مطابق این آمارها، صادرات قطعی حتی بدون احتساب میعانات گازی نیز روند مثبتی داشته است. این روند در حالی رخ داده که مطابق آمارهای بانک مرکزی، شاخص بهای صادراتی، تحت‌تاثیر دو عامل اصطکاکی «تثبیت نرخ ارز» و «افت جهانی قیمت کالاها» روند نزولی در انتهای سال گذشته ثبت کرده است. حال در صورتی که نرخ ارز حقیقی از سوی سیاست‌گذار تقویت شود، قدرت صادرکنندگان داخلی در مقایسه با رقبای خارجی می‌تواند افزایش یابد و به‌عنوان یک عامل محرک، روند افزایشی صادرات غیرنفتی، تقویت شود. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، توسعه صادرات غیرنفتی به‌عنوان یکی از سیاست‌های غیرتورمی، تحریک تقاضا و خروج از رکود محسوب می‌شود. بنابراین می‌توان امیدوار بود که در سال پیش‌رو، با اصلاح سیاست‌های ارزی، زمینه برای بهره‌گیری از صادرات به‌عنوان عنصر تحریک تقاضا، بیش از قبل مهیا شود. این کار می‌تواند علاوه‌بر حل مشکلات تامین منابع مالی، بر گسترش روابط کارگزاری خارجی بانک‌ها در پساتحریم کمک کند.
تجارت خارجی در فروردین‌ماه با علائمی از رونق در بخش صادرات روبه‌رو شد. براساس جدیدترین آمار گمرک، در نخستین ماه سال 95، صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی با احتساب میعانات گازی، با افزایش حدود 38 درصدی در وزن و حدود 8 درصدی در ارزش دلاری مواجه بوده است. نکته قابل توجه در آمار گمرک این است که صادرات قطعی بدون احتساب میعانات گازی نیز رشد مثبت را تجربه کرده است. خیز صادراتی در ماه فروردین در حالی است که براساس گزارش بانک مرکزی، تورم کالاهای صادراتی به حدود منفی 16 درصد در انتهای سال گذشته رسیده است. در این شاخص دو عامل تثبیت نرخ ارز و کاهش قیمت جهانی کالاها موثر بوده است. رشد صادرات در فروردین 95 نسبت به مدت مشابه در سال گذشته در حالی است که براساس آمارها، در فروردین‌ماه 94 صادرات کشور با افت 8 درصدی نسبت به فروردین‌ماه 93 همراه بود. در تحلیل این موضوع می‌توان به جهش صادرات محصولات پتروشیمی و سایر کالاها در سال جاری اشاره کرد. مطابق آمارها در فروردین 95 معادل 6 میلیون و 834 هزار تن محصولات پتروشیمی و سایر کالاها صادر شده که نسبت به سال قبل به لحاظ وزنی حدود 35 درصد رشد داشته است. این موضوع علامتی از تحریک تقاضا در آمارهای تجارت دارد.
براساس این گزارش، در عین حال تراز تجارت خارجی مثبت سال 94 که در تاریخ تجارت کشور بی‌سابقه بود، در نخستین ماه سال 95 نیز تداوم یافت. جدیدترین آمار منتشر شده از سوی گمرک حاکی از آن است که تراز تجاری ایران در مدت زمان مذکور مثبت و به میزان یک میلیارد و 27 میلیون دلار به ثبت رسیده است. از سویی ورود آلمان به جمع 5 کشور طرف معامله با ایران نیز از دیگر موارد جالب توجه در آمار تجارت خارجی اخیر است. بر این اساس، تجار ایرانی توانسته‌اند در فروردین‌ماه سال 95، حدود 8 میلیون و 183 هزار تن کالا به ارزش 3میلیارد و 7 میلیون دلار صادر کنند. در مقابل نیز یک میلیون و 925 هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و 980 میلیون دلار به کشور وارد شده است. بنابراین میزان حجم تجارت خارجی نیز در نخستین ماه سال جاری 4 میلیارد و 987 میلیون دلار بوده است.
مقایسه آمار تجارت خارجی کشور در فروردین سال 95 با مدت زمان مشابه سال گذشته نشان از بهبود وضعیت صادرات چه از لحاظ وزنی و چه از لحاظ ارزشی دارد. بر این اساس، میزان صادرات در فروردین‌ماه سال 94 به لحاظ ارزشی رقمی معادل 2 میلیارد و 786 میلیون دلار و به لحاظ وزنی نیز 5 میلیون و 934 هزار تن بوده است. بنابراین کارنامه صادرات کشور در فروردین‌ماه سال 95 حاکی از رشد وزنی حدود 38 درصدی و رشد ارزشی حدود 8 درصدی نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته است. آمارهای گمرک از میزان واردات نیز نشان می‌دهد که تجارت خارجی ایران در این بخش، به لحاظ وزنی افت 0/02 درصدی و به لحاظ ارزشی رشد 0/07 درصدی را نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته تجربه کرده است. میزان واردات در فروردین‌ماه سال 94 به لحاظ ارزشی یک میلیارد و 978 میلیون دلار و از نظر وزنی یک میلیون و 925 هزار تن به ثبت رسیده است.
اقلام مهم صادراتی
اقلام عمده صادرات در فروردین‌ماه سال 1395، شامل «میعانات گازی» به ارزش 545 میلیون دلار و سهم ارزشی 18/12 درصد، «گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی شکل مایع شده» به ارزش 135 میلیون دلار و سهم ارزشی 4/49 درصد، «پروپان مایع شده» به ارزش 132 میلیون دلار و سهم ارزشی 4/39 درصد، «قیر نفت» به ارزش 92 میلیون دلار و سهم ارزشی 3/06 درصد، بوده است. عمده صادرات کشور طی فروردین‌ماه سال 1395 (با احتساب میعانات گازی)، به ترتیب به کشورهای چین، امارات‌متحده عربی، عراق، کره جنوبی و هند بوده که در این میان صادرکنندگان توانسته‌اند 2 میلیون و 655 هزار تن کالا را به ارزش 797 میلیون دلار به چین صادر کنند. سهم این کشور از صدور کالاهای ایرانی در مدت زمان مذکور، به لحاظ ارزشی حدود 27 درصد و به لحاظ وزنی بیش از 32 درصد بوده است. متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی در این دوره نیز 367 دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 21/75 درصد، کاهش داشته است.
اقلام مهم وارداتی
اقلام عمده وارداتی طی فروردین‌ماه سال 1395، شامل «لوبیای سویا» به ارزش 87 میلیون دلار و سهم ارزشی 4/41 درصد، «ذرت دامی» به ارزش 59 میلیون دلار و سهم ارزشی 3 درصد، «جو به استثنای بذر» به ارزش 54 میلیون دلار و سهم ارزشی 2/74 درصد، «دانه گندم خوراکی» به ارزش 46 میلیون دلار و سهم ارزشی 2/34 درصد و «کنجاله سویا» به ارزش 40 میلیون دلار و سهم ارزشی 2/03 درصد، بوده است. از سویی کشورهای عمده طرف معامله ایران در سال 95 نیز عبارتند از چین، امارات، ترکیه، آلمان و هند. ورود کشورهای اروپایی به جمع عمده فروشندگان کالا به ایران پس از برجام تحقق یافت. سوییس نخستین کشور اروپایی بود که پس از تحریم‌ها در این لیست جای گرفت. با ورود آلمان به‌عنوان چهارمین طرف معامله ایران در این لیست، به‌نظر می‌رسد جنب‌و‌جوش تازه‌ای را در اروپا برای سهم خواهی از بازار ایران شاهد خواهیم بود. براساس آمار منتشر شده، چین همچنان سرلیست واردکننده کالا به ایران است. در فروردین‌ماه سال جاری، 207 هزار تن کالای چینی به ارزش 383 میلیون دلار به ایران وارد شده که از نظر وزنی با افت حدود 13 درصدی و از نظر ارزشی نیز با افت حدود 16 درصدی نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته مواجه شده است. سهم چینی‌ها از بازار ایران در فروردین‌ماه سال 95 به لحاظ ارزشی حدود 19 درصد و به لحاظ وزنی حدود 11 درصد بوده است. درحالی‌که این سهم‌بندی در مدت زمان مشابه سال گذشته به لحاظ ارزشی حدود 23 درصد و به لحاظ وزنی حدود 12 درصد بود.
امارات‌متحده نیز در دوره مذکور 369 هزار تن کالا را به ارزش 368 میلیون دلار روانه بازار ایران کرده که نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته به لحاظ ارزشی با افت حدود 8 درصدی و به لحاظ وزنی با رشد حدود 12 درصدی مواجه بوده است. همچنین 93 هزار تن کالا از ترکیه به ارزش 156 میلیون دلار در فروردین‌ماه سال 95 به ایران وارد شده که به لحاظ ارزشی و وزنی در مقایسه با مدت زمان مشابه سال گذشته شاهد افت ورود کالا از این کشور به بازار ایران بوده‌ایم، اما در فروردین‌ماه سال 95 آلمان نیز به جمع عمده کشورهای طرف معامله ایران پیوست. بر این اساس، 125 هزار تن کالا به ارزش 113 میلیون دلار از آلمان به ایران وارد شده و توانسته سهم ارزشی حدود 6 درصد و سهم وزنی حدود 7 درصد را از بازار ایران کسب کند؛ بنابراین واردات از این کشور به لحاظ وزنی رشد حدود 66 درصد و به لحاظ ارزشی حدود 8 درصد نسبت به فروردین‌ماه سال 94 را تجربه کرده است. به علاوه واردات ایران از هند با افت ارزشی حدود 29 درصدی از 151 میلیون دلار در فروردین‌ماه سال 94 به 108 میلیون دلار در فرورین ماه سال 95 رسیده است. همچنین به لحاظ وزنی با افت حدود 58 درصدی از 215 هزار تن در مدت زمان مشابه سال گذشته به 90 هزار تن رسیده است.
متوسط قیمت هر تن کالای وارداتی در این دوره نیز 1,029 دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، حدود 0/1 درصد در ارزش دلاری افزایش داشته است. از سویی، در فروردین‌ماه سال 1395، بالغ بر 1,694 دستگاه خودروی سواری به کشور وارد شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، 165 درصد افزایش یافته است. میزان ارزش این تعداد خودرو، در حدود 40/8 میلیون دلار بوده است که نسبت به فروردین‌ماه سال 1394، شاهد افزایش حدود 126 درصدی در ارزش دلاری بوده است.
دنیای اقتصاد