زغال‌سنگ قدیمی اما مهم
زغال‌سنگ قدیمی‌ترین سوخت فسیلی است که راه خود را به صنعت باز کرد. کک نیز به عنوان یکی از فرآورده‌های زغال‌سنگ در کشورهای در حال توسعه کاربرد فراوانی در فولادسازی دارد. کشورهای چین و هند به عنوان بزرگترین واردکنندگان این ماده معدنی شناخته می‌شوند چراکه بخش بزرگی از صنعت این دو کشور قدیمی است و بروز نشده است.
زغال‌سنگ به عنوان یکی از عوامل اصلی آلودگی‌های زیست‌محیطی به شمار می‌آید، که هم در مرحله استخراج و هم در فرآیند استفاده از آن حجم زیادی گاز گلخانه‌ای را وارد جو می‌کند. سال‌هاست سازمان ملل در این‌باره به کشورهای عمده استفاده‌کننده از این سوخت هشدار می‌دهد. نشست‌های فراوانی با عنوان کنترل تغییرات اقلیمی در جهان برگزار شد که همواره به دلیل مخالفت چین و هند در کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی از جمله زغال‌سنگ بی‌نتیجه مانده بود. سرانجام در ۱۲ نوامبر سال جاری میلادی در اجلاس پاریس کشورهای جهان برای نخستین بار درباره کنترل روند فزاینده دمای کره زمین به توافق رسیدند. در این نشست کشورهای بزرگ صنعتی از جمله چین و هند موافقت کردند تا استفاده خود از مواد آلاینده را کاهش دهند اما خبرها حاکی از آن است که دولت چین هنوز هم به زغال‌سنگ به عنوان یک ماده اولیه ارزان برای صنایع خود فکر می‌کند و افزایش تقاضای این کشور برای واردات این سوخت فسیلی باعث شده تا قیمت‌های جهانی این سوخت فسیلی نوساناتی داشته باشد.
نبض بازار زغال‌سنگ در دست چین
زغال‌سنگ به بالاترین سطح قیمت خود در ۱۷ ماه اخیر رسیده است. این خبر را می‌توان به تصیمیم دولت چین مبنی بر افزایش واردات زغال‌سنگ مربوط دانست. ۲۹ ژوئیه سال جاری، چین قراردادی ۳ ماهه به مبلغ هر تن ۶۲/۶۵ دلار برای واردات زغال‌سنگ بست که بالاترین قیمت از مارس ۲۰۱۵ میلادی تاکنون است. با ثبت این قرارداد قیمت زغال‌سنگ نسبت به سال گذشته رشدی ۴۲/۰۲ درصدی داشته است. کارشناسان معتقدند قیمت زغال‌سنگ از این هم بالاتر خواهد رفت. دلیل این پیش‌بینی طرح‌هایی است دولت‌ها برای ۳ ماه چهارم سال جاری در نظر گرفته‌اند که تقاضا برای زغال‌سنگ را افزایش خواهد داد. مدیر شرکت گارودا برژانکا اندونزی که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان زغال‌سنگ است، برای این افزایش قیمت دلیل دیگری مطرح می‌کند. او در گفت‌وگو با«TEMPO» پیش‌بینی کرد که قیمت زغال‌سنگ در اواسط ماه ژوئیه بالاتر خواهد رفت. وی علت این اتفاق را تصمیم دولت چین به اخراج حدود ۸۰۰ هزار کارگر از معادن زغال‌سنگ خود می‌داند. افزایش قیمت زغال‌سنگ تولیدکنندگان بزرگ را به‌شدت تحت تاثیر قرار داده و باعث شده تا بازارهای جهانی به آن واکنش مثبت نشان دهند.
در ماه ژوئن چین واردات زغال‌سنگ خود را به ۲۱/۷۵ میلیون تن افزایش داد. این بیشترین حجمی است که از ماه دسامبر ۲۰۱۴ میلادی تاکنون به ثبت رسیده به طور کلی واردات زغال‌سنگ چین نسبت به سال گذشته ۸/۲ درصد رشد داشته است. کارشناسان بر این باورند که قیمت پایین زغال‌سنگ، چین را مجاب کرد تا سیاست‌های خود در صنعت استخراج تغییر داده و از یک تولیدکننده به یک واردکننده تبدیل شود. شاخص تولید چین به مقدار ۴۹/۹ رسیده که نشان‌دهنده کاهش نسبت به سال گذشته است. پایین آمدن شاخص تولید چین به عنوان بزرگترین مصرف‌کننده زغال‌سنگ در جهان بی‌تردید بازار این سوخت فسیلی را در بلندمدت تحت تاثیر قرار خواهد داد.
ایران افزایش قیمت زغال‌سنگ
معادن زغال‌سنگ ایران، عمده‌ترین تامین‌کننده نیاز داخلی کشور به شمار می‌آیند. این در حالی است که بخشی از زغال‌سنگ مورد نیاز کشور وارداتی است و زغال داخلی به دلیل کیفیت پایین باید با زغال‌سنگ وارداتی ترکیب شود تا کک مرغوب حاصل شود. حال این سوال مطرح می‌شود که صنعت زغال‌سنگ ایران تا چه اندازه تحت‌تاثیر این نوسانات قرار می‌گیرد؟
مدیر شرکت زغال‌سنگ البرز غربی در این‌باره به صمت گفت: تغییرات قیمت زغال‌سنگ تاثیر ویژه‌ای بر اقتصاد ایران نخواهد گذاشت. کیفیت زغال‌سنگ ایران به صورت ذاتی پایین است و زغال‌سنگ ایران از این جهت نمی‌تواند نظر مشتریان خارجی را جلب کند.
علاوه بر این، حجم زغال‌سنگی که از معدن‌های ایران استخراج می‌شود حتی نیاز داخلی کشور را هم تامین نمی‌کند و ایران در حال حاضر واردکننده زغال‌سنگ است.
امیرحسین غضنفری درباره علت افزایش قیمت زغال‌سنگ به صمت گفت: چین به عنوان بزرگترین مصرف‌کننده زغال‌سنگ همواره قیمت جهانی آن را تعیین می‌کند. در چند سال اخیر به علت رکود نسبی در کارخانه‌های تولید فولاد چینی، مصرف کک در این کشور پایین آمد و بازار زغال‌سنگ را با رکود روبه‌رو کرد.
وی افزود: همچنین به علت اینکه معادن زغال‌سنگ چینی بسیار قدیمی و فاقد ایمنی لازم هستند، دولت استخراج از این معادن را پایان داد. افزایش هزینه‌های استخراج و حقوق معدن‌کاران علت‌های دیگری هستند که باعث شد تا چین از یک تولیدکننده زغال‌سنگ به یک واردکننده زغال‌سنگ تبدیل شود. اما در روزهای اخیر دولت چین تصمیم گرفته تا با ایجاد تحولاتی در صنعت فولاد، جان تازه‌ای در آن بدمد، بنابراین نیاز این کشور به زغال‌سنگ افزایش پیدا کرده و این امر باعث افزایش قیمت‌ها شده است.
وی ادامه داد: کشورهای بزرگ صادرکننده زغال‌سنگ چین اندونزی، هند و استرالیا هستتند که بیشترین سود را از این افزایش ناگهانی قیمت خواهند برد. وی ضمن اشاره به توافق‌های انجام شده در اجلاس پاریس درباره تغییرات اقلیمی به صمت گفت: در حال حاضر ۶۸ درصد تولید فولاد جهان به کک وابسته است و بنابراین نمی‌توان انتظار داشت کشورها به منظور رعایت مسائل زیست‌محیطی به سرعت صنایع خود را بروزرسانی کنند. این کار زمان‌بر است و بازار زغال‌سنگ همچنان می‌تواند پویا باشد.
صمت