علت کاهش صادرات زعفران هم، مشکلاتی است که برسرراه زعفران وجود دارد. به گفته کارشناسان، مهم‌ترین مشکل صادرات زعفران نوسان قیمت است.
وقتی شاهد نوسانات قیمت زعفران هستیم در چنین شرایطی نمی‌توانیم با مشتری قرارداد امضا کنیم، بنابراین در این زمینه بایدتلاش شودکه زعفران را صادر کنیم و برای تحقق این امر باید در بازارهای جهانی و نمایشگاه‌های بین‌المللی حضورفیزیکی داشته باشیم که بتوانیم بازاریابی کنیم.
ولی اجرای این امر به‌دلیل کمبود نقدینگی بسیارمشکل است و توان اینکه زعفران را خریداری و در انبار ذخیره کنیم نداریم، بنابراین برای رفع این مشکل دولت باید تسهیلاتی را در اختیار صادرکنندگان قرار دهد.
صنعت بسته‌بندی نیازمند حمایت
رییس اتاق بازرگانی استان خراسان جنوبی می‌گوید: باوجود اینکه ما بیش از ظرفیت تولید زعفران، ظرفیت بسته‌بندی ایجاد کرده‌ایم و برای واحدهای فرآوری در صنعت زعفران پروانه بهره‌برداری صادر شده است، با توجه به اینکه بیش از ۳۰۰ تن تولید زعفران داریم بیش از ۴۰۰ تن ظرفیت بسته‌بندی ایجاد شده است.
محسن احتشام می‌افزاید: اما این سوال پیش می‌آید که چرا زعفران خام‌فروشی می‌شود؟ یکی از عوامل بروز این مشکل این است که در بحث بازارسازی و نشان(برند)سازی توانایی بنگاه‌های استان بسیار پایین و ضعیف است، همچنین بالا بودن هزینه‌های تبلیغات و هزینه‌های بازاریابی و بازارسازی و توزیع در بازارهای هدف یکی دیگر از مشکلات در این زمینه است.
وی ادامه می‌دهد: متاسفانه استان باوجود توانمندی‌هایی که در زمینه تولیدات محصولات دارد کمتر در زمینه بازاریابی در بازارهای صادراتی فعالیت و اقدامات جدی انجام داده است. همچنین این استان به دلیل بعد مسافت توانایی رقابت را در بازارهای جهانی از دست داده است.
رییس اتاق بازرگانی استان خراسان جنوبی تصریح می‌کند: یکی از بازارهای هدف محصولات صنعتی استان، آسیای‌میانه است.
همچنین بخشی از تولیدات صنعتی و معدنی هم به چین صادر می‌شود. این استان درحوزه محصولات کشاورزی دو محصول استراتژیک زعفران و زرشک را دارد.
وی بیان می‌کند: با توجه به واحدهای صنعتی و محصولات کشاورزی که در خراسان‌جنوبی وجود دارد بخش عمده صادرات استان شامل کاشی و سرامیک، محصولات شوینده و پاک‌کننده، سیمان و مرغ و تخم‌مرغ است که این اقلام از طریق گمرک ماهیرود به بازارهای هدف ازجمله افغانستان صادر می‌شود.
احتشام با اشاره به تولید زرشک اظهار می‌کند: بیش از ۹۸درصد زرشک ایران در خراسان جنوبی تولید می‌شود.
متاسفانه زرشک در بازارهای جهانی زیاد شناخته شده نیست اما در این زمینه بازارهای هدف بسیاری مثل کشورهای اروپایی و کشورهای شرق آسیا و استرالیا و کانادا را در اختیار داریم.
رییس اتاق بازرگانی استان خراسان جنوبی تاکید می‌کند: اگر از صنعت بسته‌بندی حمایت شود در واقع از محصول نهایی بسته‌بندی حمایت کرده‌ایم.
این صنعت به لحاظ تحریم‌ها و تورم صدمه دیده ونیاز به حمایت ویژه مسئولان دارد چون این صنعت، صنعت زیربنایی و پشتیبانی است. برای رفع مشکلات صنایع بسته‌بندی دولت باید تسهیلات و کمک‌های ویژه در این زمینه ارائه دهد.
نوسان قیمت، مشکل صادرات زعفران
رییس اتحادیه صادرکنندگان زعفران ایران می‌گوید: در زعفران صنایع تبدیلی وجود ندارد، اگر قرار است صنایع تبدیلی در آن ایجاد شود که خام‌فروشی محصول انجام نشود باید در این زمینه دولت اقدامات جدی انجام دهد و یا شرکت‌های سرمایه‌گذاری بزرگ در این زمینه ایجاد و وارد عرصه فعالیت شوند.
غلامرضا میری در گفت‌وگو با صمت می‌افزاید: البته همان‌طور که می‌دانید سرمایه‌گذاری و کارهای تحقیقاتی بسیار پرهزینه است و ریسک بالایی دارد، در چنین شرایط نابسامانی که قیمت‌ها هر روز در حال افزایش است، شرکت‌ها در چنین مواردی برای صنایع تبدیلی زعفران اقدام نمی‌کنند. این فعال اقتصادی تصریح می‌کند: متاسفانه زعفران خراسان جنوبی سال گذشته در حوزه صادرات با کاهش روبه‌رو بوده است.
علت کاهش صادرات زعفران، مشکلاتی است که برسرراه صادرات این محصول وجود دارد. به‌عنوان نمونه، عمده مشکلات صادرات زعفران نوسان قیمت است.
وی اظهار می‌کند: در آذر ۹۴ بعد از برداشت محصول زعفران با توجه به اینکه حدود ۳۱۰ تن تولید داشتیم ولی چون بازار خارجی در رکود به سر می‌برد، و از سوی دیگر قیمت این محصول افزایش یافته بود با کاهش صادرات مواجه شدیم. متاسفانه نبود نظارت بر بازار و کنترل نشدن قیمت‌ها و سپردن بازار به‌دست دلال‌ها باعث شد که با افزایش قیمت نیز روبه‌رو شویم.
رییس اتحادیه صادرکنندگان زعفران ایران تصریح می‌کند: افزایش قیمت باعث شد خریداران خارجی زمانی که از ما درخواست خرید زعفران کردند، به دلیل این افزایش قیمت عقب‌نشینی کنند. همین عامل دلیلی شدکه صادرات با کاهش مواجه و صادرکنندگان متضرر شوند.
بنابراین با وجود این مشکلات صادرکنندگان رغبت نمی‌کنند بازاریابی کنند و به دنبال افزایش صادرات باشند.
رییس اتحادیه صادرکنندگان زعفران ایران با بیان اینکه برای رفع این مشکلات پیشنهاد ما این است که دولت تسهیلاتی در اختیار صادرکننده قرار دهد، اظهار می‌کند: اگر دولت تسهیلاتی را به صادرکننده ارائه دهد تا صادرکننده بتواند زعفران را یا به صورت انفرادی یا به صورت گروهی، خریداری کند به طورقطع این امر موجب می‌شود تا این مقدار زعفران خریداری شده برای تنظیم بازار نگهداری شده و هر زمان که بازار دستخوش دلالی شد از زعفران ذخیره شده به بازار تزریق شود تا با افزایش قیمت هم مواجه نشویم. در این صورت است که می‌توانیم با اطمینان خاطر، با مشتری قرارداد ببندیم.
میری خاطرنشان می‌کند: با توجه به اینکه سطح زیر کشت زعفران در استان‌های کشور روز به روز در حال افزایش است، افزود: باید تلاش کنیم زمینه بازاریابی و بازارسازی را فراهم کنیم، اگر نتوانیم این زمینه را فراهم کنیم متاسفانه در تولید زعفران دچار مشکل خواهیم شد و ضرر و زیان شدیدی به کشاورزان وارد می‌شود.
وی با اشاره به تاثیر لغو تحریم‌ها می‌افزاید: لغو تحریم‌ها بسیار کارآمد بوده و امیدواریم مشکلات حمل‌ونقل، نقل و انتقال پول و رفت‌وآمد صادرکنندگان با برداشته شدن تحریم‌ها برطرف شود و بازارهای صادراتی رونق پیدا کند و تاجران بتوانند در بازارهای صادراتی ورود کنند و ضررهایی که در سال‌های گذشته کشیدند، جبران شود.
رییس اتحادیه صادرکنندگان زعفران ایران بیان می‌کند: نشان(برند)سازی هم ثبات قیمت در بازار را به دنبال دارد. وقتی می‌توانیم در بازار نشان(برند) شویم که بتوانیم در بازار ورود کنیم، اما وقتی در بازارهای هدف ورود موقت داریم، طبیعی است که نمی‌توانیم نشان(برند)سازی کنیم.
یک نشان(برند) سال‌ها طول می‌کشد که دربازارهای جهانی معروف شود، بنابراین وقتی در بازارهای هدف ثبات نداشته باشیم، دچارمشکل می‌شویم.
نکته پایانی
در استان خراسان‌جنوبی کالاهایی مثل زعفران تولید می‌شود، این کالاها نیازمندحمایت برای ایجاد نشان(برند) است و ثبت محصول نیز نیازمند هزینه و سرمایه‌گذاری است.
اگر حمایت ویژه دولت انجام شود و صنایع تبدیلی برای بسته‌بندی دراستان ایجاد شود به‌طور قطع زمینه حضور بیشتردر بازارهای کشورهای اروپایی فراهم می‌شود.
صمت