به گزارش از روابط عمومی بانک مرکزی ، ' محمود بهمنی' با بیان آنکه ، 'سپام' یک زیرساخت مهم و اساسی است ، افزود: با راه اندازی کامل این سامانه، تمامی سیستم‌های بانکی را می‌توان توسط آن به یکدیگر متصل کرد و ارتباطات، مکاتبات و مراودات میان بانک ها، بانک مرکزی و بانک ها را به صورت کاملاً الکترونیکی و امن میسر کرد.
به گفته ی وی ،راه اندازی 'سپام' نقطه عطف مهمی در نظام بانکداری الکترونیکی کشور محسوب می شود و می توان انتظار داشت همان تحولی که با ایجاد مرکز 'شتاب' در دهه 1380 نظام بانکی کشور رخ داد، این بار با کاربری 'سپام' در دهه 1390 ایجاد شود.
بهمنی در خصوص دلیل راه اندازی این سامانه با بیان آنکه دهه 1380 با توسعه قابل توجه خدمات بانکداری و پرداخت الکترونیک همراه بود، افزود: بخش عمده ای از این فعالیت ها در قالب طرح نظام جامع تسویه و پرداخت صورت گرفت که در واقع راهبرد نظام بانکی برای توسعه منسجم این خدمات محسوب می شود.
وی ادامه داد: با سپری شدن دهه هشتاد، خواستار ترسیم نقشه راهی برای دهه 90 نظام بانکی شدم و با توجه به این که خدمات بانکداری الکترونیکی گسترش قابل توجهی پیدا کرده است، نیاز به نظارت دقیق و ایجاد زیرساخت های جدیدتر برای توسعه بیشتر خدمات باید مد نظر قرار می گرفت.
به گفته ی وی، در دو سال گذشته فعالیت های گسترده ای در این دو محور صورت گرفت که به عنوان مثال طرح 'شاپرک' برای تجمیع و نظارت بر پایانه های فروش، طرح 'سناب' برای نظارت داده محور، طرح 'نماد' برای ایجاد هویت دیجیتالی و از جمله همین 'سپام' که برای تمام الکترونیکی شدن مراودات بانکی و ایجاد زیرساخت یکپارچه خدمت رسانی راه اندازی شد.
رییس کل بانک مرکزی گفت:'سپام' یک طرح زیرساختی مهم است که دو هدف مهم یکپارچه سازی مراودات بانکی از طریق بستر الکترونیکی امن و ایجاد مسیر خدمت رسانی مشترک بانکی را دنبال می کند.
به گفته ی وی، سامانه های پیام رسانی مالی در نظام های پولی و بانکی یکی از مهمترین زیرساخت های بخش مالی به شمار می روند. این سامانه ها برقراری ارتباط بین متعاملان بازار پول، یعنی بانک ها، مستندسازی ارتباطات و مراودات و ایجاد بستر حفاظتی و امنیتی برای حفظ محرمانگی، عدم انکار و مسوولیت پذیری طرفین مراوده را بر عهده دارد.
وی ادامه داد: ایجاد سامانه پیام رسانی مالی می تواند با ابزارهای مختلفی نظیر اسناد کاغذی، فکس رمزدار، تلکس و نظایر آن به صورت سنتی نیز انجام شود، اما با تحولات حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، حدود دو دهه است که با راه اندازی سوئیفت در سطح بین المللی، سامانه های پیام رسانی مالی با استفاده از امکانات فناوری به صورت الکترونیکی رواج یافته و اینک برقراری ارتباطات بانکی از طریق این فناوری تقریبا یگانه راه مطلوب ارزیابی می شود.
سخنگوی شورای پول و اعتبار تصریح کرد: برخی 'سپام' را همان سوئیفت یا اتصال به سوئیفت می دانند. باید توجه داشت که سوئیفت در دو مفهوم جداگانه به کار می رود؛ یکی آن که مجموعه ای از استانداردها و پروتکل‌ها که 'زبان' مشترک مالی را بین موسسات پولی و بانکی و مالی، صرفنظر از هویت ملی و زبان واقعی آنها تشکیل می دهد و مفاهیم یکسانی را تعریف می کند. به این بخش در اصطلاح افراد فنی 'استانداردهای سوئیفت' گفته می شود.
وی ادامه داد: یکی دیگر نیز زیرساخت شبکه و پردازشی برای تبادل واقعی پیامها منطبق بر 'زبان' مشترک است که به عبارت ساده تر همان سخت افزارها و کامپیوترها و شبکه هایی است که بانکها از طریق آنها می توانند پیام هایشان را مبادله کنند.
به گفته ی بهمنی، موسسه سوئیفت شرکتی است تعاونی واقع در بلژیک که تقریبا تمامی موسسات مالی جهان در آن عضویت دارند. این موسسه مولفه دوم سوئیفت را ایجاد و پشتیبانی می‌کند، یعنی زیرساختی برای شبکه و پردازش پیامهای ارسالی و دریافتی را برای بانکهای جهان – چه در سطح ملی و چه در سطح بین المللی فراهم می سازد.
وی در توضیح این مطلب گفت: به عنوان مثال اگر می خواهید حواله ای به بانکی بفرستید، می گویید باید به این صورت حواله خودتان را تنظیم کنید که مبلغ و ذینفع و تاریخ و ارز و بقیه مشخصات حواله را به چه صورت بنویسید. یا اگر قرار است اعتبارات اسنادی گشایش شود، این گرامر زبان سوئیفتی به شما می گوید که جزئیات مربوط به گشایش اعتبار را با چه قالبی بنویسد و این زبان بین همه موسسات مالی دنیا مشترک است و بستگی به زبان و مقتضیات بومی ندارد.
رییس کل بانک مرکزی ادامه داد: این تحول بزرگی بود که بیست سال پیش در حوزه نظام بانکی در سطح بین الملل اتفاق افتاد. مبداء این تحول همان موسسه سوئیفت بود که مخترع این زبان مالی هم هست؛ البته این زبان در سال های اخیر به بخشی از استانداردهای ISO اضافه شده و دیگر انحصاری به موسسه سوئیفت ندارد. ولی از آنجا که همه موسسات مالی مطرح دنیا عضو و سهامدار سوئیفت هستند، ترجیحشان آن است که از زیرساخت و مسیرها و امکانات این موسسه برای مخابره پیامهای سوئیفتی خودشان استفاده کنند.
بهمنی درباره دلیل راه اندازی این سامانه گفت:تا پیش از رویدادهای سالهای اخیر، تمامی بانک های کشور عضو سوئیفت بوده و از امکانات آن برای برخی مبادلات مالی داخلی و خارجی خود استفاده می کردند. اما با توجه به دو مخاطره اساسی و ملاحظات هزینه ای که برای پیامهای خودمان باید به صورت ارزی به موسسه سوئیفت پرداخت می کردیم، 'سپام' به عنوان یک سامانه پیام‌رسانی داخلی مبتنی بر زبان سوئیفت در دستور کار قرار گرفت.
وی ادامه داد: اولاً نگرانی در خصوص رصد تعاملات بانک های ایرانی توسط نهادهای خارجی و این که اصولا دلیلی نداشت که تعاملات مالی بانک های داخلی را به خارج بفرستیم و ثانیاً با وضع تحریم ها، بیشتر بانک های ایرانی از خدمات سوئیفت کنار گذاشته شدند.
بهمنی با بیان آنکه این سامانه دغدغه ها را به طور کامل برطرف می کند، گفت: سامانه پیام رسانی مالی الکترونیکی یا 'سپام'، زیرساخت پیام رسانی مالی در حوزه نظام بانکی کشور است که گرچه از 'زبان' سوئیفت استفاده می کند، اما هیچگونه وابستگی به موسسه سوئیفت ندارد.
به گفته ی وی ، این بدان معناست که با استفاده از این سامانه می توان هر مراوده بانکی را به صورت تمام الکترونیکی در بستری امن و استاندارد صورت داد و از زبان استاندارد نیز بهره جست. با استفاده از 'سپام' نه تنها برای اولین بار در کشور، یک زیرساخت پیام رسانی واحد مالی ملی ایجاد می شود، بلکه امکان اتصال به بانک های خارجی دوست و نیز واحدهای بانک های تحریم شده ایرانی در خارج از کشور را می توان به گونه ای برقرار کرد که بدون کاربری امکانات موسسه سوئیفت و نگرانی های مربوط به آن، اما با زبانی مشترک و آشنا، تعاملات مالی با آخرین فناوریهای موجود صورت گیرد و در عین حال از ارسال پیامهای مالی داخلی به خارج از کشور نیز پرهیز نمود.
وی ادامه داد: بانک مرکزی، از چند سال پیش ایجاد زیرساخت پیام رسانی مالی ملی را به منظور کاهش وابستگی بانک ها به سوئیفت، پردازش داخلی پیام های مالی بدون ارسال آن به سوئیفت و نیز ایجاد یک بستر واحد و زیرساختی برای انواع پیام رسانی مالی را به عنوان بخشی از نظام جامع پرداخت و تسویه در دستور کار داشت. با تحولات سیاسی رخ داده در سال گذشته، استفاده از این طرح به عنوان 'جایگزین سوئیفت' برای همه بانکها و در عین حال 'درگاه اتصال به سوئیفت' برای بانک های غیر تحریمی در دستور کار قرار گرفته و نهایتاً سامانه در فروردین ماه سال‌جاری به صورت آزمایشی راه اندازی شد. متعاقباً آموزش کارکنان بانک ها در دستور کار قرار گرفته و همکاران 28 بانک برای کاربری این سامانه آموزشهای دقیقی دیدند.
یادآور می شود این سامانه با حضور اعضای هیات عامل ،مدیران عامل بانک ها و مدیران ارشد بانک مرکزی افتتاح شد.
خبرگزاری ایرنا