هر چند بسیاری از ناظران دلیل تداوم برخی مخالفت‌ها و تلاش‌ها برای بی‌خاصیت کردن و ضایع کردن دستاوردهای برجام را منوط به سیاست داخلی و رقابت‌های انتخاباتی می‌دانند و معتقدند این افراد در راستای منافع گروهی و جناحی به قول برخی بزرگان «برای القای شکست برجام با هم مسابقه می‌دهند»اما در مقابل، موافقان برجام، خروج کشور از انزوا و تحریم، دفع سایه تهدید جنگ، حفظ برنامه هسته‌ای با وجود مخالفت‌های سرسختانه غرب و رژیم صهیونیستی، غنی‌سازی اورانیوم به اندازه مورد نیاز واقعی برای مصارف داخلی در عرصه‌هایی چون تولید سوخت هسته‌ای و مصارف پزشکی را از جمله دستاوردهای برجام عنوان می‌کنند و معتقدند این دستاوردها در حالی به دست آمده که در طول مذاکرات سال‌های گذشته، آمریکا و متحدانش خواهان برچیدن کامل برنامه هسته ای کشورمان بودند و هر بار پس از مذاکرات تحریم‌های سنگینی را علیه ایران وضع می‌کردند.
فارغ از همه تاییدها یا انتقادها، هر دو گروه اعم از موافقان و مخالفانی که نگرانی‌ها و دلواپسی‌هایشان جناحی و حزبی نیست و تلاششان حل مشکل برای عدم آسیب به منافع ملی است نسبت به اقدام‌های آمریکا بی‌اعتماد بوده و نسبت به کارشکنی‌های آن نگاه واحدی دارند که البته این بی‌اعتمادی ریشه تاریخی دارد.
در همین راستا مصاحبه‌ای با سخنگوی فارسی زبان وزارت خارجه آمریکا داشتیم و نظر وی را درباره برخی کارشکنی‌ها پس از اجرای برجام جویا شدیم که متن آن به این شرح است:
*برآورد کلی شما از فراز و نشیب‌های یک سالی که از تصویب برجام می‌گذرد، چیست؟
برآورد کلی من بعد از یک سال خیلی مثبت است. همه طرف‌ها پای تعهدات خود در چارچوب برجام ایستاده‌اند و از این قرار منافع‌شان پیش برده می‌شود. ناگفته پیدا است که با برخی مشکلات و موانع روبه‌رو شدیم اما این مشکلات در اجرای برجام در جریان مذاکرات، پیش‌بینی شده بود. از این قرار برای برطرف کردن این مشکلات ساز و کاری – یعنی کمیته مشترک – در برجام ترسیم شده بود و حالا قدم به قدم این مشکلات دارند حل می‌شوند. امیدوارم در سال آینده هم این همکاری در اجرای کامل و موثر برجام از همه طرف‌ها ادامه پیدا کند.
*اقدام آمریکا مبنی بر بلوکه کردن ۲ میلیارد دلار از دارایی‌های ایران، به‌رغم تصویب برجام را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
خوب می‌دانم که این حکم دادگاه آمریکا در ایران خیلی حساسیت داشت و خیلی‌ها از آن ناراحت شدند. اما نظر دولت آمریکا این است که این حکم با حقوق بین‌المللی مطابقت دارد و درعین حال ناقض برجام نیست. یادمان نرود که به‌رغم اجرای موفقیت‌آمیز برجام، به دلیل حمایت جمهوری اسلامی ایران از گروه‌هایی مثل حزب‌الله، اختلافات جدی زیادی بینمان کماکان موجود است اما به قول معروف، نردبان پله پله.
*ارعاب و تهدید بانک‌ها و شرکت‌های مایل به معامله با ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ارعاب و تهدید؟ بر عکس. دولت اوباما در کار اطلاع‌رسانی، روشنی و ابهام‌زدایی کمر همت بسته است و از هیچ کاری دریغ نکرده است. آخر و عاقبت تصمیم بانک‌ها و شرکت‌های بین‌المللی برای معامله با ایران تصمیم تجاری است اما ما مصمم هستیم که قبل از این تصمیم‌گیری از تمام اطلاعات لازم در مورد برجام و قوانین موجود مطلع باشند. همانطور که جان کری گفته است، «واشنگتن همکاری بانک‌های بین‌المللی با شرکت‌ها و موسسات ایرانی که مورد تحریم نیستند را بلامانع می‌داند و ایالات متحده آمریکا مانع معاملات تجاری که از زمان اجرای (توافق هسته‌ای) مجاز شناخته شده‌اند، نشده و نخواهد شد. ولی بدیهی است که حتی با اطلاعات کامل از برجام و قوانین آمریکایی، شرکت و بانک‌های بین‌المللی در ارزیابی‌شان سهولت فضای کسب و کار در ایران را سبک و سنگین می‌کنند. عوامل و متغیرهای مربوط به شفافیت، حاکمیت قانون، سازگاری نظام بانکداری با استانداردهای بین‌المللی هم مطرح می‌شود. تا اندازه‌ای که سرمایۀ بین‌المللی ایران را جای امن و سودرسان می‌داند، سرمایه‌گذاری بین‌المللی روانۀ ایران خواهد شد.
*دلیل تلاش قانون‌گذاران آمریکایی برای اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران چیست؟ آیا به اعتقاد شما این اقدام‌ها با روح برجام در تضاد نیست؟
یک کلاغ چهل کلاغ نکنیم – در دوره بررسی توسط کنگره، توافق برجام رد نشد و سالم از آب در آمد. اعتقاد راسخ ما این است که مادامی که همه طرف‌ها به برجام پایبند بمانند، توافق دوام خواهد آورد و تداوم آن منوط به ارزش آن برای همه طرف‌ها است. به این دلیل است که دولت آمریکا به پایبندی و اجرای کامل و موثر برجام متعقد است.
بله, برخی قانون‌گذاران ما طرح‌هایی را مطرح می‌کنند که در صورت تصویب، مخل برجام شود اما کاخ سفید بارها تأکید کرده است با هر طرح کنگره که ناقض برجام است، مخالفت می‌کند. در این مورد تا به حال موفق بوده و انتظار نداریم تا زمانی که برجام توسط همه طرف‌ها اجرا شده، این حالت عوض شود.
*تصویب قانون منع فروش هواپیماهای بوئینگ در مجلس نمایندگان آمریکا، چگونه قابلیت توجیه دارد و چه تاثیری بر برجام خواهد گذاشت؟
نظر کاخ سفید این است که این طرح کنگره در مورد منع فروش هواپیماهای بوئینگ با تعهدات برجام‌مان سازگار نیست و با تمام قوتش با آن مخالفت می‌کند.
*یکی از کشورهای عضو گروه ۱+۵ به گروه تروریستی منافقین که در ایران دست به اقدام‌های جنایتکارانه زده است، اجازه برگزاری میتینگی را داده است که شماری از چهره‌های آمریکایی نیز در آن شرکت داشتند. در این‌باره چه دیدگاهی دارید؟
منظورتان فرانسه است – من سخنگوی دولت آن کشور نیستم پس شما را به دولت فرانسه رجوع می‌دهم.
در هر حال، با این‌که نظر کلی دولت آمریکا این است که این گروه نقشی در آیندۀ ایران ندارد، با توجه به این‌که این گروه دیگر در فهرست گروه‌های تروریستی ما نیست، شهروندان آمریکایی برای مشارکت در این نوع فعالیت آزاد هستند.
*مواضع ضدایرانی دونالد ترامپ و ادعای تغییر توافق هسته ای توسط وی در صورت پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا تا چه حد قابل استناد است؟ هیلاری کلینتون در صورت پیروزی در این انتخابات، چه رویکردی در قبال ایران در پیش خواهد گرفت؟
به قول معروف، سری را که درد نمی‌کند، دستمال نمی‌بندند . هم رییس‌جمهور اوباما و هم جان کری، وزیر خارجه بارها گفته‌اند مادامی که که همه طرف‌ها به اجرای برجام پایبند بمانند، توافق معتبر و محفوظ خواهد ماند.
در مورد سیاست کلی نامزدها نسبت به جمهوری اسلامی ایران باید از سخنگویشان سوال کنید. به این نکته بسنده می‌کنم که به نظر من برجام دو دستاورد مهم را به بار آورد: اولا که مسئله ماهیت صرفا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران را حل و فصل کرد تا جامعه جهانی از جلوگیری از دستیابی ایران به بمب هسته‌ای اطمینان پیدا کند و ثانیا کارایی رویکرد تعامل سازنده به جای تقابل را ثابت کرد. به عبارت دیگر توافق برجام به همه نشان داد حتی سخت‌ترین و پیچیده‌ترین معضلات با حسن‌نیت و پشتکاری طرفین قابل حل است. انشاءالله این رویکرد در موارد دیگر هم استفاده شود.
*ارزیابی کلی شما از رقابت‌های ریاست‌جمهوری در آمریکا چیست؟
نظر من این است که مردم‌سالاری امکان تعیین سرنوشت خود را به شهروندان می‌دهد. اما برای تحقق این مطلوب شهروندان باید آگاه و فعال باشند. تا زمانی که مردم آمریکا به اصطلاح «در صحنه» حضور دارند، من خوشحال هستم.
*موضع آمریکا در قبال «برگزیت» چیست و روی کار آمدن «ترزا می» به عنوان نخست‌وزیر جدید انگلیس چه تاثیری بر روابط واشنگتن – لندن خواهد داشت؟
همانطور که باراک اوباما، رییس جمهور ما بیان کرد، بعد از رای‌گیری در مورد «برگزیت» روابط قوی‌مان نه با انگلستان و نه با اتحاد اروپا خدشه‌دار نخواهد شد و کماکان ادامه پیدا می‌کند. در هر کشوری روند رویش و ریزش هست اما صرف‌نظر از هویت، ماهیت رییس‌جمهور یا نخست‌وزیر در اثر آرمان‌ها و منافع مشترک، این روابط دوام خواهد آورد.
ایلنا