روسیه با بیش از 17 میلیون کیلومتر مربع گستردگی به عنوان بزرگترین کشور جهان و 146 میلیون و 500 هزار نفر جمعیت در سرزمین اصلی و 22 جمهوری بازار بزرگی است که به علت سردسیر بودن بسیاری از مناطق نیاز به واردات گسترده سبزیجات تازه و میوه به صورت روزانه از کشورهای مختلف حتی آفریقا دارد.
پس از آغاز تحریم های روسیه علیه ترکیه به دلیل ساقط کردن یک فروند بمب افکن روسی بر فراز آسمان سوریه که آذر ماه سال گذشته رخ داد و منجر به کشته شدن یک خلبان آن توسط تروریست ها شد، دولتمردان روسی برای جایگزینی کالاهای ترکیه ای نگاه نخست منطقه ای را به ایران و سپس فرامنطقه ای به مصر معطوف کردند.
ایران براساس برنامه ریزی اقتصادی و ده ها دور مذاکرات انجام شده توسط سفارت جمهوری اسلامی، گمرگ و همچنین بخش خصوصی دو کشور، برنامه های مختلفی را به اجرا گذاشت که امضای چندین توافقنامه و قرارداد در زمینه افزایش روابط بازرگانی و امضای گذرگاه سبز گمرکی روسیه برای صادرات محصولات ایرانی در تهران از آن جمله است.
ایران و روسیه در همین چارچوب، افزون بر برنامه ریزی کلان افزایش ارزش روابط تجاری بین دو کشور در بخش های مختلف صنعتی، انرژی و اجرای طرح های مشترک، همکاری های بیشتر اقتصادی بین استانی و بازرگانی را نیز در نقشه راه توسعه مناسبات گنجانده اند تا براساس آن حجم روابط تجاری از سالانه دو میلیار دلار کنونی در آینده ای نزدیک به 10 میلیارد دلار افزایش یابد.
اما صادرات به بازار پر مصرف و پر رقیب روسیه نیازمند رعایت بسیاری از قوانین و مقررات همسطح اروپا است تا بتوان در آن موفق بود و از همه مهمتر شناخت مقررات حقوقی و گمرکی و همچنین بازارهای منطقه ای است که اکنون صادر کنندگان ایرانی بیش از همه مسکو پایتخت، شهرهای پیرامونی و همچنین سن پطرزبورگ دومین شهر بزرگ روسیه را مورد توجه قرار داده اند.
صادرات میوه وسبزیجات تازه از ایران به روسیه به صورت روزانه می تواند یکی از اصلی ترین فعالیت های بخش خصوصی باشد که حداقل تا سال 2020 بازار آن تضمین است و پس از آن هم وعده به نتیجه رسیدن خودکفایی داخلی داده شده است.
براساس ارزیابی های میدانی در مسکو، مصاحبه با ده ها کارشناس و فعال اقتصادی ایرانی و روسی و نتایج چندین همایش و نمایشگاه برگزار شده، بایسته های صادرات روزانه میوه و سبزیجات از ایران به روسیه زیاد است که در این مرحله رعایت 20 اصل طلایی زیر می تواند به افزایش سهم شرکت های ایرانی، حفظ آن و همچنین سود بیشتر برای شرکت های ایرانی در بازار روسیه منجر شود.
1 - شناخت کامل قبلی از شرایط همکاری و نیازهای بازار روسیه همراه تدوین قراردادهای معتبر حقوقی با طرف های روسی و تعهد برای عملی کردن آن براساس توان قطعی
2- پرهیز از پراکنده کاری، لزوم تجمیع واحدهای کوچک صادراتی در قالب تشکل های بزرگ و توافق قانونی در باره نظام مالی پرداخت ارزش محموله ها با تعیین ارز مشخص
3- استفاده از مشاوره های معتبر حقوقی و صادراتی بویژه انتخاب شریک مطمئن و نه سیاه در روسیه
4- انتخاب کوتاه ترین و کم هزینه ترین راه انتقال صادرات میوه و سبزیحات تازه به بازارهای پر مصرف
5- رعایت استانداردهای بسته بندی، کیفیت و نگهداری در شرایط سردخانه ای پیش از بارگیری در بالاترین سطح
6- اولویت در بسته بندی جذاب محصولات درجه یک با وزن کم برای مصرف خانوار زیر یک کیلو
7- پرهیز از ارسال یک محصول با چند گونه کیفیت یا برداشت شده در چند زمان در یک محموله
8- با توجه به فسادپذیر بودن محموله ها، مقاصد صادراتی براساس بازار مصرف ارسال شود
9- اطمینان از نظام توزیع در بازار
10- هوشیاری برای گرفتار نشدن در بازار دلالی مراکز توزیع میوه و سبزیجات در شهرهای مختلف روسیه بوِیژه مسکو که بیشتر دست فعالان اقتصادی جمهوری آذربایجان است
11- درج اطلاعات مربوط به وزن دقیق، استاندارد بودن، پروانه های بهداشتی، گواهی های ایزو در مراحل مختلف
12- سعی در انتخاب یک برند یا نشان ساده با نماد ایرانی برای شناخته تر شدن محصول
13- استفاده از کارهای تبلیغی کم هزینه مانند بروشورها در بسته های کوچک میوه مصرف خانواده برای معرفی ایران به شهروندان روسی و در صورت امکان شرح و تصویر یک اثر تاریخی یا روابط و پیشینه دو کشور
14- هم افزایی و همپوشانی بین صادر کنندگان ایرانی برای صادرات موفق تر و پرهیز از رقابت ایرانی ایرانی که معمولا می تواند پیشنهاد برخی طرف ها در روسیه باشد
15- جلوگیری از انباشته شدن مطالبات از شرکت های روسی و به روز بودن اطلاعات
16- ذکر دقیق ارزش گمرکی کالاهای صادراتی در مدارک مربوط به زبان انگلیسی و ترجیحا روسی
17- استفاده از مسیر صادراتی خزر برای اجناس کمتر فساد پذیر به دلیل هزینه پایین تر
18- شناخت بیشتر بازارهای پر مصرف و همچنین برنامه ریزی برای ورود به بازارهای جدید
19- برنامه ریزی برای کشاورزی فراسرزمینی سبزیجات در جمهوری های مختلف روسیه برای تامین نیازهای مناطق دور دست
20- توجه ویژه به مناطق ساحلی روسیه در خزر با توجه به مسیر ویژه آبی در صادرات کالا و سبزیجات
به علت موقعیت جغرافیایی همجواری روسیه با ایران و مسیرهای کم هزینه انتقال محموله نسبت به کشورهای دور دست، شرکت های ایرانی می توانند کالاهای صادراتی را با مزیت بهای تمام شده کمتر نسبت به کالاهای دیگر کشورها عرضه کند.
اکنون کیوی، سبزیجات تازه، کلم و کلم بروکلی از پر حجم ترین اقلام صادراتی ایران به روسیه بشمار می رود که افزون بر توزیع در بازارهای محلی، توسط فروشگاه های زنجیره ای بزرگ مانند «اوشان» که در بسیاری از شهرهای این کشور و دیگر کشورهای جهان نمایندگی دارد، عرضه می شود.
از سوی دیگر تهران و مسکو ماه گذشته قرارداد گذرگاه سبز گمرکی امضا کردند که بر اساس آن برای تامین نیازهای روزانه میوه و سبزیجات، لبنیات، گوشت سفید و آبزیان روسیه، ساده سازی مقررات گمرکی برای صادر کنندگان ایرانی اجرا خواهد شد و این کشور در صدد است تا سه ماه دیگر آن را اجرا کند.
همچنین در سفر هفته گذشته هیات استانی البرز به سرپرستی سید حمید طهایی استاندار این استان با هیات بازرگانی و صنعتی روسی در مسکو، توافق اولیه در باره صادرات روزانه هوایی سبزیجات و میوه از فرودگاه باری پیام کرج به پایتخت روسیه توافق شد و براساس برنامه ریزی اعلام شده، ادامه مذاکرات دو هیات در ایران پیگیری خواهد شد.
همزمان روابط بسیار خوب مسکو و تهران، اتحادیه اقتصادی اورآسیا را که متشکل از روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان با جمعیتی بیش از 180 میلیون نفر با بیش از 20 میلیون کیلومتر مربع مساحت و تولید ناخالص داخلی فراتر از چهار تریلیون دلار در سال است به یک بازار خوب پر فرصت برای شرکت های ایرانی تبدیل کرده بویژه اینکه ایران در حال مذاکره با این اتحادیه برای امضای قرارداد تجارت آزاد است.
همچنین بازار جامعه کشورهای همسود متشکل از روسیه، جمهوری آذربایجان ارمنستان، ازبکستان، بلاروس، تاجیکستان، قزاقستان، قرقیزستان، مولداوی و عضویت ناظر ترکمنستان نیز مانند اتحادیه اقتصادی اوراسیا فرصت مناسب دیگری برای صادر کنندگان ایرانی میوه و سبزیجات با هدف افزایش صادرات است.
ایرنا