علیرضا کلاهی افزود: افزایش قیمت مس یکی از اصلی ترین مشکلات تولیدکنندگانی مانند تولید سیم و کابل،ترانس برق و تابلوی برق است.
وی با بیان اینکه مس جزو مواد اولیه کلیدی آنها است و کاربردی ترین راه برای مواجهه با این مساله، پیاده سازی سیستم بهین یاب وزارت صنعت، معدن و تجارت است، اظهار داشت:کنترل تقاضا در بازار مس از طریق سیستم بهین یاب وزارت صنایع، بهترین راهکار برای جلوگیری از افزایش بهای این کالا است. در حقیقت اتفاقی که در طول هفته های اخیر در بورس کالا رخ داده این است که به دلیل آزاد بودن میزان تقاضا برای خریداران مختلف و نیز با توجه به اینکه متقاضیان ملزم به واریز 15 درصد مبلغ مس مورد درخواست به حساب تضامنی کارگزار در بورس تا پیش از ثبت درخواست خود هستند، دست دلالان برای خرید میزان قابل توجهی از مس عرضه شده در بورس باز شده است.
وی به مساله کمبود نقدینگی صاحبان صنایع اشاره کرد و افزود: به دلیل این که در غالب موارد تولیدکنندگان واقعی نقدینگی چندانی در اختیار ندارند، دلالان این فرصت را پیدا می کنند که تقاضای قابل توجهی را در بورس ثبت کنند. در نهایت این میزان تقاضا به افزایش قیمت مس و سهمیه بندی منجر می شود، به طوری که تولیدکنندگان حتی با قیمت بالا هم نمی توانند مس مورد نیاز خود را تامین کنند.
کلاهی در ادامه بر لزوم پیاده سازی سیستم بهین یاب وزارت صنعت، معدن و تجارت تاکید و اذعان کرد: «این سیستم در طول یک سال و نیم گذشته نحوه عرضه مواد پتروشیمی را کنترل کرده و عملکرد نسبتا موفقی داشته است. به عنوان مثال در مورد کالای "پی وی سی" علیرغم اینکه مصرف کشور تا پیش از افتتاح پتروشیمی الوند، بیش از تولید داخل بوده اما از طریق سیستم بهین یاب تا اندازه قابل توجهی از التهابات جدی در بازار جلوگیری شد و تولیدکنندگان توانستند درصدی از پی وی سی مورد نیاز خود را در بازارهای داخلی تامین کنند.»
این عضو هیات مدیره سندیکای صنعت برق در خصوص نحوه عملکرد سیستم بهین یاب وزارت صنعت، معدن و تجارت توضیح داد: «این سیستم، بخشی از اطلاعات شرکت ها شامل پروانه بهره برداری، ظرفیت کارشناسی شده، اظهار نامه های مالیاتی، میزان مصرف در دوره های مختلف و تعداد پرسنل را ثبت کرده و بر همان اساس برای شرکت ها مجوز خرید در بورس کالا صادر می کند.»
وی این راهکار را روشی مناسب برای ثبت میزان مصرف و تقاضای هر شرکت و در نهایت بسته شدن راه های سودجویی برای دلالان دانست و عنوان کرد: «در حال حاضر راه برای خرید مس و صدور آن به کشورهایی مانند ترکیه و کسب ارز آزاد باز است. اما قطعا سیستم بهین یاب می تواند با شفاف سازی چرخش اقتصادی در حوزه فلزات، از این دست از سوء استفاده ها جلوگیری کند.
وی ادامه داد: در صورت پیاده سازی این سیستم همه شرکت ها برای خرید مس ناگزیر به ارائه اظهارنامه های مالیاتی و ثبت میزان فروش خود خواهند بود و به این ترتیب گامی بلند در راستای تحقق اهداف بلند مدت دولت به منظور شفاف سازی اقتصاد و افزایش درآمدهای مالیاتی برداشته می شود.
*تاثیر افزایش قیمت ارز و افزایش موانع موجود برای واردات کالا در صنعت برق
کلاهی افزایش قیمت ارز در بازار آزاد و افزایش موانع موجود برای واردات کالا به ایران در طول ماه های اخیر را از دیگر دلایل افزایش قیمت فلزات رنگی مورد استفاده در صنعت برق عنوان کرد و افزود: متاسفانه بهای این فلزات در حال حاضر در ایران بسیار بالاتر از قیمت های بین المللی است. به عنوان مثال در مورد آلومینیوم علیرغم اینکه متوسط قیمت در بورس فلزات لندن در هفته های اخیر 1950 تا 2050 دلار بوده، شمش آلومینیوم تولید داخل با متوسط 4300 تا 4800 تومان به فروش رفته است. یعنی بهای فروش آلومینیوم در داخل نسبت به قیمت آن در بورس فلزات لندن با نرخ ارز 2300 تومان قابل تطبیق است.
وی فشار ناشی از افزایش قیمت آلومینیوم را با توجه به مصرف قریب به 100 تا 120 هزار تن از این کالا در صنعت برق یادآوری و تصریح کرد: فشار ناشی از این افزایش قیمت در مورد قراردادهایی که از پیش منعقد شده اند، صدمات جبران ناپذیری به شرکت های تولیدکننده تجهیزات وارد کرده و قیمت تمام شده محصولاتشان را در قراردادهای فعال قبلی به شدت افزایش داده است.
*تاثیر افزایش قیمت ها بر وزارت نیرو و شرکت های تابعه
وی اضافه کرد:به این ترتیب این افزایش قیمت در مراحل بعدی به مصرف کننده تولیدات ما که در حقیقت وزارت نیرو و شرکت های تابعه آن هستند، تحمیل خواهد شد و آنها ناگزیرند این فشار را پس از اتمام قراردادهای فعال فعلی تحمل کنند.
کلاهی افزایش قیمت مس را نیز یکی دیگر مسائل بحران ساز در حوزه صنعت برق برشمرد و گفت: علیرغم دسترسی ما به یکی از غنی ترین معادن مس جهان و برداشت آسان و کم هزینه از این معادن و نیز با وجود اینکه شرکت ملی مس ایران بابت بهره برداری از این معدن حق مالکانه بسیار ناچیزی به دولت پرداخت می کند، باز هم شاهد افزایش شدید قیمت مس در بازار بوده ایم.
وی ادامه داد:در حال حاضر متوسط قیمت مس در بورس فلزات لندن بین 7300 تا 7500 دلار است، در حالی که بهای مس در بورس کالای تهران به 13500 تومان رسیده و این ارقام نشان می دهد که بهای مس با دلار 1730 تومان تسعیر شده است.
*نیازی به واردات مس نیست
وی وارداتی بودن عمده مواد اولیه مصرفی آلومینیوم و الزام تولیدکنندگان این کالا برای تهاتر بخشی از تولیدشان با مواد اولیه را یکی از تفاوت های فاحش تولید آلومینوم و مس در کشور عنوان کرد و افزود: معادن مس متعلق به کشور است و در این زمینه ما هیچ نیازی به واردات نداریم. به علاوه با توجه به اینکه عمده ارزش مس مربوط به معادن آن است، می بینیم که با وجود هزینه های مشابه تولید شمش مس و آلومینیوم، قیمت ال ام ای مس به طور متوسط در سه سال گذشته چهار برابر آلومینیوم بوده است و این مساله کاملا ناشی از ارزش ذاتی ذخایر مس است.
وی کمیاب بودن منابع مس در کنار افزایش مصرف جهانی این کالا به دلیل رشد اقتصادی کشورهایی مانند هند، چین، برزیل و کشورهایی از این دست و دسترسی جمعیتی بالغ بر 3 میلیارد نفر به برق و امکانات رفاهی برقی را عامل اصلی افزایش قیمت های جهانی مس دانست.
وی افزود: در این شرایط شرکت ملی مس ایران که از منابع ملی با صرف هزینه های اندک بهره برداری می کند، باید پیش از هر چیز منافع مصرف کنندگان ملی را لحاظ کند و صرفا به دنبال کسب حداکثر سود برای بنگاه خود نباشد.
کلاهی پریمیوم 80 دلاری به قیمت مس برای فروش به خریداران داخلی را به عنوان یک روند نادرست معرفی کرد و گفت: پریمیوم در بازارهای بین المللی شامل هزینه های بیمه، حمل و تحویل است. به عنوان مثال شرکت ملی مس شیلی که بزرگترین تولیدکننده مس در جهان محسوب می شود، به دلیل فاصله قابل توجهش با بازارهای کلیدی خود در آمریکای شمالی، چین و اروپا پریمیوم را برای نیویورک 70 دلار، شانگهای 105 دلار و نتردام 85 دلار تعیین کرده است. لذا احتساب هزینه های پریمیوم توسط شرکت ملی مس ایران معنا و توجیه منطقی ندارد.
*سهم 80 درصدی فلزات از افزایش قیمت تمام شده تولیدات صنعت برق
عضو هیات مدیره سندیکای صنعت برق ایران ،دستور معاون اول ریاست جمهوری مبنی بر اخذ تعرفه 100 درصدی برای صدور کاتد مس و نیز تعرفه 85 درصدی برای صادرات مفتول های مسی و مشروط شدن معافیت از این تعرفه ها به تغذیه کافی بازار داخل را گامی بلند در راستای تعدیل قیمت مس در بازارهای داخلی دانست و تاکید کرد: اگر با ابلاغ این دستور و با توجه به مازاد تولید نسبت به مصرف داخلی، بازارهای ما به قدر کافی تغذیه شوند، تولیدکنندگان داخلی کالاهایی که اصلی ترین مصرف کنندگان مس محسوب می شوند، می توانند بخشی از زیان ناشی از افزایش قیمت مس را جبران کرده و از تحمیل این زیان به مصرف کننده نهایی جلوگیری کنند.
وی سهم فلزات از افزایش 120 درصدی قیمت تمام شده تولیدات صنعت برق را قریب به 80 درصد و 40 درصد باقیمانده را ناشی از نوسانات نرخ ارز و هزینه تحریم ها دانست و تصریح کرد: «متاسفانه هنوز راهکار قانونی برای کاستن از ابعاد زیان های ناشی از افزایش قیمت فلزات در قراردادها پیش بینی نشده است.
*برخورد سلیقه ای برق های منطقه ای با اعمال فرمول تعدیل نرخ فلزات
وی ادامه داد:در حقیقت علیرغم ابلاغ بخشنامه وزارت نیرو برای اعمال فرمول تعدیل نرخ فلزات در قراردادهای این وزارتخانه، هنوز هم کارفرمایان ما با این موضوع به صورت سلیقه ای برخورد کرده و برخی از برق های منطقه ای از اعمال این فرمول سر باز می زنند.
وی با بیان اینکه افزون بر اینکه در حوزه نفت و گاز به دلیل انعقاد قراردادها به صورت فیکس، نرخ تعدیل به طور کلی اعمال نمی شود، ادامه داد: این مساله در شرایطی که تعداد قابل توجهی از شرکت های سازنده تجهیزات برقی مانند سیم و کابل، تابلو و ترانس به دلیل مسائل مالی و بودجه ای وزارت نیرو، اکثر قراردادهایشان را در حوزه نفت و گاز منعقد می کنند، به شدت برای ما مساله ساز بوده است.
کلاهی اضافه کرد:به علاوه در حوزه وزارت نیرو هم قراردادهایی که با لحاظ شدن فرمول تعدیل بهای فلزات منعقد شده اند، با این مشکل مواجهند که تعدیل تنها در دوره اصلی قرارداد قابل اجرا است اما به دلیل مشکل بودجه ای وزارت نیرو و عدم پرداخت های این وزارتخانه عمدتا مدت اجرای قراردادها تطویل و از دوره اصلی خود خارج شده و مشمول تعدیل نمی شوند.
*تلاش های مدیران شرکت توانیر برای حل مساله
عضو هیات مدیره و رئیس کمیته تولید کنندگان سیم و کابل سندیکای صنعت برق ایران تلاش های مدیران شرکت توانیر برای حل این مساله را یادآوری و اذعان کرد:این دلیل که در حوزه صنایع پایین دستی مانند سیم و کابل، ترانس و تابلو شرایط رقابت کامل حاکم است، هرگونه کاهش قیمت در مولفه های ورودی این صنایع باعث کاهش قیمت تمام شده آنها می شود و همین امر ایجاد یک زنجیره منفعت در سطوح مختلف مصرف کنندگان این محصولات را به دنبال خواهد داشت.
وی اظهار داشت:تاکید می کنم که در حال حاضر مس تولید شده در داخل به ترکیه، عربستان سعودی و سوریه صادر می شود و در نهایت تولیدکنندگان همین کشورها به سادگی بازار عراق را در زمینه سیم و کابل از ما می گیرند.