افزایش 11 هزار میلیارد تومانی سپرده‌گیری بانک‌ها در یک ماه

بر این اساس مجموع سپرده‌های دیداری و غیردیداری بانک‌ها در بهمن ماه سال 90 پس از بالارفتن نرخ سود بانکی حدود 11 هزار میلیارد تومان افزایش داشته است. این افزایش نسبت به ماه‌های گذشته اکیدا بیشتر است. بر اساس آمار‌های بانک مرکزی بیشترین افزایش سپرده‌گیری در بانک‌ها در بین ماه‌های شهریور و بهمن تنها حدود چهار هزار میلیارد تومان بوده است. در این بین میزان افزایش سپرده‌های غیردیداری در بهمن ماه حدود شش هزار میلیارد تومان و باقی‌مانده ناشی از افرایش در سپرده‌های دیداری بوده است.

رشد 5/3 درصدی سپرده‌ها در ماه پس از اصلاح

آمار بانک مرکزی از ریز دارایی‌های نظام بانکی کشور نشان می‌دهد اصلاح بسته پولی به همراه افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی به خوبی به افزایش میزان سپرده گیری بانک‌ها منجر شده است. بر این اساس مجموع سپرده‌های دیداری و غیر دیداری در بهمن ماه، که اولین ماه اجرای اصلاح بسته پولی بود، به 317 هزار و 767 میلیارد تومان رسیده است. این به معنای افزایش 10 هزار و 716 میلیارد تومانی در این ماه نسبت به دی ماه سال 90 است. نکته مهم که این افزایش را در بهمن ماه برجسته می‌کند، این است که رشد میزان سپرده‌ها در نظام بانکی کشور از مهرماه تا دی ماه در بهترین حالت تنها حدود چهار هزار میلیارد تومان بوده است.
بر اساس آمارهای بانک مرکزی میزان کل سپرده‌های بانکی، شامل دیداری و غیر دیداری، در شهریور ماه سال 90 معادل 298 هزار و 62 میلیارد تومان بوده است. این رقم در مهر ماه تنها 73/0 درصد افزایش یافت. بر این اساس میزان کل سپرده‌های دیداری و غیردیداری در مهر ماه سال 90 به رقم 300 هزار و 233 میلیارد تومان رسید. اما رشد سپرده‌ها در ماه بعد، یعنی آبان ماه بیشتر بود. آمارها نشان می‌دهد که میزان کل سپرده‌هایی که به شکل‌های دیداری و غیردیداری در نظام بانکی کشور وجود داشته است رقمی معادل 304 هزار و 240 میلیارد تومان بوده است. این بیشترین افزایش در میزان سپرده‌گیری بانک‌ها قبل از اصلاح پولی است که البته با افزایش ناشی از بالارفتن نرخ سود و جذاب‌تر شدن سپرده‌گذاری فاصله زیادی دارد. در نتیجه در این ماه نظام بانکی شاهد افزایش 3/1 درصدی بوده است. افزایش در میزان سپرده‌ها در ماه آذر اما بسیار کم بود. بر این اساس در این ماه میزان کل سپرده‌های دیداری و غیردیداری تنها هزار و 349 میلیارد تومان افزایش یافت، یعنی تنها 44/0 درصد. رشد سپرده‌ها در دی ماه نیز با اندکی افزایش نسبت به ماه قبل خود به 48/0 درصد رسید تا این ماه هم از عملکردهای ضعیف نظام بانکی در جذب سپرده‌ها باشد. در ماه دی سال 90 میزان کل سپرده‌های دیداری و غیردیداری با افزایش هزار و 462 میلیاردی به میزان 307 هزار و 51 میلیارد تومان رسید.

رشد حقیقی سپرده‌ها اکثرا منفی بوده است

اما نکته جالب شاید از آنجایی رقم بخورد که در محاسبات خود نرخ تورم را نیز لحاظ کنیم. بر اساس داده‌های بانک مرکزی از نرخ تورم ماهانه در ماه‌های مهر، آبان، آذر و دی ماه سال 90 کمترین نرخ تورم ماهانه 4/1 درصد و مربوط به دی ماه است. اما در این ماه رشد سپرده‌های بانکی، اعم از دیداری و غیر دیداری تنها حدود 48/0 درصد بوده است و در نتیجه رشد واقعی میزان سپرده‌ها در این ماه منفی بوده است، به طور دقیق: 92/0-. یعنی ارزش کل سپرده‌ها در نظام بانکی کشور در دی ماه نه تنها افزایش نداشته، بلکه حدود 1 درصد نیز ارزش حقیقی خود را از دست داده است.
بررسی بیشتر نشان می‌دهد که در ماه‌های مهر، آبان، آذر نیز رشد سپرده‌ها به طور حقیقی منفی بوده است. بر این اساس با ملاک قرار دادن نرخ تورم ماهانه منتشر شده توسط بانک مرکزی برای مهر ماه که رقمی معادل 5/1 درصد است، ارزش سپرده‌ها در نظام بانکی در این ماه نیز کاهش داشته است. در واقع در حالی که میزان کل سپرده‌ها در نظام بانکی کشور در مهر ماه 73/0 درصد رشد داشته است، اما به دلیل افزایش قیمت‌ها و بی‌ارزش شدن پول به اندازه 5/1 درصد در واقع ارزش کل سپرده‌ها در نظام بانکی کشور در مهرماه سال 90 حدود 77/0 درصد کاهش نیز داشته است.
با تکرار محاسبات برای آبان ماه نیز مشاهده می‌شود که نرخ رشد 3/1 درصد میزان مطلق سپرده‌گذاری اثر خود را به دلیل نرخ تورم ماهانه 6/1 درصدی از دست داده است و در نتیجه ارزش سپرده‌های در نظام بانکی کشور در این ماه نیز حدود 3/0 درصد افت کرده است. آذر ماه نیز آمار مشابهی را نشان می‌دهد. نرخ تورم ماهانه برای این ماه حدود 8/1 درصد بوده است و رشد میزان مطلق سپرده‌ها نیز 44/0 درصد. در نتیجه در این ماه ارزش کل سپرده‌ها در نظام بانکی کشور حدود 36/1 درصد کاهش داشته است.

مثبت شدن رشد حقیقی سپرده‌ها با اصلاح بسته پولی

در بهمن ماه و پس از اجرایی شدن اصلاحیه بسته پولی که با افزایش نرخ سود سپرده‌ها همراه بود رشد میزان مطلق سپرده‌ها آن قدر بالا رفت که نظام بانکی کشور را از پدیده «کاهش ارزش سپرده‌ها» نجات داد. بر این اساس هرچند نرخ تورم ماهانه در بهمن ماه سال 90 افزایش قابل توجهی داشت و به 2/3 درصد رسید، افزایش جذابیت سپرده‌ها به دلیل افزایش نرخ سود پس از اصلاح بسته پولی تا جایی بود که میزان مطلق سپرده‌ها برای نظام بانکی در این ماه به 5/3 درصد رسید و در نتیجه ارزش حقیقی سپرده‌ها در بهمن ماه برای اولین بار پس از چهار ماه مثبت شد. بر این اساس میزان ارزش کل سپرده‌های دیداری و غیر‌دیداری در بهمن ماه به طور حقیقی 3/0 درصد افزایش یافت. به این معنا که قدرت خرید میزان کل سپرده‌های جذب شده در نظام بانکی کشور در بهمن ماه حدود 3/0 درصد از قدرت خرید کل منابع جذب شده توسط نظام بانکی کشور در دی ماه بیشتر بود در حالی که در چهار ماه قبل از دی ماه این قدرت خرید مرتبا رو به کاهش گذاشته بود.
ماه دی آخرین ماه از سال 90 بود که اقتصاد کشور با نسخه اولیه بسته پولی کار می‌کرد. شورای پول و اعتبار پس از نقد‌های فراوان کارشناسی که به پایین بودن نرخ سود در مقابل روند رو به رشد تورم صورت می‌گرفت در اوایل دی ماه سال 90 اقدام به اصلاح بسته پولی کرد. بسته‌ای که دست بانک‌ها را برای انتخاب نرخ سود به سپرده‌ها باز گذاشت. هرچند تعیین تکلیف نرخ سود تسهیلات باعث شد تا محدوده خاصی به شکل منطقی برای نرخ سود سپرده‌ها تصویر شود، امری که نهایتا باعث افزایش نرخ سود در نظام بانکی شد.

رشد 3/2 درصدی سپرده‌‌های غیردیداری پس از اصلاح بسته

سپرده‌های غیر دیداری از آن جهت که دارای سود هستند از اهمیت ویژه‌ای در نظام بانکی برخوردار می‌باشند. این سپرده‌ها قسمتی از منابع جذب شده توسط بانک‌ها هستند که درواقع بانک‌ها می‌توانند روی آن حساب کنند. بر اساس داده‌های بانک مرکزی در پی اجرایی شدن اصلاحیه بسته پولی در بهمن ماه سال 90 افزایش قابل توجهی در سپرده‌های غیردیداری صورت گرفت. بر این اساس در بهمن ماه سال 90 میزان کل سپرده‌های غیردیداری به رقم 255 هزار و 41 میلیارد تومان رسید که نشان‌دهنده افزایش 3/2 درصدی نسبت به دی ماه بود. میزان کل سپرده‌های دیداری در دی ماه سال 90 میزان 249 هزار و 721 میلیارد تومان بوده است.
از میزان افزایش 5 هزار و 320 میلیاردی افزایش سپرده‌های غیردیداری در بهمن ماه سال 90 حدود 105 میلیارد تومان به افزایش سپرده‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز برمی‌گردد، ولی عمده افزایش سپرده‌های غیردیداری به رشد سپرده‌های مدت دار مربوط است. این امر از آنجایی ناشی می‌شود که درواقع بخش عمده سپرده‌های غیردیداری را سپرده‌های مدت‌دار تشکیل می‌دهند.
رشد 3/2 درصدی در بهمن ماه برای سپرده‌های دیداری در حالی رخ داده است که بهترین رکورد رشد این سپرده‌ها در بین ماه‌های شهریور و دی تنها 4/1 درصد در ماه آبان بوده است.

دنیای اقتصاد