این در شرایطی است که شیخ‌نشینان دوبی و ابوظبی، هیچوقت خواهان قطع روابط با ایران نبودند و این موضوع را به ضرر مسائل منطقه‌یی اعم از سیاسی و اقتصادی می‌دانستند. با این حال، دولت جمهوری اسلامی معتقد است که با هدف جبران زیان وارده از کاهش روابط با امارات و عربستان، ایران باید به دنبال شرکای تازه تجاری در منطقه خاورمیانه باشد که در همین راستا، دیروز رسما از عمان به عنوان جایگزین امارات در چرخه تجاری ایران در حاشیه خلیج فارس نام برده شد. این اقدام در نشست اتاق مشترک ایران و عمان با حضور نمایندگان دولتی و بخش خصوصی دو کشور انجام شد.
بر اساس این گزارش، ایران و عمان همیشه شرکای استراتژیک یکدیگر بوده‌اند و حالا با توجه به تحولات جدید منطقه‌یی در سال‌های اخیر این روابط تقویت شده است. در همین حال، روابط سیاسی دو کشور در سال‌های گذشته و در زمان تحریم مناسب بوده است و این کشور نقش مهمی در رسیدن ایران به توافق با 1+5 داشته و اکنون با توجه به روابط خوبی که با عربستان و امریکا دارد، می‌تواند نقش جدیدی را در روابط تجاری ایران با کشورهای دیگر ایفا کند. درواقع عمان به دلیل اینکه قرارداد تجارت آزاد با امریکا دارد، می‌تواند کالاهای ایرانی را بدون هیچگونه عوارض گمرکی و مالیات به راحتی به این کشور صادر کند و بر همین اساس می‌تواند جایگزینی مناسب برای امارات در صادرات و واردات به ایران و از ایران به دیگر کشورها باشد. در هر حال، با برداشته شدن تحریم‌ها، شرایط همکاری میان ایران و عمان گسترش یافته است و با توجه به اینکه ایران با این کشور از گذشته رابطه خوبی در زمینه سیاسی، بازرگانی و فرهنگی دارد، در شرایط جدید، امکان توسعه روابط تجاری نیز با این کشور بیش از گذشته فراهم شده است. در همین حال، عمان به عنوان بازیگر جدید می‌تواند دروازه ارتباط ایران با کشورهای حاشیه خلیج فارس و شرق آفریقا باشد و در این میان تلاش بازرگانان دو کشور برای توسعه روابط تجاری میان دو کشور روبه افزایش است. در این راستا، مدیرعامل بندر صحار و قائم‌مقام بندرتجاری عمان در رأس هیات 8 نفره تجاری به اتاق بازرگانی ایران آمدند تا شرایط توسعه همکاری‌ها را بررسی کنند.
تلاش برای تغییر جایگاه تجاری امارات
امارات در طول چند سال گذشته، واسطه تجاری ایران با کشورهای مختلف بوده است. این کشور همواره با صادرات مجدد، درصدد توسعه تجارت خارجی خود است و با توجه به روابط با کشورهای حوزه خلیج فارس و کشورهای آفریقایی توانسته روابط تجاری خود را تحکیم بخشد، اما سال گذشته، با توجه به تحولات روابط سیاسی ایران با کشورهای عربی، این روابط دچار تزلزل شد؛ این در شرایطی است که در سال‌های تحریم، بسیاری از کالاهای وارداتی ایران از طریق گمرک امارات و با صادرات مجدد به ایران می‌رسید.
اما در این حال، عمان به دنبال استفاده از موقعیت به وجود آمده است تا باتوجه به شرایط و مزیت‌های جغرافیایی مناسب، واسطه ارتباط ایران برای صادرات و واردات محصولات موردنظر با سایر کشورها باشد و بر همین اساس، این کشور می‌تواند جایگزینی مطلوب برای شراکت تجاری با امارات در آینده باشد. چنانچه رییس مرکز تجاری ایران و عمان امیدوار است که ایران بتواند در آینده، عمان را در معاملات تجاری خود جایگزین امارات کند، زیرا تجارت از این طریق هزینه کمتری برای ایران خواهد داشت. از سوی دیگر، عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی ایران و عمان با بیان اینکه عمان جایگزین امارات در روابط تجاری ایران با سایر کشورها می‌شود، گفت: هزینه حمل و نقل و تجارت از طریق این کشور در مقایسه با امارات کمتر است و بنادر این کشور فاصله کمتری با ایران دارند. احمد آزادمرد در این باره افزود: خط کشتیرانی بندرعباس و خصب عمان یک سال است که با همت مشترک اتاق بازرگانی ایران- عمان راه‌اندازی شده و مسیری برای صادرات و واردات کالاهای ایرانی فراهم آورده است.
گام عمان برای واسطه‌گری «صحار»
بر اساس این گزارش، منطقه آزاد «صحار» از جمله مناطق مهم کشور عمان است که در جذب سرمایه‌گذاری خارجی عملکرد موفقی داشته است. بندر صحار (عمان) به عنوان منطقه آزاد تجاری می‌تواند برای صنایع مختلفی مانند پتروشیمی، فولاد، مواد غذایی، نفت، گاز و سایر صنایع شرایط مناسبی برای تجارت و حتی سرمایه‌گذاری مشترک ایجاد کند. محسن ضرابی، رییس اتاق مشترک ایران و عمان در این باره معتقد است که منطقه حصار می‌تواند مبدا جدید صادرات مجدد باشد و در کاهش هزینه‌ها نیز موثر است؛ چراکه فاصله بندر صحار تا ایران و خدماتی که در این کشور به ما ارائه می‌شود، در مقایسه با امارات، کمتر است که این عوامل درنهایت هزینه تمام شده تجارت را کاهش می‌دهد. جمال عزیز، رییس منطقه آزاد صحار عمان نیز بر این باور است که تسهیلات گمرکی، امکان تخلیه 4.5میلیون کانتینر و بارگیری کشتی‌های 400هزار تنی از جمله ظرفیت‌های توسعه روابط تجاری ایران در بندر صحار است و ما می‌توانیم در این منطقه، با همکاری یکدیگر، هر نوع کالایی را وارد و با بسته‌بندی‌های جدید صادر کنیم. عزیز افزود: سیمان یکی از کالاهای مدنظر ما برای صادرات است که کشور شما نیز ظرفیت‌های بالایی برای تولید و مبادله در این زمینه دارد. رییس منطقه آزاد صحار عمان ادامه داد: سالانه یک میلیون تن شکر خام به منطقه صحار می‌آید و این بندر دارای 93هزار متر مربع انبار برای نگهداری مواد غذایی و
65 کیلومتر طول بندر است که این شرایط را جهت توسعه روابط اقتصادی دو کشور به ویژه در بخش محصولات کشاورزی و مواد غذایی فراهم می‌کند. این مقام عمانی گفت: هلندی‌ها از سال 2002 برای ایجاد کریدور تجاری مستقیم بین صحار و رتردام هلند که در واقع دروازه ورود به اروپا به حساب می‌آید، سرمایه‌گذاری‌های خود را آغاز کرده‌اند. وی همچنین گفت: از بندر چابهار ایران تا بندر صحار عمان تنها 54 کیلومتر فاصله دریایی وجود دارد که توسعه حمل و نقل در این مسیر هزینه‌ها را کاهش می‌دهد، اما اکنون ارتباط دریایی ما از طریق بندرعباس انجام می‌شود و لازم است که دولتمردان ایران برای راه‌اندازی این بندر توجه بیشتری داشته باشند.
میانجیگری صادراتی عمان برای ایران
همچنین باید گفت، ایران و عربستان به عنوان دو کشور بزرگ منطقه خاورمیانه از سالیان دور روابط تجاری داشته‌اند، اما این روابط از آنجا که تحت تاثیر فراز و نشیب‌های روابط سیاسی بوده، عموما از یک مقدار معین عبور نکرده است.
در همین حال عمان به دلیل روابط خوبی که با دو کشور ایران و عربستان دارد، در تلاش است تا واسطه‌یی برای روابط تجاری دو کشور نیز باشد. در همین زمینه، رییس منطقه آزاد صحار عمان گفت: ۶۰درصد کالاهایی که به منطقه صحار عمان وارد می‌شود به عربستان می‌رود و ایران نیز می‌تواند از این موقعیت استفاده کند. از سوی دیگر، عمان با امریکا نیز قرارداد تجارت آزاد دارد که بدون هیچگونه عوارض گمرکی و مالیات به‌راحتی محصولات خود را به این کشور صادر می‌کند و امکان استفاده آن از این مسیر وجود دارد. در این خصوص رییس مرکز تجاری ایران و عمان گفت: بندر صحار نیز به راحتی می‌تواند برای آن چیزی که اکنون ایران از طریق امارات به سایر کشورها صادر یا از آنها وارد می‌کند، جایگزین شود و این کشور آمادگی صادرات محصولات ما به تمام کشورها ازجمله اتحادیه اروپا و امریکا را دارد. همچنین 4 سال پیش موافقتنامه عشق‌آباد به امضا رسید تا حمل و نقل کالا از کشورهای شمال روسیه به جنوب خلیج فارس در ایران تسهیل شود، اما در مقام عمل تا امروز شاهد برقراری این شرایط نبوده‌ایم.
در همین حال، محسن ضرابی رییس اتاق مشترک ایران و عمان گفت: با استفاده از ظرفیت موافقتنامه عشق‌آباد که در آن ترانزیت کالا میان ایران، ازبکستان، ترکمنستان و عمان به امضا رسیده است، صادرات کالاهای خود را در این مسیر توسعه دهیم. از سوی دیگر، رییس مرکز تجاری ایران و عمان گفت: با توجه به روابط تجاری این کشور با تانزانیا و برزیل، امکان تامین محصولات وارداتی مورد نیاز بخش کشاورزی ایران از این مکان وجود دارد.
تعادل