کلاف سردرگم نفت جهانینفت، گاز و پتروشیمی 

قیمت نفت در اولین روز کاری در بازارهای بین‌المللی پس از اعلام نتایج رفراندوم 6 درصد و در دومین روز کاری 2/5 درصد افت کرد، اما در سومین روز یعنی دیروز 3 درصد رشد قیمتی را به ثبت رساند. نوسانات شدید این سه روز نشان از سردرگمی معامله‌گران و تحلیل‌های چندگانه از تاثیر خروج بریتانیا بر بازار نفت دارد. برخی خروج بریتانیا را نه تنها بر اقتصاد این کشور بلکه بر اتحادیه اروپا و حتی آمریکا و چین تاثیرگذار می‌دانند. اینها افت قیمت‌ها را ادامه دار و تا رسیدن به مرز 40 دلار یا کمتر از آن محتمل می‌دانند. اما برخی بر این باورند که تنها درصد کوچکی از تقاضای نفت کاهش خواهد یافت، از همین رو این واقعه بر مسیرقیمت نفت تاثیر‌گذار نخواهد بود. آنچه مشخص است اینکه چندگانگی دیدگاه‌ها موجب افزایش ریسک در این بازار شده است. بازار نفت به دلیل وابستگی شدیدی که به وضعیت اقتصادی جهان دارد از بازارهای پر‌ریسک محسوب می‌شود. شرایط کنونی موجب افزایش ابهام و نگرانی معامله‌گران نفت شده است. از همین رو معامله‌گران شروع به خروج سرمایه‌های خود از این بازار و تزریق آن به بازارهای مطمئن‌تر مانند طلا، دلار و ین(واحد پول ژاپن) کرده که این علاوه بر اینکه بر قیمت نفت فشار می‌آورد، موجب افزایش نوسانات بازار نفت می‌شود.

تحلیل‌های متفاوت از بازار نفت

در چند روز اخیر تحلیل‌های مختلف و متفاوت از تاثیر خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا بر بازار نفت در صدر گزارش‌های نفتی قرار داشت. با این حال به نظر می‌رسد جامع‌ترین تحلیل را اکونومیست منتشر کرده است. اکونومیست تاثیر اولیه خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا بر بازارهای کالایی از جمله نفت را به کاهش ارزش پوند و در پی آن نوسانات دلار مربوط می‌داند. در پی این واقعه ارزش پوند به شدت کاهش یافت که موجب افزایش شاخص دلار و افزایش فشار بر قیمت نفت و کالاهایی شد که با ارز دلار معامله می‌شوند. اکونومیست با درنظر گرفتن تداوم این شرایط تا پایان هفته کاری در بازارهای بین‌المللی(منتهی به روز جمعه) پیش‌بینی کرد قیمت‌ها به زیر 45 دلار برسد. اکونومیست به نگرانی‌هایی از جمله افزایش عرضه نفت از سوی تولیدکنندگان نفت شیل به دلیل سه هفته پیاپی افزایش تعداد دکل‌های حفاری در آمریکا که قبل از برگزیت موجب توقف رشد قیمت نفت شده بودند اشاره کرده و آنها را از عوامل فشار بر قیمت نفت می‌داند.

اکونومیست تاثیر بعدی برگزیت بر بازار نفت را کاهش تقاضای نفت می‌داند. بر اساس این گزارش درصورتی که این واقعه تنها بر اقتصاد بریتانیا اثرگذار باشد تقاضای نفت چندان کاهش نمی‌یابد و تاثیری بر روند بازار نفت نخواهد داشت. اما اگر اقتصاد اتحادیه اروپا نیز تحت تاثیر خروج بریتانیا قرار بگیرد باید منتظر افت بیشتری در تقاضای نفت باشیم. با این حال اکونومیست فاجعه در بازار نفت را زمانی می‌داند که برگزیت موجب تحولات سیاسی و خروج سلسله‌وار کشورهای اروپایی از این اتحادیه شود، آنگاه بهای نفت نیز سقوط خواهد کرد.

لغزش کوچک سمت تقاضای بازار نفت

تحلیلگران بانک گلدمن‌ساکس بر این باورند که خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا به خودی خود نمی‌تواند قیمت نفت را تحت‌تاثیر قرار دهد. بلکه این پدیده با تاثیر روی تقاضای نفت خام این منطقه و اثرات تورمی دلار موجب نوسان قیمت‌ها خواهد شد. بر اساس آخرین یادداشت این بانک سرمایه‌گذاری، خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا می‌تواند دو درصد رشد اقتصادی این کشور را کاهش دهد. کاهش دو درصدی رشد اقتصادی به معنای کاهش یک درصدی تقاضای نفت خام است. از همین‌رو در بدترین شرایط خروج بریتانیا موجب کاهش 16هزار بشکه‌ای تقاضای روزانه نفت می‌شود که چندان بر بازار نفت اثرگذار نخواهد بود. با این حال گلدمن ساکس اضافه کرده است که اتحادیه اروپا بزرگترین شریک تجاری آمریکا و چین محسوب می‌شود که می‌تواند اثرات برگزیت را قدری گسترده‌تر و جهانی‌تر کند. این برآورد که خروج بریتانیا چندان روی قیمت نفت اثرگذار نخواهد بود به این نیست که تحلیلگران گلدمن‌ساکس چشم‌انداز مثبتی پیش‌روی نفت می‌بینند.آنها معتقدند که مشکل اصلی نفت بریتانیا نیست و جای دیگری است. عرضه بیش از حد، اقتصاد نامناسب چین به‌عنوان دومین مصرف‌کننده بزرگ نفت جهان و افزایش عرضه از سوی ایالات‌متحده عواملی هستند که به اعتقاد تحلیلگران گلدمن ساکس چشم‌انداز بهای نفت را تیره کرده‌اند.

جیووانی استانوو، تحلیلگر بازارهای کالایی موسسه مدیریت سرمایه UBS نیز بر این باور است که این واقعه می‌تواند رشد تقاضای نفت را در سال جاری و سال آینده میلادی حدود 100 هزار بشکه در روز کاهش دهد. با این حال وی بر این باور است که این مقدار افت تقاضا را باید در کنار تقاضای جهانی نفت که حدود 96 میلیون بشکه در روز برآورد می‌شود، در نظر گرفت.

کل اتحادیه اروپا حدود 15 درصد از تقاضای روزانه جهانی نفت را به خود اختصاص داده که بالغ بر 12/5 میلیون بشکه در روز است. از این مقدار حدود 1/5 میلیون بشکه از آن در بریتانیا مصرف می‌شود. در مقایسه این مقدار با تقاضای روزانه آمریکا که بیش از 19/5 میلیون بشکه است به تاثیر نه‌چندان مهم کاهش تقاضای نفت بریتانیا پی می‌بریم.

تیم پیکرینگ، مدیرعامل موسسه Auspice با بیش از 300 میلیون دلار سرمایه می‌گوید که زمان استراحت نفت بعد از صعودهای پیاپیی که درچند ماه اخیر داشته فرا رسیده است، از همین‌رو برگزیت تنها بهانه‌ای برای این توقف است. به گزارش وال‌استریت ژورنال، تحلیلگران بسیاری از بانک‌ها بعد از رای به خروج بریتانیا اعلام کردند که حتی اگر اثرات جانبی این واقعه بر اقتصادهای بزرگ در سراسر جهان اثر‌گذار باشد، تنها 130 هزار بشکه یعنی معادل کمتر از یک‌درصد از تقاضای جهانی نفت کاسته خواهد شد و احتمال رشد قیمت نفت در بلند مدت همچنان وجود دارد. دویچه‌بانک نیز اعلام کرده است که برگزیت 100 هزار بشکه از تقاضای نفت کاهش خواهد داد که از اختلال عرضه 400 هزار بشکه‌ای نیجریه بسیار کمتر است.

افزایش اثرات برگزیت بر اقتصاد جهان

اما برخی نظری خلاف این دارند و اثرات برگزیت بر نفت را قوی‌تر از این آنچه رخ داده، می‌دانند. تحلیلگر ارشد SEB روز دوشنبه در یادداشتی به معامله‌گران هشدار داد که آنچه تا‌کنون رخ داده ابتدای ریزش قیمت‌ها است و باید آماده معامله‌ شدن نفت در قیمت‌های زیر 45 دلار باشیم.

فایننشال تایمز نیز افزایش ریسک در بازار نفت را مهم‌ترین عامل اثر‌گذار بر قیمت نفت می‌داند. در گزارش این سایت خبری با استناد به نمونه مشابه بحران یونان در سال 2012 که موجب افت 30 درصدی قیمت نفت شد، خروج بریتانیا را تهدیدی برای بازار نفت معرفی کرد که می‌تواند موجب خروج سرمایه از بازار نفت و ورود به بازارهای امنی چون طلا، دلار و ین شود.

این عامل افت قیمت نفت را به دنبال خواهد داشت. به گزارش فایننشال تایمز، برخی بر این باورند که اگر اثر برگزیت بر بازارهای مالی دنیا گسترش یابد می‌تواند موجب کاهش رشد اقتصادی کشورهای آسیایی و ایالات‌متحده‌آمریکا شود و به دنبال آن افت تقاضای جهانی نفت را به دنبال داشته باشد. در حال حاضر به دنبال افزایش ریسک در بازار نفت و دیگر بازارهای کالایی، سرمایه از آنها خارج و به بازارهای کم‌ریسک‌تر مانند طلا رفته است. با این حال از این پس نوسانات بازارهای کالایی بسیار تحت‌تاثیر تصمیمات بانک‌های مرکزی اقتصادهای بزرگ جهان قرار دارد.

در این بین سایت خبری فارکس نیز با استناد به تحلیلی تکنیکال از احتمال رسیدن قیمت‌ها به مرز 35 دلار خبر داد. بر اساس این گزارش، در حالی که اعتماد به رشد قیمت نفت در بازار پدید آمده بود و همه از به تعادل رسیدن بازار نفت سخن می‌گفتند، خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا همه معاملات را تغییر داد. بررسی‌های تکنیکال نشان می‌دهد نفت کاهش خواهد یافت و به محدوده 35/81 تا 41/85 دلار به ازای هر بشکه خواهد رسید. سه عامل در این تحلیل در نظر گرفته شده است، اول سقف مقاومتی 50 دلاری برای نفت از اکتبر سال گذشته. دوم، فشار یک دلار قوی به دلیل رای به خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و سوم فشار از سوی میانگین 55 روزه قیمت‌ها به‌عنوان یکی از شاخص‌‌های مورد بررسی در روش‌های تکنیکال است که در حال حاضر روی 46 دلار ایستاده است. Energy Aspects نیز با توجه به ضعف در بازارهای فیزیکی، پیش‌بینی کرده است که خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا می‌تواند قیمت نفت را به مرز 40 دلار بر بشکه برساند.

با این حال به نظر می‌رسد فراتر از نتیجه و سمت‌وسوی بازار، آنچه که بیش از همه قابل پیش‌بینی است، نوسانات شدید قیمت نفت در میان مدت است چراکه اثرات خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا همچنان به شدت مبهم است. از سویی سیگنال‌های افزایش عرضه به قوت خود باقی است که می‌تواند بر قیمت نفت فشار آورد.

آنچه در بازار گذشت

روزهای گذشته بهای نفت در بازارهای کالایی در مسیر رشد قیمتی قرار گرفت. نفت خام آمریکا در معاملات الکترونیکی بازار نیویورک تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت 16 به وقت تهران) رشد بیش از 2/5درصدی (1/2 دلار) را به ثبت رساند و به 56/ 47 دلار بر بشکه رسید. نفت برنت (نفت شاخص بازار لندن) نیز به همین نسبت رشد قیمتی را تجربه کرد و به 33/ 48 دلار بر بشکه رسید. خبرگزاری رویترز زمزمه اعتراض‌های کارگری در نروژ را به‌عنوان دلیل رشد قیمت نفت در روز گذشته اعلام کرد. هرچند سایه خروج انگلیس از اتحادیه اروپا همچنان بر قیمت‌ها سنگینی می‎‌کند و نروژ بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت در غرب اروپا محسوب می‌شود، از همین رو احتمال اعتراضات کارگری و به دنبال آن کاهش عرضه نفت این کشور موجب نگرانی معامله‌گران شد. رویترز نوشت؛ حدود 755 کارگر نروژی فعال در 7 میدان نفت و گاز این کشور اعلام کرده‌اند که در صورت عدم توافق با کارفرمایان خود بر سر سطح جدید دستمزدها تا روز جمعه (اول جولای مصادف با 11 تیر) از شنبه آینده (12 تیر) دست به اعتصاب خواهند زد. بر اساس محاسبات این خبرگزاری، میدان‌هایی که در معرض مواجهه با اعتراضات کارگری هستند در مجموع 18درصد تولید نفت و اندکی بیش از 17 درصد تولید گاز طبیعی نروژ را تامین می‌کنند. در چهار ماه نخست سال 2016، مجموع تولید این میادین نفتی بالغ بر 285 هزار بشکه در روز و مجموع تولید گاز طبیعی آنها حدود 48 میلیون و 500 هزار مترمکعب در روز بوده است.

از سویی در روزهای آینده نشست سه روزه‌ای در پرتغال بین روسای بانک‌های مرکزی بزرگ جهان برگزار خواهد شد. بسیاری از آنها اعلام کرده‌اند برای آرام کردن بازارها حاضرند سیاست‌های انبساطی خود را تشدید کنند، این اظهارات موجب شده برخی گمانه کاهش نرخ بهره از سوی فدرال رزرو(بانک مرکزی آمریکا) را مطرح کنند. فدرال رزرو ابتدای سال جاری میلادی برای اولین بار بعد از 9 سال نرخ بهره خود را بالا برد که گفته می‌شد شروعی بر افزایش سیاست‌های انقباضی از سوی این بانک بوده است. این گمانه‌ها موجب شد روز گذشته دلار افت اندکی را در برابر پوند تجربه کند و موجب فشار بر قیمت نفت نشود.

دنیای اقتصاد