از این‌رو برای نخستین‌بار در کشور عملیات مطالعات اکتشافی شناسایی، ارزیابی ظرفیت‌ها و ذخایر معدنی فلزی در استان زنجان انجام شد. رباب داداشی معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان با اعلام خبر عملیات مطالعات اکتشافی انگوران- زرشوران استان زنجان اظهار کرد: پهنه انگوران زرشوران با مساحت ۴۲۰ کیلومترمربع به منظور انجام مطالعات شناسایی و ارزیابی ظرفیت‌ها و ذخایر مواد معدنی فلزی به شرکت تهیه و تولید مواد معدنی واگذار شد. داداشی در ادامه خاطرنشان کرد: این شرکت کار مطالعاتی خود را از مرداد سال۸۴ آغاز کرده و گزارش نهایی پایان عملیات اکتشاف را در بهمن سال۹۴ ارائه کرد.
وی یادآور شد: نتایج مطالعات در کمیته‌ای با حضور معاون مدیرکل دفتر امور اکتشاف وزارت صنعت، معدن و تجارت، کارشناس مسئول استان در دفتر امور اکتشاف، نماینده سازمان زمین‌شناسی، نماینده نظام مهندسی معدن، نماینده سازمان صنعت، معدن و تجارت، استادان دانشگاه و فرهیختگان معدنی ارائه شد و مورد تایید قرار گرفت.
معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان با بیان اینکه هدف از انجام این طرح مطالعاتی شناسایی و پی‌جویی مواد معدنی فلزی شامل سنگ‌آهن، سرب و روی، مس و طلا بوده است، افزود: در نتیجه انجام این عملیات مطالعاتی ۲۲۰ کیلومتر مربع محدوده اولویت‌دار برای انجام عملیات اکتشاف مراحل عمومی و تفسیری مواد فلزی شناسایی شده است. معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان عنوان کرد: این مطالعات به ذخایر قابل قبولی رسیده و ذخایر طلا، مس و سرب و روی و آهن کشف شده است.
این مقام مسئول ادامه داد: در استان زنجان علاوه بر این پهنه، دو پهنه سلطانیه و طارم نیز به منظور انجام مطالعات اکتشافی به سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) واگذار شده است. وی با اشاره به اینکه مساحت این پهنه‌ها افزون بر ۵۵۰۰ کیلومترمربع است، خاطرنشان کرد: تاکنون عملیات ارزیابی و مطالعاتی پهنه سلطانیه ۹۵درصد و پهنه طارم ۷۵ درصد پیشرفت داشته است
زرشوران زنجان، به‌دنبال طلا
مهدی حمیدیان، رییس سازمان نظام مهندسی استان زنجان در گفت‌وگو اظهار کرد: پهنه اکتشافی انگوران که به زرشوران نیز معروف است، به‌وسیله شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران، عملیات اکتشافی مقدماتی آن انجام شده است. حمیدیان در ادامه یادآور شد: البته این پهنه اکتشافی، پهنه وسیعی است که قسمت اعظم آن در استان زنجان و بخشی از آن هم در استان آذربایجان‌غربی واقع شده که تمرکزی بیشتر بر اکتشاف معادن طلا دارد.
وی با اشاره به اینکه در این اکتشاف بر ۵ ماده معدنی فلزی پلی‌متال شامل طلا، مس، روی و سرب تاکید شده است، گفت: نخستین کمیته بررسی این اکتشاف در استان زنجان از سوی نماینده وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت و بخش مدیرکل اکتشافات و همراه با نماینده سازمان زمین‌شناسی و سازمان نظام مهندسی و سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان برگزار شده است. رییس سازمان نظام مهندسی استان زنجان در ادامه تاکید کرد: مهم‌ترین طرح در دست اقدام، این است که مصوب کنند از این پهنه کدام نواحی میزان بیشتری مواد فلزی پلی‌متال را داراست؛ در این رابطه شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران که توانایی بهتر و بیشتری دارد، عملیات اکتشافی را درنهایت انجام داده که ظرفیت خوبی برای یک معدن بزرگ با ظرفیت بالا شناسایی شد.
حمیدیان افزود: سایر نقاط پهنه را نیز می‌توان به شرکت‌های خصوصی حقیقی و حقوقی واگذار کرد که اگر سایر نقاط پهنه امکان اکتشاف داشت، بتوان روی آنها کار کرد. البته هنوز از هیچ سرمایه‌گذاری دعوت نشده و این طرح در حد پیمایش مقدماتی بوده است.
وی با اشاره به نخستین برگزاری کمیته اکتشافی انگوران عنوان کرد: پهنه‌های اکتشافی در کشور زیر نظر ایمیدرو، شرکت تهیه و تولید مواد معدنی و سازمان زمین‌شناسی است که طرح‌ها و پیمایش‌های مقدماتی را انجام می‌دهند و نقشه‌هایی را در این زمینه تهیه می‌کنند که با عملیات ژئوفیزیک و ژئوشیمی است و نتایج و گزارش این سازمان‌ها در اختیار شرکت‌های خصوصی برای شرکت در این سرمایه‌گذاری‌ها قرار خواهد گرفت.
شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران با تاکید بر این مسئله که بحث پیمایش مقدماتی در این عملیات به اتمام رسیده است، بیان کرد: برای مراحل بعدی کار و به منظور گرفتن مجوز از سازمان‌هایی چون محیط‌زیست و... قرار بر این شد که این پهنه برای شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران کوچکتر و بقیه آن نیز آزاد شود.
حمیدیان در پاسخ به این پرسش که از پهنه به چه میزان می‌توان استخراج کرد، گفت: از آنجا که پیمایش انجام شده مقدماتی بوده، در حال حاضر و با قطعیت نمی‌توان ذخیره این پهنه را اعلام کرد. اما مناطق با ظرفیت بالا با معادنی چون طلا و مس در این پهنه مشاهده شده است. وی در پایان یادآور شد: البته این نخستین پهنه در استان زنجان است که پیمایش آن به اتمام رسیده و دو پهنه دیگر نیز به نام‌های پهنه سلطانیه و طارم در دست اقدام برای اکتشاف هست.
معادنی که با نبود فناوری غیرفعال شده‌اند
سرمایه‌گذاری‌های مناسب در حوزه معادن و اکتشافات معدنی می‌تواند نخستین گام برای معادن کشور به‌شمار رود. در این‌باره رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان با بیان اینکه یکی از مزیت‌ها و اولویت‌های سرمایه‌گذاری صنعتی تکمیل زنجیره‌های تولید است، اظهار کرد: قرار است توجه ویژه‌ای به واحدهای صنایع معدنی برای فعال‌شدن واحدهای معدنی و ایجاد ارزش‌افزوده داشته باش.
ناصر فغفوری با اشاره به اینکه برای فرآوری برخی مواد معدنی، نیاز به واردات فناوری احساس می‌شود، ادامه داد: یکی از دلایل رکود حاکم بر معادن کشور نبود فناوری برای تولید محصول نهایی است. برای مثال در استان زنجان معدن آلومیت «زاج کَندی» با ذخیره۸۰ میلیون تنی به‌دلیل نبود فناوری برای فرآوری این کانی فعالیتی نداشته و بدون استفاده مانده است. حال با حضور سرمایه‌گذاران خارجی که فناوری برخی از مواد معدنی را دارند، می‌توان علاوه بر استفاده بهینه از معادن، کارخانه فرآوری و واحدهای صنعتی نیز در استان ایجاد کرد تا شاهد آثار مثبت بهره‌برداری از این معدن بر استان باشیم.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان زنجان همچنین تامین منابع مالی را یک نیاز اساسی برای بخش معدن دانست و گفت: با توجه به محدودیت منابع اعتباری در داخل کشور و همچنین اعتبارات موجود در بانک‌ها و بخش خصوصی و ورود سرمایه‌گذاران خارجی می‌توان این مشکل را برطرف کرد.
محورهای طلادار و مس‌دار زنجان
باوجود کوچک بودن استان زنجان اما زمینه‌های غنی از معادن را در این استان می‌توان جست‌وجو کرد. استان زنجان از نظر ذخایر کائولن و فلدسپات نیز رتبه قابل توجهی در کشور دارد. در این‌باره معاون اکتشافات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی، در گفت‌وگو با صمت، درباره ذخایر و ظرفیت‌های معدنی استان زنجان اظهار کرد: استان زنجان یکی از استان‌های کوچک کشور محسوب می‌شود اما از نظر تقسیم‌بندی زمین‌شناسی دارای ۳ پهنه مهم است؛ در محور «سنندج- سیرجان» می‌توان همیشه ذخایر سرب و روی و طلا و آهن را جست‌وجو کرد. محور «ارومیه دختر» با ذخایر طلا و مس و محور «ایران مرکزی» هم از دیگر محورهای قرارگرفته در این استان هستند که می‌توان ذخایر طلا و مس را در آن یافت.
بهروز برنا به برنامه‌های اکتشافی انجام‌شده، اشاره و عنوان کرد: عملیات‌های اکتشافی از وجود حداقل ۳ محور «آهن‌دار» در زنجان خبر می‌دهد که تنها یکی از این محورها یعنی «سلطانیه– نقده» ۱۳۰میلیون تن ذخیره آهن دارد. همچنین محورهای طلادار و مس‌دار استان زنجان مشخص شده و کمترین میزان ذخیره طلا ۱۰تن اعلام شده است. وی در ادامه افزود: اما به‌تازگی ذخایر قابل‌توجهی طلا و مس نیز در «گلوجه» به اکتشاف رسیده است. مناطقی مانند «کاوند»، «زَریک»، «لُهنه»، «چَرگر» و.. نیز از دیگر محدوده‌های طلادار این استان معدنی هستند.
معاون اکتشافات سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی یکی از ذخایر قدیمی موجود در استان زنجان را آلومیت برشمرد و گفت: آلومیت دومین کانی برای تولید آلومینیوم به‌شمار می‌رود که ظرفیت‌های بالایی برای تولید این کانی در زنجان وجود دارد. ذخایری همانند «زاج کان»، «زاج کندی» و «سیردان» ذخایر اصلی آلومیت تلقی می‌شوند که در گذشته از آنها زاج می‌گرفتند. این در حالی است که تاکنون برنامه‌ای برای استفاده از ذخایر آلومیت وجود نداشته است.
صمت