برنامه جامع اقدام مشترک 23 تیر ماه 1394 بین جمهوری اسلامی ایران و گروه 1+5 (انگلیس، فرانسه، آمریکا، روسیه و چین به همراه آلمان) با حضور اتحادیه اروپا نهایی شد و در سایه آن تحریم‌های مربوط به بیمه شامل ارائه خدمات بیمه‌ای به دولت ایران یا نهادها و اشخاص وابسته و همچنین به افراد و نهادها و شرکت‌های فعال در حوزه سرزمینی ایران برداشته شد.
همچنین تحریم‌های مربوط به حمایت مالی برای تجارت با ایران شامل ارائه حمایت مالی از جمله از طریق ارائه خط اعتباری صادرات، ضمانت نامه و بیمه نامه به افراد و موسسه‌هایی که قصد تجارت با ایران را دارند، از بین رفت که زمینه ساز صادرات اعم از نفتی و غیرنفتی می‌شود.
تقویت صنعت بیمه برای پوشش ریسک
هرچند در دوران تحریم، امکان استفاده از ظرفیت بیمه‌های اتکایی بین‌المللی برای ایران محدود شد اما صنعت بیمه در داخل تلاش کرد در این دوران برای ارایه پوشش ریسک ظرفیت سازی کند که این کار با افزایش سرمایه شرکت‌های بیمه و تشکیل کنسرسیوم پیگیری شد.
تا پیش از آغاز تحریم‌ها حدود 80 درصد ریسک‌های بزرگ بویژه به شرکت‌های بیمه خارجی واگذار می‌شد اما در دوران تحریم این نسبت تغییر و صنعت بیمه تلاش کرد تا قسمت اعظم ریسک‌ها را در داخل کشور پوشش دهد.
پیش از تحریم‌ها حضور شرکت‌های اتکایی آلمانی، فرانسوی، سوئیسی و انگلیسی در حوزه پذیرش ریسک‌ها چشمگیرتر بود اما اکنون در دوران پساتحریم بیمه گران اتکایی از بازار فرانسه و آلمان به طور جدی پیگیر همکاری با بازار بیمه در ایران هستند.
به دنبال آغاز اجرای برجام از 26 دی ماه سال گذشته (16 ژانویه 2016) تاکنون بیمه گران مطرح جهانی تمایل خود را برای حضور در بازار بیمه ایران بویژه در حوزه صدور بیمه نامه‌های اتکایی اعلام کرده‌اند.
این شرکت‌ها که بعضا سهامداران آمریکایی دارند، در انتظار دریافت مجوزهای حقوقی برای عقد قرارداد با شرکت‌های ایرانی هستند زیرا هنوز در حوزه تحریم‌های آمریکا که مشمول اشخاص آمریکایی می‌شود و سایر موارد مبهم نگرانی‌هایی برای آنها وجود دارد و نیازمند کسب مجوز از خزانه داری آمریکا هستند که در این میان بیمه نفتکش‌های ایرانی و نیز پروژه‌های بزرگ در حوزه نفت و انرژی از جذابیت بالایی برای شرکت‌های بین المللی بیمه برخوردار است.
بازار جذاب بیمه ایران
ارزیابی موسسه‌های معتبر بین‌المللی از بازارهای بیمه جهان حاکی از جذابیت بازار ایران برای بیمه‌گران است؛ موسسه آمریکایی «ای.ام.بست» در گزارش خود، بازار بیمه اتکایی و عادی ایران را در زمره یکی از بزرگترین بازارهای بیمه در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (منا) قرار داده است.
براساس گزارش این موسسه، میزان حق بیمه ثبت شده در ایران در سال ۲۰۱۴ میلادی به ۷.۵ میلیارد دلار رسید در حالی که نفوذ بیمه در این کشور پایین و در نتیجه پتانسیل افزایش و رونق این بازار بسیار فوق العاده است.
این موسسه معتقد است، لغو تحریم ها در سایه برجام به بیمه گران اصلی این فرصت را می‌دهد تا بر میزان فعالیت‌های خود بیافزایند؛ ایران ۷۸ میلیون جمعیت دارد که بخش گسترده‌ای از آنان، جوان هستند. این مساله و جمعیت انبوه بیمه نشده برای هر شرکت بیمه‌ای وسوسه انگیز است.
ابراز تمایل شرکت‌های بیمه و انعقاد قرار داد با یک بیمه‌گر اروپایی
آمار بیمه مرکزی نشان می‌دهد که با قطعی شدن برجام، حدود 300 نفر در قالب 160 هیات بیمه‌ای از کشورهای مختلف تمایل خود را برای حضور در بازارهای ایران به طور رسمی اعلام کردند که در این زمینه قرارداد اتکایی با یکی از بیمه گران اروپایی منعقد شده است.
«مینا صدیق نوحی» معاون اتکایی بیمه مرکزی از افزایش30 درصدی واگذاری در بازارهای بین المللی در سال جدید خبر داده و گفته است: با تحولات جدیدی که در روابط ایران و کشورهای اروپایی ایجاد شده، نزدیک به 100 درصد قرارداد مازاد خسارت رشته باربری و کشتی در سال جدید به طور مستقیم و توسط چند «بروکر»* اتکایی در سطح بین‌المللی توزیع شد که یک شرکت بیمه اتکایی اروپایی با رتبه از موسسه s&p** برای نخستین بار پس از تحریم‌ها 15 درصد از این قرارداد، سهم پذیرفته است.
تاکنون بیمه گرانی از کشورهای انگلیس، سوئیس، آلمان، اسلوونی، الجزایر و ... برای برقراری فعالیت بیمه‌ای با ایران اعلام آمادگی کردند و شرکت‌های ساچه ایتالیا و هرمس آلمان که از بزرگترین شرکت‌های فعال در زمینه پوشش بیمه اعتباری هستند، همکاری خود را با ایران آغاز کرده‌اند.
این شرکت‌ها به عنوان تسهیل صادرات کالا و خدمات از دولت‌های متبوع خود، خدمات را ضمانت و در زمینه تامین منابع مالی آن اقدام می‌کنند. برهمین اساس در قالب توسعه روابط تجاری و اقتصادی ایران و اروپا، شرکت ساچه سرمایه‌گذاری هنگفتی باهدف ضمانت صادرات کالا از اوپا به ایران انجام داده است.
از میان شرکت‌های بزرگ می‌توان به شرکت «مونیخ ری» اشاره کرد که یک ماه پس از اجرای برجام به صورت رسمی برای همکاری با ایران اعلام آمادگی کرد.
همچنین انتظار می‌رود در سایه برجام، امکان رتبه بندی شرکت‌های بیمه توسط موسسه‌های معتبر رتبه‌بندی فراهم شود که این امر به توسعه رفتار حرفه‌ای و ارایه نرخ‌های فنی بیمه کمک شایانی خواهد کرد.
* بروکر (کارگزار)، واسطه بین یک فرد و بازار جهانی را برعهده دارد که به صورت شبکه بین بانک‌های عمده دنیاست و تقریبآ همانند یک کارگزار بورس عمل می‌کند.
** موسسه Standard & Poor's پیشرو در رتبه بندی اعتباری و ناشر اصلی اطلاعات مالی و خدمات تحقیقاتی و سازمانی حرفه‌ای است که خدمات تجزیه و تحلیل با کیفیت بالا، هدفمند و اطلاعات تحلیلی دارای ارزش افزوده برای بازارهای مالی جهان را فراهم می‌کند.
ایرنا