«محمد خزاعی» افزود: حال که فشارهای اقتصادی برداشته شده است، خارجی‌ها ابتدا برای ارزیابی و بررسی همه جوانب کار به کشورمان سفر می‌کنند و بالطبع، حصول نتیجه زمانبر خواهد بود.
وی گفت: در چند ماه اخیر ژاپنی‌ها موافقت کردند تا 10 میلیارد دلار خط اعتباری در اختیار ایران بگذارند و علاوه بر آن، آژانس همکاری‌های بین المللی ژاپن (جایکا) قول مساعد داده تا دو میلیارد دلار وام ارزان قیمت در اختیار طرح‌ها و پروژه‌های ایران قرار دهد.
معاون وزیر امور اقتصادی ودارایی افزود: توافق هشت میلیارد دلاری با اگزیم بانک (صادرات - واردات) کره جنوبی و توافق پنج میلیارد دلاری با شرکت بیمه تجاری کره جنوبی (کی شور)، همچنین برقراری خط اعتباری با کشور نروژ از دیگر دستاوردهای اعتباری در پسابرجام است.
وی خاطرنشان کرد: هم اینک اسناد اولیه این خطوط اعتباری به امضا رسیده و در ادامه مذاکرات، مبالغ وام ها با تعیین نرخ بهره، مدت تنفس وام، بانک های عامل، پروژه های تحت پوشش و ... مشخص می شود.
رئیس کل سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران از شکل گیری کمیته راهبری تامین منابع مالی برای تخصیص این وام‌ها به پروژه‌ها خبر داد و گفت: طرح‌ها و پروژه‌هایی می‌توانند از این وام‌ها بهره مند شوند که به تعهدات استقراضی دولت نیافزایند، اشتغالزایی به دنبال داشته باشند و در حوزه‌های اولویت دار نظیر بخش کشاورزی به کار گرفته شوند و وظیفه ساماندهی این مسائل بر عهده کمیته راهبری است.
وی افزود: برخی پروژه‌ها برای استفاده از تسهیلات خارجی باید حداقل 15 درصد مبلغ پروژه را تامین کنند، اما با وجود تصویب بودجه سال 95 که به تازگی اتفاق افتاده، برای همه این مهم میسر نبود.
خزاعی تصریح کرد: سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران به همراه بانک مرکزی موفق به جلب این منابع عظیم خارجی شده، اما جذب آنها بر عهده دستگاه های اجرایی است.
به نتیجه رسیدن مذاکرات زمانبر است
خزاعی با اشاره به این که فضای مراودات اقتصادی و بین المللی ایران در زمان کنونی و پسابرجام دستخوش تغییرات و تحولات اساسی شده است، ضمن انتقاد از کسانی که برجام را برای کشور بی‌فایده تلقی می‌کنند، افزود: کشور در یک مدت زمان طولانی درگیر مساله تحریم بود و حال که فشارهای اقتصادی برداشته شده، خارجی‌ها ابتدا برای ارزیابی و بررسی همه جوانب کار به کشورمان سفر می‌کنند و بالطبع، حصول نتیجه زمانبر خواهد بود.
رئیس کل سازمان سرمایه گذاری و کمک های اقتصادی و فنی ایران بطور نمونه به انجام هشت ماه مذاکره با کره‌ای‌ها برای همکاری در حوزه بهداشت اشاره کرد که حتی با وجود اینکه خارج از تحریم‌های شورای امنیت بود، اما تا پس از برجام نیز به مرحله توافق نهایی نرسیده است.
وی تصریح کرد: حل و فصل بسیاری مسائل و مشکلات پیش آمده در کشور، پس از دی ماه گذشته و توافق برجام شکل اجرایی به خود گرفت.
خزاعی گفت: در سال‌های گذشته تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی سبب شده بود دولت و فعالان اقتصادی کشور نتوانند حتی کوچک‌ترین معامله‌ای با خارجی‌ها انجام دهند و هر گونه تحرکی در این زمینه توسط خزانه‌داری آمریکا و کمیته تحریم شورای امنیت سازمان ملل کنترل و در صورت تخلف از تحریم‌ها، جریمه‌هایی اعمال می‌شد.
وی با بیان این که در آن دوره حتی کشورهایی که مایل به همکاری با ایران بودند نمی‌توانستند به مراوده با کشورمان ادامه دهند، گفت: البته همان زمان، چینی‌ها و هندی‌ها به شیوه‌ای خاص با ایران همکاری داشتند، هر چند هیچ یک از آنها روابط معمولی و عادی نبودند، بطور نمونه اعتباراتی از سوی چینی‌ها به کشورمان تعلق یافت که همان ذخایر و منابع مالی کشورمان در این سرزمین بود.
خزاعی گفت: پس از برجام و رفع تحریم‌ها شاهد مراجعات مکرر و فراوان خارجی‌ها در قالب مقام‌های بلندپایه دولتی و یا فعالان اقتصادی کشورهای مختلف بودیم که از ابتدای انقلاب تاکنون بی‌سابقه بوده است.
معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی تصریح کرد: علت این مساله، ظرفیت و قابلیت بالای کشورمان است؛ ایران اسلامی در منطقه‌ای حساس از جهان قرار دارد، از نظر سیاسی در منطقه «منا» (MENA -خاورمیانه و شمال آفریقا) وزنه‌ای محسوب می شود، از نظر مواصلاتی و ارتباطی با 15 کشور پیرامونی همسایه است، از شمال به دریای خزر، روسیه و کشورهای CIS و از جنوب با کشورهای حوزه خلیج فارس ارتباط دارد و علاوه بر آن، از نظر سیاسی نقشی مهم در منطقه ایفا می‌کند.
به گفته وی، بطور تقریبی همه مسائل منطقه با مساعدت و همراهی ایران حل می شود، از نظر ذخایر نفت و گاز ایران در رتبه دوم جهانی بوده، کشوری چهارفصل است و علاوه بر دارا بودن جمعیت بالا و نفوذ مناسب در جمعیت حدود 400 میلیونی منطقه پیرامونی، از ثبات و امنیت بالایی برخوردار است.
رئیس کل سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران اضافه کرد: مجموع شرایط ذکر شده و سایر امکانات دیگر، فعالان اقتصادی خارجی را بر آن داشته تا از ایران به عنوان سکویی برای حضور در منطقه بهره بگیرند و در شرایط فعلی که به دلیل برداشته شدن تحریم‌ها شاهد فضای سیاسی و اقتصادی بازتر نسبت به گذشته هستیم، آنها مشتاقانه خواهان حضور در ایرانند.
وی با بیان اینکه ماهیت این اتفاق نیز بسیار مهم است، به روزهایی اشاره کرد که ایران میزبان اجلاس سران غیرمتعهدها بود و بسیاری از مقام های بلندپایه دعوت شده به این اجلاس به دلیل تحریم ها خود را به سختی به تهران رسانده بودند.
خزاعی با تاکید بر اینکه دستاوردهای سیاسی هیچ گاه قابل محاسبه و اندازه گیری با اعداد و ارقام نیست، یادآور شد: از حدود دو تا سه ماه مانده به لغو تحریم ها و اجرای برجام، شاهد حضور خارجی ها در ایران بودیم تا شرایط روز و زمینه های همکاری را در ایران بررسی کنند.
بدهی موسسات بیمه
معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی در ادامه به بدهی ها و معوقات به موسسات بیمه اعتبار صادراتی( ECA ها ) از جمله شرکت ساچه ایتالیا، کوفاس فرانسه، هرمس آلمان و اوکابه اتریش اشاره کرد که اعتبارات بانکی را تضمین کرده و پوشش می دهند.
خزاعی گفت: به رغم بوروکراسی تنبل کشور و اینکه در سال های گذشته با وجود تحریم ها اتفاقات زیادی در بازارهای پولی و مالی جهان افتاده و از آنها عقب بوده ایم، در همین ماه های گذشته از برجام اتفاقات خوبی افتاده که از جمله آنها ساماندهی معوقات به موسسات بیمه اعتباری جهانی و توافق مبالغ قابل توجهی وام و اعتبار است.
وی با اشاره به این که مجموع بدهی ها و معوقات ایران به این موسسات نزدیک به دو میلیارد و 700 میلیون دلار است، گفت: بدحسابی ما برای ارتباط های بعدی کشور تاثیر منفی خواهد داشت و از جمله، زمانی قادر خواهیم بود از وام و اعتبار خارجی استفاده کنیم که از پوشش های بیمه ای استفاده کنیم.
خزاعی اضافه کرد: زمانی پوشش های بیمه ای انجام می شود که معوقات تسویه شده باشد و علاوه بر اصل پول، بهره و جریمه دیرکرد آن نیز پرداخت شده باشد و باید یادآور شد تسویه همین معوقات که نیاز به اقدام های حقوقی داشت، خود چندین ماه به طول انجامید.
این مقام مسئول با بیان اینکه در همین مدت کوتاه بسیاری از این معوقات تسویه شده، تاکید کرد: بانک مرکزی تاکنون به هیچ وجه زیر بار پرداخت جریمه های دیرکرد ناشی از تحریم ها نرفت، زیرا ایران مقصر این موضوع نبود و با این روش مساله معوقات حل و فصل شد.
وی یادآور شد: البته تاکنون مشکل بیمه هرمس حل نشده و همین بیمه برای ارتقای سطح مراوده های خود با ایران به سطح پیش از تحریم ها قول مساعد داده است و در این صورت، بانک های اروپایی قادر خواهند بود وام و اعتبار بیشتری در اختیار ایران بگذارند.
رئیس کل سازمان سرمایه گذاری و کمک های اقتصادی و فنی ایران تاکید کرد: همه این مسائل زمانبر است، اما برخی غیرمنصفانه قضاوت می کنند که از این رفت و آمدها چیزی نصیب کشور نشده است.
تصویب 3.5 میلیارد دلار پروژه با خارجی هادرپسابرجام
وی با اشاره به گفته های ماه گذشته حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی رئیس جمهوری در جمع مردم کرمان، یادآور شد: پس از اجرای برجام، نزدیک به سه میلیارد و 500 میلیون دلار پروژه با خارجی ها به تصویب رسیده بود و سخنان رئیس جمهوری به همین مساله اشاره داشت.
رئیس کل سازمان سرمایه گذاری و کمک های اقتصادی و فنی ایران تصریح کرد: این مبلغ مربوط به آن دسته از پروژه هایی بود که ضمانتنامه و مجوزهای آن پس از اجرایی شدن برجام صادر شده بود که جذب بخشی از این اعتبارات آغاز شده، برخی از این پروژه ها تازه کلنگ زنی شده است و برخی دیگر کماکان در گیرودار مراحل اداری خود هستنند.
وی گفت: حجم منابع و اعتبارات جلب شده و توافق شده با خارجی ها رقم بسیار خوبی است و در صورت تامین شرایط لازم، بهتر از این نیز خواهد شد.
به گفته خزاعی، سازمان سرمایه گذاری نمی توانست در زمان تحریم ها فعالیت خوبی داشته باشد، اما امروز نیز با وجود تعداد کارشناسان خبره اندک و بودجه اندک حدود 60 میلیارد ریالی که همه آن نیز آن تخصیص نیافته بود، شرایط جالبی ندارد و این سازمان نیازمند کارشناسان مسلط به مسائل پولی و مالی بین المللی است.
تداوم همکاری ها با بانک توسعه اسلامی
معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی ایران در ادامه به همکاری های کشور با سازمان های بین المللی اشاره کرد و گفت: بانک سرمایه گذاری زیرساخت آسیا (AIIB) به تازگی تاسیس شده و نخستین جلسه رسمی آن در هفته های آینده برای شکل گیری گروه ها و رسمیت یافتن برگزار می شود.
وی افزود: نزدیک به یک دهه است که هیچ وامی از سوی بانک جهانی به کشور تخصیص نیافته که ناشی از تحریم های بین المللی و حضور پنج عضو اصلی شورای امنیت سازمان ملل در این بانک است.
خزاعی خاطرنشان کرد: اخیرا با انجام مذاکرات مفصل، همکاری ایران با بانک جهانی مجددا از سر گرفته شده است، اما به دلیل زمانبر بودن پروسه کار، از قبیل تهیه گزارش های اولیه و بررسی ریسک اعتباری کشور از نظر مقررات پولی و بانکی و ... کماکان در ماه های آینده نمی توان تخصیص اعتباری توسط این بانک برای طرح ها و پروژه های ایرانی متصور بود.
وی با اشاره به بانک اکو (ECO ) به عنوان دیگر بانک بین المللی طرف حساب با کشور، به بانک توسعه اسلامی اشاره کرد که ایران از سهامداران عمده آن است، اما به دلیل مناقشه های پیش آمده بین ایران و عربستان، سختگیری هایی را در مراوده با این بانک شاهد هستیم.
معاون وزیر اقتصاد و دارایی بطور نمونه اشاره کرد که معاون امور بانکی و بیمه وزارت امور اقتصادی و دارایی که نماینده جدید ایران در بانک توسعه اسلامی است، تاکنون موفق به اخذ ویزا برای حضور درجلسات بانک در عربستان و بانک توسعه اسلامی (واقع در شهر جده این کشور) نشده است.
وی گفت: ایران در 10 سال گذشته موفق به تصویب نزدیک به دو میلیارد و 459 میلیون دلار وام برای اجرای طرح ها و پروژه های متعدد آبرسانی، کشاورزی، سدسازی و ... از این بانک شده است.
خزاعی تصریح کرد: تصویب 118 میلیون و 793 هزار دلار برای سه پروژه در سال 1385، 256 میلیون و 840 هزار دلار در پنج پروژه در سال 1386، 106 میلیون و 460 هزار دلار برای یک پروژه در سال 1387 ، 448 میلیون و 850 هزار دلار برای چهار پروژه در سال 1388، 471 میلیون و 570 هزار دلار برای پنج پروژه در سال 1389، 227 میلیون و 320 هزار دلار برای یک پروژه در سال 1390، 382 میلیون و 920 هزار دلار برای سه پروژه در سال 1391 و 343 میلیون و 390 هزار دلار برای دو پروژه در سال 1392 بوده است. همچنین تاکید می کنم برخلاف برخی گزارش ها تصویب مبلغ 103 میلیون و 400 هزار دلار برای یک پروزه سد قره سو در اواخر سال 1394 از جمله همکاری های ایران با بانک توسعه اسلامی در سال های گذشته بوده است.
وی با اشاره به تصویب نشدن هیچ پروژه ای در سال 1393 از سوی این بانک، گفت: در سال های گذشته وضعیت جذب منابع توسط دستگاه های اجرایی کشور برای این اعتبارات به حدی ضعیف بود که بانک توسعه اسلامی نیز نسبت به این مساله بارها به ایران هشدار داد؛ البته بخشی از این مشکل به تحریم ها و بخشی دیگر به عملکرد ضعیف دستگاه ها مربوط می شد.
رئیس کل سازمان سرمایه گذاری و کمک های اقتصادی و فنی ایران خاطرنشان کرد: با اقدام های به عمل آمده، نرخ جذب این منابع از متوسط سالیانه سه درصد در سال های گذشته ،در برخی پروژه ها به 10 درصد در سال های اخیر (ازاوایل سال 94 تاکنون) افزایش یافته است.
وی تصریح کرد: مجموع مبالغ یاد شده از سال 1385 تا پایان سال گذشته دو میلیارد و 459 میلیون و 453 هزار دلار بابت 25 پروژه بوده که تاکنون 896 میلیون و 842 هزار دلار آن به ایران پرداخت شده و که بالاترین آن در سال 1394 و به مبلغ 125 میلیون دلار بوده است؛ این مبالغ بر اساس پیشرفت فیزیکی پروژه ها پرداخت می شود.
خزاعی بیان داشت: گزارش برخی خبرگزاری ها و سایت ها درباره خط خوردن اسم ایران از لیست این بانک، کاملا بی پایه و بی اساس است.
به گفته وی، حدود یک ماه پیش هیاتی 10 نفره از بانک توسعه اسلامی به کشورمان سفر کردند که بیش از 25 جلسه ملاقات و مذاکره برای اجرای پروژه ها با دستگاه های مختلف کشور داشتند و برنامه عملیاتی آینده خود را با ایران تدوین کردند.
ایرنا