طی هفته گذشته شاخص کل دو بار با محدوده 80 هزار و 500 واحدی برخورد کرد و هر دو بار با افت مواجه شد. سر انجام دماسنج بازار نه تنها موفق به عبور از کانال 80 هزار واحدی نشد، بلکه نتوانست این کانال را حفظ کند وبه کانال 79 هزار واحدی سقوط کرد.
قیمت‌های جهانی در تلاطم
آنچه در روزهای اخیر در بازار سهام تهران به چشم می‌خورد، تغییر تمایلات معامله‌گران و ساختار معاملات است. مدت‌ها بود بازار سهام تهران به لیدری گروه خودرویی عادت داشت. فعالان بازار چشم به راه مثبت شدن شاخص گروه خودرویی می‌ماندند تا در سایر گروه‌ها نیز در مقام خریدار ظاهر شوند. به معنای واقعی کلمه، گروه خودرویی پیشقراول بازار بود. اما در هفته‌های اخیر با رشد قیمت‌های جهانی، توجه به گروه‌های کالایی افزایش یافته است. غول‌های بازار که این اواخر به فراموشی سپرده شده بودند، گویی از خواب زمستانی برخاسته‌اند. حالا پس از مدت‌ها گروه‌هایی که به قیمت‌های جهانی وابسته‌تر هستند با افزایش ارزش معاملات و رشد شاخص صنعت خود مواجه هستند. داستان از افزایش بیش از 50 درصدی قیمت زغال‌سنگ در بازارهای جهانی آغاز شد. در همان دوره با آزادسازی نرخ زغال‌سنگ، شرکت‌های گروه استخراج زغال‌سنگ مورد توجه قرار گرفتند.رفته‌رفته افزایش قیمت‌های جهانی به فولاد رسید و پس از آن، قیمت سنگ‌آهن نیز دستخوش تغییرات مثبتی شد. بنابراین دوقلوهای سنگ‌آهنی (گل‌گهر و چادرملو) مورد توجه قرار گرفتند.
حالا به نظر می‌رسد که آسیاب افزایش قیمت‌ها به فلزات مهم مس و روی رسیده است افزایش تقاضای چین و همچنین افت مستمر قیمت‌ها طی دو سال گذشته باعث شده است که قیمت‌های جهانی فلزات رشد نشان دهد. اما طی روزهای آخر هفته گذشته، قیمت‌ها به محدوده جذاب‌تری رسید. حالا قیمت هر تن مس تا حدود 5 هزار دلار رشد کرده و قیمت هر تن روی به محدوده 2500 دلار نزدیک شده است. علاوه بر رشدهای پیوسته قیمتی در بازارهای جهانی، حالا افت شاخص دلار در هفته گذشته که متاثر از آخرین مراحل صف‌آرایی انتخاباتی در آمریکا است، باعث شد قیمت جهانی کالاها رشد قابل توجهی نشان دهد. این در حالی است که در میانه‌های روز گذشته، قیمت‌های جهانی تا حدودی اصلاح شدند. به نظر می‌رسد بازارها به‌طور هیجانی در حال واکنش به اخبار و تحلیل‌های انتخابات ریاست جمهوری آمریکا هستند. اگرچه نمی‌توان چندان به نوسان قیمت‌ها در آستانه انتخابات آمریکا اعتماد کرد، اما ذکر این نکته لازم است که چنانچه به هر دلیل قیمت‌های جهانی در روند صعودی باقی بمانند برای برخی از شرکت‌های مهم و شاخص‌ساز امکان تعدیلات مثبت پیش‌بینی درآمد وجود خواهد داشت. برای مثال در حالی که قیمت هر تن مس در آستانه ورود به کانال 5 هزار دلاری است، شرکت ملی مس ایران (فملی) مبنای پیش‌بینی‌های درآمدی خود را 4550 دلار به ازای هر تن مس در نظر گرفته است.
روند صعودی قیمت‌ها در هفته گذشته، نه فقط در گروه فلزات اساسی و معدنی، بلکه در بازار محصولات شیمیایی نیز مشهود بود. قیمت متانول و اوره نیز در اواخر هفته گذشته رشد کرد. این موضوع نیز در صورت ادامه‌دار شدن، می‌تواند برای شرکت‌های پتروشیمی تولیدکننده متانول (مانند «زاگرس»، «شفن» و «شاراک») و همچنین برای شرکت‌های تولیدکننده اوره («شپدیس»، «کرماشا» و «شیراز») مزیت قابل توجهی محسوب شود. برای مثال پتروشیمی زاگرس به‌عنوان بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده متانول، قیمت پیش‌فرض متانول برای پیش‌بینی درآمد هر سهم خود را 220 دلار در نظر گرفته است، در حالی که قیمت جهانی این محصول در اواخر هفته گذشته به 285 دلار نیز رسید. با وجود آنکه شاخص بورس تهران به محدوده‌ای رسیده است که رشد بیشتر آن تا حدودی دور از ذهن به نظر می‌رسد، اما در هفته جاری قیمت‌های جهانی برای بورس می‌تواند بسیار حیاتی باشد. چنانچه قیمت‌های جهانی برای مدتی در سطوح فعلی بمانند، باید منتظر افزایش تقاضای سهام در گروه‌های وابسته به قیمت‌های جهانی باشیم. در این صورت عبور شاخص کل از این محدوده‌ها چندان دور از ذهن نخواهد بود.
ابلاغیه‌ای که لغو شد
همچنین در هفته گذشته ابلاغیه پالایش و پخش درباره محصولات فرعی، نیامده لغو شد. اداره کل روابط عمومی وزارت نفت در این باره اعلام کرد: در پی صدور اطلاعیه از سوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران خطاب به پالایشگاهها مبنی بر نحوه تعیین نرخ تسعیر ارز در فروش داخلی فرآورده‌های ویژه تولیدی پالایشگاهها، از آن جا که وزارت نفت مسوولیتی در تعیین نرخ تسعیر ارز پالایشگاههای غیردولتی در فروش فرآورده‌های ویژه تولید آنها بر عهده ندارد، بنابراین بیژن زنگنه، وزیر نفت دستور داد که این بخشنامه فورا لغو و کان لم یکن اعلام شده و فروش داخلی محصولات یاد‌شده به روال معمول ادامه یابد. طبق این ابلاغیه بحث‌برانگیز قرار بود قیمت بخشی از محصولات پالایشگاهی (نفتا، وکیوم باتوم، لوبکات، حلال‌ها و گوگرد) با نرخ ارز آزاد محاسبه شود.
نگاهی به آمار معاملات هفته
در هفته‌ای که گذشت، بیشترین ارزش معاملات به گروه‌های خودرو، فلزات اساسی، محصولات شیمیایی و کانه‌های فلزی اختصاص یافت. توجه فعالان بازار به گروه‌های وابسته به قیمت‌های جهانی بیشتر شده و حالا پس از مدت‌ها، گروه خودرویی جای خود را در صدر لیست ارزش معاملات به گروه‌های فلزی و پتروشیمی داده است. بیشترین رشد شاخص صنعت در هفته گذشته به گروه‌های استخراج سایر معادن (با تک‌سهم «کماسه»)، رایانه، تأمین آب، برق و گاز اختصاص یافت. شاخص این گروه‌ها به ترتیب با رشد 9/7، 4/6 و 4/5 درصدی مواجه شد. در طرف مقابل گروه‌های استخراج زغال‌سنگ، حمل و نقل و همچنین ساخت دستگاه‌های ارتباطی بیشترین زیان را به سهامداران خود تحمیل کردند. شاخص‌های این گروه‌ها به ترتیب با افت 14/28، 6/86 و 4/69 درصدی مواجه شدند. طی معاملات هفته گذشته در بورس، 6 میلیارد و 275 میلیون سهم به ارزش یک هزار و 234 میلیارد تومان و در 399 هزار و 920 نوبت دست به دست شد.
آغاز هفته توفانی حقیقی‌ها
شاخص کل بورس تهران در نخستین روز معاملات هفته گذشته با حضور پررنگ حقیقی‌ها در سمت خرید رشد 1/3 درصدی را به ثبت رساند. شنبه هفته گذشته دماسنج بازار سهام پس از 7 ماه وارد کانال 80 هزار واحدی شد. در این روز شاهد تغییر مالکیت سهام با ارزش بیش از 29 میلیارد تومانی از حقوقی به حقیقی بودیم. مشارکت گسترده حقیقی‌ها در سمت خرید سهام به‌خصوص در نمادهای بزرگ باعث شد شاخص رشد بیش از هزار واحدی را تجربه کند. در ادامه معاملات هفته اما شاهد افزایش فشار فروش از سوی حقیقی‌ها بودیم. به این ترتیب در معاملات روز یکشنبه با شناسایی سود به خصوص از سوی حقیقی‌های بازار یا به بیان دیگر حمایت حقوقی‌ها از سهام شاهد تغییر مالکیت سهام با ارزش بیش از 10 میلیارد تومان این بار از حقیقی به حقوقی بودیم. گرچه حمایت حقوقی‌ها در روزهای بعد به خصوص در نمادهای بزرگ ادامه یافت اما مشارکت قابل توجه حقیقی‌ها در سمت خرید نمادهای با ارزش بازار کوچک‌تر باعث شد روزهای دوشنبه و چهارشنبه شاهد تغییر مالکیت سهام با ارزش بیش از 3 میلیارد تومانی از حقوقی به حقیقی باشیم. بر این اساس در کل هفته گذشته در مجموع سهام با ارزش بیش از 15 میلیارد تومان از حقوقی به حقیقی تغییر مالکیت یافت.
آرمان‌شهر همچنان خریدار است
صندوق سرمایه‌گذاری گنجینه آرمان‌شهر در هفته گذشته نیز به خریدهای خود ادامه داد. این صندوق که خالص ارزش دارایی‌های آن به بیش از 20 هزار و 700 میلیارد تومان می‌رسد، به خرید سهامی که بیشترین وزن را در پرتفوی این شرکت به خود اختصاص داده‌اند، ادامه داد. 5/75 درصد از دارایی‌های این شرکت به سرمایه‌گذاری در سهام اختصاص دارد. این شرکت که با حضور در میان درصدی‌های لبنیات پاک موجب تلاطم قیمتی این سهم و رشدهای قابل توجه قیمت «غپاک» شده بود در هفته گذشته نیز در مجموع خریدار نزدیک به یک میلیون و 900 هزار سهم لبنیات پاک بود. به این ترتیب سهم آرمان‌شهر از «غپاک» به 4/9 درصد رسید.
«ومعادن» نیز از دیگر نمادهای مورد توجه آرمان‌شهر در هفته گذشته بود. این صندوق طی معاملات هفته گذشته خریدار 26میلیون و 600 هزار سهم «ومعادن» بود. به این ترتیب سهم این شرکت از توسعه معادن و فلزات به 1/72 درصد افزایش یافت. 4 میلیون سهم «شبندر» نیز از دیگر سهام اضافه‌شده به پرتفوی سنگین آرمان‌شهر بود. پس از اضافه شدن آرمان‌شهر به جمع درصدی‌های «شبندر»، این حقوقی در نقش بازارگردان این سهم پالایشی حاضر بوده است. در این خصوص می‌توان به عرضه‌های آرمان‌شهر در قیمت‌های بیش از 520 تومان به ازای هر سهم «شبندر» اشاره کرد. در این میان نزدیک شدن به سطح 500 تومانی و حتی شکست این کف عاملی برای تشدید خریدهای آرمان‌شهر در این مدت بوده است. در هفته گذشته نیز با مشاهده افزایش فشار فروش در سهام پالایشی مقدار خریدهای آرمان‌شهر نیز افزایش یافت. در شرایط کنونی صندوق سرمایه‌گذاری آرمان‌شهر 1/51 درصد از سهام شرکت پالایش نفت بندر‌عباس را در اختیار دارد.
این حقوقی همچنین اقدام به خرید 7 میلیون سهم توسعه معادن روی و حدود 400 هزار سهم تایدواتر خاورمیانه طی معاملات هفته گذشته کرد. عملکرد این کد حقوقی تا حدود زیادی مورد توجه بوده است. حضور این حقوقی در میان سهامدارانی که امکان رصد معاملات آنها وجود دارد (با سهم بیش از یک درصدی از شرکت) معمولا دلگرمی برای سایر سهامداران به خصوص حقیقی‌ها بوده است. گرچه پیش از حضور نام این صندوق در میان سهامداران درصدی معمولا بازار به پیشواز آن با رشدهای قیمتی قابل توجه سهم مدنظر می‌رود (برای مثال می‌توان به «غپاک» اشاره کرد) اما پس از کاهش تلاطم سهام معمولا شدت نوسانات قیمتی کاهش یافته است. در این خصوص می‌توان به «شبندر» و سایر نمادهایی اشاره کرد که آرمان‌شهر با کنترل عرضه و تقاضا مانع از ایجاد نوسانات سنگین قیمت سهام شده است.
در این میان بر اساس داده‌های موجود در مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران، این شرکت پیش‌بینی سود 18 درصدی را برای سهامداران خود داشته است. در حالی‌که شرکت‌های موجود در پرتفوی این صندوق نسبت قیمت به درآمد بالایی را دارا هستند. به احتمال فراوان تحلیلگران و مدیران این صندوق نسبت به بهبود سودآوری شرکت‌های مورد نظر امیدوار هستند با این حال در صورتی‌که بازدهی نقدی از سهام این شرکت‌ها مطابق با شرایط کنونی باشد احتمال اینکه در بلندمدت، آرمان‌شهر به دنبال شناسایی سود سهام این شرکت‌ها را عرضه کند، وجود دارد. البته 75 درصد از دارایی‌های این صندوق در سپرده‌های بانکی متمرکز شده است که ریسک موجود در سیستم بانکی مانند عایدی سهام (با توجه به الزام بانک مرکزی درخصوص کاهش نرخ سود سپرده‌ها) بالا است؛ البته این موضوع مختص این صندوق نبوده و سایر صندوق‌ها نیز چنین وضعیتی را دارند.
دنیای اقتصاد