در طول بیش از سه دهه گذشته تاکنون، فروش نفت ایران به تمامی کشورهای جهان به استثنای مصرف‌کنندگانی همچون رژیم اشغاگر قدس ممنوع بوده است و به منظور اجرای این سیاست کلیدی و استراتژیک کشور، شرکت ملی نفت ایران در تمامی قراردادهای فروش نفت موظف بوده که از محل مصرف نفت خام فروخته شده اطمینان حاصل کند.
بر این اساس پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در طول فعالیت ۱۰ دولت قبلی تاکنون همواره نفت خام به شرکت‌های خارجی فروخته می شد که دارای پالایشگاه باشند و بتوانند نفت خام خریداری شده از ایران را در پالایشگاه خود پالایش و مورد استفاده قرار دهند.
از این رو در طول سال های گذشته همواره نفت خام ایران به شرکت‌های خارجی صاحب پالایشگاه فروخته شده و حتی در دوران سیاه تحریم، نفت ایران صرفا به دلیل محدودیت‌ها از طریق واسطه‌ها در اختیار پالایشگاه‌ها و مشتریان سنتی نفت خام ایران قرار داده شده است.
با این وجود اخیرا شرکت ملی نفت ایران به طور رسمی اقدام به امضای قرارداد فروش نفت خام با یک شرکت واسطه‌ای و دلال از سوئیس به نام «ترافیگورا» کرده و حتی یک محموله ۲ میلیون بشکه‌ای نفت خام به این شرکت سوئیسی فروخته شده تا این شرکت نفت خام ایران را به عنوان واسطه در بین پالایشگاه‌های چینی عرضه کند.
سیدمحسن قمصری مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت اخیرا در گفتگو با سایت وزارت نفت از امضای قراردادی برای فروش ۲ میلیون بشکه نفت ایران به پالایشگران مستقل چینی با شرکت «ترافیگورا» خبر داده و گفته است: شرکت ملی نفت ایران به دنبال واسطه برای فروش نفت به پالایشگران چینی است.
این عضو هیئت مدیره شرکت ملی نفت با تاکید بر اینکه شرکت سوئیسی ترافیگورا یک قرارداد کوچک بلندمدت با ایران دارد که برای حمل محموله‌ها به مقاصد خاص حتما باید با ایران هماهنگ کند و تائیدیه دریافت کند، تصریح کرده است: اگر این شرکت در این زمینه موفق عمل کند فروش نفت به پالایشگران چینی از طریق این شرکت انجام می‌شود.
سایت وزارت نفت در معرفی شرکت «ترافیگورا» سوئیس نوشته است: «شرکت ترافیگورا پس از ویتول و گلنکور سوئیس، به عنوان سومین معامله‌کننده کالا در جهان، شناخته می‌شود.»
از سوی دیگر یکی از دلایلی که به نظر می رسد شرکت ملی نفت ایران با شرکت سوئیسی قرارداد دلالی برای فروش نفت امضا کرده، بحث تهاتر نفت خام و بنزین است، زیرا هم اکنون حجم واردات بنزین ایران از ۱۲ میلیون لیتر در روز عبور کرده است.
پیش از این هم شرکت ملی نفت ایران در چندین نوبت اقدام به تهاتر نفت خام و گازوئیل با بنزین با شرکت ویتول سوئیس کرده بود اما مسئولان شرکت نفت از این اقدام به عنوان «تسویه حساب» یاد کرده بودند.
فروش نفت ایران به دلال آزاد شد
فروش نفت خام ایران تا حدود سه ماه قبل به شرکت‌های دلال و واسطه‌ای کاملا ممنوع بود و رکن‌الدین جوادی مدیرعامل شرکت ملی نفت اردیبهشت ماه امسال در گفتگویی، تاکید کرده بود: مهمترین استراتژی و تاکتیک فروش نفت خام ایران در دوره پساتحریم عرضه و امضای قراردادهای فروش با مصرف کنندگان اصلی و نهایی است.
مدیرعامل سابق شرکت ملی نفت ایران با اعلام اینکه اولویت فروش نفت به مصرف کنندگانی بوده که دارای پالایشگاه هستند، تصریح کرده بود: بر این اساس سعی و سیاست شرکت نفت آن است تا با دلالان، واسطه‌ها و توزیع کنندگان نفت وارد معامله نشود.
با گذشت سه ماه از برکناری رکن‌الدین جوادی و با انتصاب علی کاردر به عنوان مدیرعامل جدید شرکت ملی نفت ایران به نظر می‌رسد که با تغییر ۱۸۰ درجه‌ای در سیاست‌های نفتی، فروش نفت خام ایران به دلالان و واسطه‌ها آزاد شده و حتی وی برای فروش نفت به دلال یک پیش شرط هم تعیین کرده است.
«علی کاردر» معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران هفته گذشته در گفتگو با روزنامه رسمی دولت در خصوص نحوه فروش نفت ایران به شرکت‌های دلال و واسطه، اعلام کرد: اگر فروش نفت خام با واسطه‌های بین‌المللی انجام شود قبل از تحویل محموله، پول نفت را به صورت پیش‌پرداخت دریافت می‌کنیم.
بر اساس این اظهارنظر معاون وزیر نفت، شرکت ملی نفت ایران برای فروش نفت به شرکت‌های دلال همچون «ترافیگورا» اصل دریافت پول محموله نفت را تضمین می‌کند اما تاکنون مسئولان وزارت نفت و امور بین‌الملل شرکت ملی نفت هیچ تضمینی و راهکاری برای آنکه نفت ایران کجا و چگونه مصرف می‌شود ارئه نکرده‌اند.
سیدمحمدعلی خطیبی هم اخیرا درباره امضای قرارداد دلالی با شرکت «ترافیگورا» سوئیس برای بازاریابی و فروش نفت ایران به پالایشگران چینی، گفت: تاکنون شرکت ملی نفت ایران هیچگونه قراردادی با واسطه‌ها و دلالان حتی معتبر برای فروش نفت حتی در دوران سخت تحریم امضا نکرده و همواره فروش نفت به صورت مستقل بین ایران و مصرف کنندگان واقعی که همان پالایشگاه‌ها هستند، امضا می‌شود.
مدیر سابق امور بین‌الملل شرکت نفت از امضای قرارداد با «ترافیگورا» به عنوان اولین قرارداد «بازاریابی نیابتی» و یا همان دلالی شرکت ملی نفت ایران دست کم در طول چند دهه اخیر یاد کرد و افزود: برخی از آقایان با امضای قراردادهای دلالی برای فروش نفت قصد دارند که صنعت نفت را به دوران پیش از ملی شدن بازگردانند که دلالان و واسطه ها بازیگر اصلی فروش و صادرات نفت ایران بودند.
زنگ خطر فروش نفت ایران به رژیم صهیونیستی
شرکت ملی نفت ایران درحالی قرارداد فروش نفت با یک شرکت دلال سوئیسی امضا کرده است که این شرکت قرار نیست نفت ایران را به طور مستقیم مصرف کند و به عنوان یک واسطه قرار است نفت خام ایران را در بازار نفت چین و به ویژه پالایشگران کوچک چینی توزیع کند.
نکته اول این قرارداد دلالی برای فروش نفت آن است که بر خلاف شرکت ملی نفت ایران، شرکت آرامکوی عربستان سعودی، شرکت نفت کویت و شرکت بازاریابی و فروش نفت عراق «سومو» و هیچ یک از شرکت‌های دولتی نفت جهان برای فروش نفت خود هیچگاه دست به دامن دلالان و واسطه‌های رسمی نشده‌اند.
نکته دوم این قرارداد نفتی آن است که شرکت ملی نفت ایران پس از فروش نفت به دلال سوئیسی دیگر به طور رسمی از محل تخلیه و مصرف نفت ایران به صورت مستقیم اطلاعاتی ندارد و صرفا از گزارش شرکت سوئیسی می‌تواند درباره محل تخلیه و مصرف نفت اطلاع حاصل کند.
در شرایط فعلی زمانی که ایران یک محموله نفت را به یک شرکت بین‌المللی و صاحب پالایشگاه می‌فروشد با توجه به بارگیری نفت ایران در کشتی‌های نفتکش آن هم در پایانه خارگ، به نوعی امکان رصد مسیر حرکت کشتی نفتکش و تخلیه محموله نفت مشخص می‌شود اما شرکت سوئیسی نفت را در مخازن مختلف ذخیره‌سازی می‌کند و عملا امکان رصد نفت تحویل داده شده به این شرکت واسطه‌ای بازار نفت وجود ندارد.
بر این اساس این احتمال وجود دارد که با ذخیره سازی نفت خام ایران در مخازن مختلف حتی طلای سیاه ایران توسط دلالان و واسطه‌ها به مصرف کنندگانی همچون رژیم اشغالگر قدس ارسال شود که بر این اساس مسئولان شرکت ملی نفت ایران عملا درباره مسیر انتقال و مصرف نفت ایران هیچ اطلاعات مستندی در اختیار نخواهد داشت.
خبرگزاری مهر