با اینکه این گروه به‌عنوان یکی از زیر مجموعه‌های گروه خودرویی به شمار نمی‌رود، اما به واسطه عمده فعالیت شرکت‌ها در حوزه خودرو، تاثیر‌پذیری نسبی از عملکرد شرکت‌های خودرویی دارند. این صنعت در حالی از ابتدای سال با رشد 9/8 درصدی همراه بوده که در یک ماه معاملاتی اخیر افت 9/1 درصدی را ثبت کرده است.
رابطه متفاوت خودرو و لیزینگ
بررسی‌ها نشان می‌دهد، عمده فعالیت شرکت‌های لیزینگی در زمینه خودرو است و متاسفانه این شرکت‌ها در دیگر بخش‌ها نتوانسته‌اند بازدهی قابل قبولی داشته باشد. در این بین عمده قرارداد سه شرکت لیزینگ ایرانیان، رایان سایپا و لیزینگ خودرو غدیر با سه شرکت بزرگ خودروسازی (ایران خودرو، سایپا و ایران خودرو دیزل) همکاری دارند و می‌توانند تحت تاثیر عملکرد این شرکت قرار گیرند. با گذشت 9ماه از اجرایی شدن برجام و قراردادهای متعدد شرکت‌های خودروسازی بین‌المللی با ایران، چشم‌انداز رونق صنعت خودرو بیش از پیش تقویت شده است. این موضوع علاوه بر اثرگذاری در شرکت‌های زیرمجموعه، نمادهای لیزینگ خودرویی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
گزارش آمارهای سالانه نمادهایی نظیر «ولملت»، «وایران»، «ولساپا» و «ولغدر» به خوبی گویای این موضوع است که میزان تولید و فروش در شرکت‌های بزرگ خودرویی تاثیر قابل توجهی بر نوسان قیمتی آنها داشته است. به‌عنوان مثال یکی از موضوعاتی که طی روزهای اخیر مطرح شده است، درخصوص افزایش جذابیت صنعت خودرو و بهبود وضعیت تولید و فروش نسبت به سال گذشته است (براساس آمار اعلامی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، سه خودروساز بزرگ کشور شامل ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با افزایش تولید 18/7 درصدی روبه‌رو شده‌اند). به نظر می‌رسد رشد سهام «وایران» که بیش از 34 درصد سهام آن در اختیار ایران خودرو است طی روزهای معاملاتی اخیر به دلیل خوش‌بینی نسبت به بهبود عملکرد و انعکاس آن در صورت‌های مالی 6 ماه این شرکت همراه با آمارهای خوش‌بینانه (تولید و فروش) این خودرو ساز است. کارشناسان بر این باورند که رونق در بخش خودرو می‌تواند اقبال به سمت خریدهای لیزینگی را میان مردم افزایش دهد.
مکانیسم فعالیت شرکت‌های لیزینگی
به‌طور کلی فعالیت لیزینگ با ارائه تسهیلاتی در قالب «قرارداد اجاره به شرط تملیک» انجام می‌شود و در حقیقت به این وسیله مصرف‌کننده فعلی، بهای کالا را با درآمدهای آتی خود می‌پردازد. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند، سهام این شرکت‌ها عموما نسبت به قیمت ورود خود به بازار سرمایه نتوانسته‌اند بازدهی مناسبی برای سهامداران خود به ارمغان آورند که در ریشه‌یابی این مساله به بحث مهمی تحت عنوان «تامین‌مالی» بر می‌خوریم. از آنجا که این شرکت‌ها، واسطه بین تولید‌کننده و مصرف‌کننده هستند، بزرگ‌ترین مانع در مسیر فعالیت آنها عدم دستیابی به منابع مالی با هزینه مناسب است. شرکت‌های لیزینگ با افزایش هزینه تامین پول عملا جهت حفظ حاشیه سود لازم بین تسهیلات دریافتی و فروش محصولات با مشکل مواجه شده‌اند. این مساله باعث شده شرکت‌هایی که قادر به تامین منابع مناسب نیستند، رویه محدودتر کردن عملیات خود در سرحد سرمایه ثبت شده (منابع داخلی) و تسهیلاتی که تا کنون دریافت کرده‌اند را در پیش گیرند.
البته برخی از شرکت‌های لیزینگی فعالیت خود در این حوزه را تنها بر اساس منابع موجود در شرکت انجام می‌دهند. برای مثال شرکت لیزینگ غدیر از این دست شرکت‌ها محسوب می‌شود که هزینه مالی در صورت‌های مالی آن مشاهده نمی‌شود و این شرکت از سرمایه موجود برای استفاده در عملیات لیزینگ استفاده می‌کند. با این حال این شرکت نیز که از این منظر ریسکی را تجربه نمی‌کند، با رکود موجود در صنعت خودرو به خصوص کاهش فروش ایران خودرو دیزل در ماه‌های اخیر شاهد تعدیل سنگین سودآوری بوده است. بر این اساس وضعیت شرکت‌های لیزینگی از سمت تامین مالی این شرکت‌ها (که بنا به سیاست مالی شرکت متغیر است) و از سوی دیگر قراردادهای فروش که از وضعیت کلی اقتصاد کشور و تقاضا در بخش خودرو اثرپذیر است قابل بررسی است. با این حال باید به این موضوع توجه داشت که در شرایط ضعف سودآوری شرکت‌های خودرویی در سال گذشته برخی از لیزینگ‌ها وضعیت مناسبی را در تحقق سود‌های پیش‌بینی شده داشتند. در شرایط کنونی نیز ممکن است افزایش تقاضای خودروهای سواری عامل مثبتی برای سودآوری این شرکت‌ها باشد اما باید به عامل محدودکننده منابع تامین مالی و همچنین هزینه آن توجه کرد.
لیزینگ‌ها سوار بر موج هیجان
در این زمینه هادی موقعی، دبیر انجمن لیزینگ ایران رکود عمیق در شرکت‌های لیزینگ خودرویی را بی‌سابقه می‌داند و می‌گوید: این شرکت‌ها حتی نسبت به دو تا سه سال اخیر شرایط سخت‌تری را طی می‌کنند. فروش بسیاری از آنها به کمترین میزان ممکن رسیده و بسیاری به اجبار اقدام به توقف فعالیت کرده‌اند. وی درخصوص رشد سهام برخی از این شرکت‌ها و قراردادهای مشترک با خودروسازان بیان کرد: رشد سهام این شرکت‌ها دلیل بنیادی نداشته و عمدتا تحت تاثیر هیجانات بازار صورت می‌گیرد. به همین سبب ترسیم چشم‌اندازی روشن با توجه به شرایط بنیادی آنها، کمی دور از ذهن به نظر می‌رسد. موقعی می‌گوید: دو شرکت واسپاری ملت و لیزینگ ایرانیان در هفته‌های اخیر قراردادهای مشترکی با دو خودروسازی بزرگ کشور (ایران خودرو، سایپا) داشته‌اند. این موضوع میان سهامداران از جذابیت زیادی برخوردار بوده و توانسته سهام این شرکت‌ها را با اقبال همراه کند. با این وجود باید دید این نوع قراردادها می‌تواند رونق از دست رفته این صنعت را بار دیگر برگرداند.
روند قیمتی شرکت‌های لیزینگی از اول مهر
شاخص صنعت سایر واسطه‌گری‌های مالی از ابتدای مهرماه با افت حدود 2/4 درصدی همراه بوده است. روند قیمتی نمادهای این صنعت دراین بازه زمانی بسیار متفاوت است. در حالی که شرکت لیزینگ ایران (ولیز) طی این مدت رشد بالای 5 درصد را تجربه کرده است، لیزینگ رایان سایپا (ولساپا) با افت بالای 5درصد همراه بوده است. علت اصلی انتخاب این بازه زمانی به دلیل همزمانی این دوره با شروع رشد گروه خودرویی در بورس است. بر این اساس برخلاف هیجانی که در گروه خودرو مشاهده می‌شود، به نظر می‌رسد فعالان بازار همچنان در انتظار بهبود عوامل بنیادی در این صنعت هستند. به این ترتیب نمی‌توان همبستگی بالایی را میان قیمت سهام خودرویی‌ها و شرکت‌های لیزینگی پیدا کرد. موج‌های عظیم نقدینگی در سهام خودرویی رشدهای پرشتابی را برای این صنعت به ارمغان آورده‌اند.
دنیای اقتصاد