات مالی و شرکت‌های کره‌ای است.
همکاری توجیه پذیر
بسیاری از کارشناسان معتقدند که حضور کره‌ای‌ها به دلیل همکاری با ایران در دوران‌تحریم و دستاوردهای این کشور در صنعت پتروشیمی، نفت و گاز ایران در دهه اخیر توجیه پذیر است. به گفته مجید رضا حریری نایب رییس اتاق بازرگانی ایران وچین؛ تنها کشوری که در آسیا می‌تواند در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی حرفی برای گفتن داشته باشد، ژاپن است و ایران نیز تجربه همکاری با شرکت «یوکوگاوا» ژاپن را در پارس جنوبی تجربه کرده است. وی همچنین افزود: گرچه کره‌ای‌ها درحوزه اکتشاف و پتروشیمی به موفقیت‌های زیادی دست یافته‌اند اما شرکت‌های آسیایی در اولویت اصلی حضور در پروژه‌های ایران به نسبت شرکت‌های بزرگ اروپایی و امریکایی قرار ندارند.
بازگشایی دوباره در سئول
به گفته مهدی شریفی نیک‌نفس، مدیرعامل بازرگانی پتروشیمی، کره‌جنوبی پیش‌تر نیز از ایران میعانات گازی و محصولات آروماتیک خریداری می‌کرد که با گسترش مناسبات دو کشور بعد از پساتحریم این روادید ازسر گرفته شده است. نیک‌نفس قسمت اعظم خرید شرکت‌های بزرگ کره‌جنوبی چون سامسونگ و ال‌جی را «ال‌پی‌جی» خواند که با رفع مشکل انتقال پول با لغو تحریم‌ها گستره این تبادلات افزایش خواهد یافت. شریفی نیک‌نفس در باره اینکه برنامه ایران برای حضور کره‌جنوبی در پروژه‌های نفتی آینده ایران چیست، تصریح کرد: این کشور با شرایط اقلیمی ایران آشناست و با توجه به اینکه از صاحبان فناوری در بخش پتروشیمی به شمار می‌رود، می‌تواند با واردات دانش فنی موجب رشد شرکت‌های خصوصی ایران شود.
وی در زمینه استراتژی کره‌ای‌ها برای سرمایه‌گذاری گفت: این کشور ترجیح می‌دهد در ایران یا هر کشوری که قصد مشارکت در صنایع به‌ویژه نفت و گازی و پتروشیمی دارند؛ سرمایه‌گذاری کند. چراکه با صرفه‌جویی در هزینه انتقال مواد مورد نیاز می‌توانند از حاشیه سود بیشتری برخوردار شوند. وی هدف اصلی کره‌ای‌ها از حضور درصنعت پتروشیمی ایران را، ایجاد واحدهای تولید اوره و آمونیاک مورد نیاز صنایع کره دانست و گفت: این کشور خریدار محصولات پلیمری ایران است اما از آنجا که می‌تواند نقش واسط فروش محصولات پلیمری ایران به چین را بازی کند تبادلات این محصولات با کره برای حفظ بازار ایران در چین با احتیاط انجام می‌شود.
وی از بزرگترین و مهم‌ترین اتفاقات اخیر بازرگانی پتروشیمی را از سرگیری فعالیت دفتر ایران در سئول دانست و گفت: بعد از تحریم‌ها و با افزایش روابط دو کشور به نظر می‌رسد که فعال کردن این دفتر به افزایش صادرات محصولات ایران کمک شایانی خواهد کرد چراکه حضور داشتن در دل بازار هدف از مهم‌ترین فاکتورهای بازاریابی بین‌المللی است که با نیازسنجی محل مورد نظر به افزایش تجاری اقتصادی کمک شایانی می‌کند. شریفی نیک‌نفس درباره نوع قراردادهای منعقد شده برای سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف پتروشیمی تاکید کرد: این نوع قراردادها مبتنی بر مشارکت در تولید است که به مشارکت در محصول نیز می‌انجامد.
کره‌ای‌ها پیشرو در صنعت پتروشیمی
به گفته امیر مسعود کاوند، کارشناس بازرگانی خارجی؛ کره‌جنوبی ازجمله کشورهایی است که در دهه‌های اخیر در زمینه نفت، گاز و پتروشیمی پیشرفت خارق‌العاده‌ای داشته به گونه‌ای که این کشور هم‌اکنون از نظر دانش فنی ازجمله کشورهای پیشرو در زمینه پتروشیمی است. اما این درحالی است که کره‌جنوبی در حوزه پتروشیمی قدمت تاریخی یکسانی با ایران دارد.
کاوند درباره اینکه کره‌جنوبی در زمان تحریم مانند کشورهای دیگر روابط خود را با ایران قطع نکرده بود گفت: کره یکی از معدود کشورهایی بود که در این دوران اعتبارات اسنادی گشایش شده از بانک‌های ایرانی را می‌پذیرفت، گرچه در آن دوران نیز انتقال پول بین بانک مرکزی ایران و بانک کره‌ای انجام می‌شد که به نوعی تهاتر بود ولی همین امر در آن دوران کمک شایانی به تاجران ایران کرد. این درحالی است که کشور چین با وجود حجم فراوان صادرات به ایران موانع سختگیرانه‌ای را در تجارت با ایران وضع کرده بودند و برای انتقال پول ایران به کشور ثالث گاهی تا ۸ درصد کارمزد دریافت می‌کردند.
وی همچنین درباره اینکه دلیل حضور کره‌ای‌ها در دوران تحریم چه بوده است، تصریح کرد: حاشیه سود حاصل از همکاری با ایران در دوران تحریم، قابل مقایسه با سودی که اکنون از صادرات به ایران عاید این کشور می‌شود، نیست چراکه در دوران تحریم بسیاری از کالاها به انحصار از سوی شرکت‌های کره‌ای تامین می‌شد ولی هم‌اکنون عرضه‌کنندگان متعددی برای این محصولات وجود دارد. این کارشناس انرژی همچنین در زمینه دانش فنی کره‌ای‌ها گفت: کره از کشورهایی است که نه نفت دارد، نه گاز و در ضمن خوراک مورد نیاز برای پتروشیمی این کشور نیز به دلیل استفاده از هیدروکربن‌های سنگین باعث شده قیمت تمام‌شده آنها در بازار بیشتر از کشورهای حوزه خلیج‌فارس و ایران باشد در حالی که با وجود چنین فرآیند گران‌قیمت تولید محصولات پتروشیمی، محصولات تولیدی این کشور از نظر قیمت تمام‌شده و صادراتی قدرت رقابت‌پذیری خود را در بازارهای جهانی حفظ کرده است، درحالی که ایران با دراختیار داشتن خوراک اولیه ارزان‌قیمت، قیمت صادراتی چندان رقابتی برای محصولات تولیدی خود ندارد.
به نظر می‌رسد که کره‌ای‌ها با دراختیار داشتن دانش و فناوری روز و با کاستن از هزینه‌های تولید و همچنین تمرکز بر محصولات خاص و سودآور پتروشیمیایی توانسته‌اند محصولات خود را در بازارهای جهانی تثبیت کنند. به اعتقاد کاوند، کره‌ای‌ها به دلیل فرهنگ تجاری خاص خود ترجیح می‌دهند وارد پروژه‌های مشارکتی نشوند و بیشتر در پروژه‌های احداث حضور دارند تا پس از اتمام کار ضمن دریافت حق‌العمل‌کاری سرمایه خود را بازپس‌گیرند، در نتیجه سرمایه‌گذاری این کشور به صورت مستقیم بر پروژه‌های ایران اندکی دور از ذهن است.
این کارشناس بازرگانی بین‌المللی در پاسخ به این سوال که آیا ساخت پتروشیمی یا پالایشگاه در کره برای ایران سودآورتر است یا سرمایه‌گذاری کره در پروژهای توسعه‌ای ایران تصریح کرد: حضور ایران در کره به طور قطع حاشیه سود بالاتری به ارمغان می‌آورد و باعث تثبیت ایران به‌عنوان یکی از تامین‌کنندگان اصلی آنها می‌شود، اما با سیستم کم‌تحرکی که در بخش دولتی ایران حاکم است چنین امری امکان‌پذیر نیست کمااینکه پالایشگاهی که با مشارکت ایران در دوره قبل از انقلاب در کره تاسیس شده بود، پس از انقلاب واگذار شد و هم‌اکنون با سهامداری شرکت‌هایی ازجمله آرامکو عربستان یکی از مهم‌ترین پالایشگاه‌های تولید روغن پایه در کره و حتی جهان است. وی ابزار امیدواری کرد که پس از حضور کره‌ای‌ها در ایران و ورود فناوری این کشورها به ایران ضمن ایجاد رقابت‌پذیری در قیمت و تنوع در محصولات تولیدی ایران راهگشای بیشتر حضور ایران در بازارهای جهانی شود.
صمت