اما برای رسیدن به این هدف، باید زیرساخت‌ها و منابع انرژی همچون منابع آبی تامین شود. در این باره سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران به‌عنوان یکی از متولیان بخش معدن و صنایع معدنی کشور با برگزاری جلسات متعدد با سرمایه‌گذاران سنگان، برنامه‌های خود را برای تامین نیاز این پروژه بزرگ معدنی، اعلام کرده است. همچنین تامین بخشی از آب مورد نیاز از مناطق اطراف سنگان یکی از مهم‌ترین اقدامات انجام شده برای این معدن است. بنابه گفته رییس هیات عامل ایمیدرو با تامین نیازهای اولیه در این بخش، تا پایان سال، نخستین کارخانه تولید گندله با ظرفیت تولید ۵میلیون تن و در نیمه نخست سال ۲، ۹۶ طرح کارخانه ۵میلیون تنی گندله و ۲/۵ میلیون تنی کنسانتره سنگ‌آهن وارد مدار تولید خواهد شد.
تامین زیرساخت‌های توسعه سنگان
با توجه به اهمیت راه‌اندازی به موقع طرح‌های توسعه سنگان و سرمایه‌گذاری‌های انجام شده، برنامه ایجاد زیرساخت‌های ناحیه معدنی سنگان، در حال اجرا و پیگیری است. رییس هیات عامل ایمیدرو با بیان این مطلب، به جدیدترین وضعیت تامین زیرساخت‌های توسعه ناحیه معدنی سنگان اشاره کرد و گفت: جلسه‌ای بین شرکت تامین و توسعه زیرساخت‌های شرق با سرمایه‌گذاران سنگان در زمینه تامین زیرساخت‌های سنگان برگزار شده است.
به گزارش روابط عمومی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، مهدی کرباسیان ادامه داد: در این جلسه که مدیران و نمایندگان شرکت‌های سرمایه‌گذار از جمله صنعتی معدنی توسعه‌ملی، فولاد مبارکه، اپال فولاد شرق پارسیان، فولاد خراسان و کاوه پارس به همراه تامین و توسعه زیرساخت‌های شرق ایران حضور داشتند، بر برگزاری جلسات مربوط به زیرساخت‌های سنگان به طور منظم و مستمر تاکید شد.
به گفته وی، طرح‌های انتقال گاز، برق و نیز تامین آب، راه‌آهن، احداث جاده، ساخت واحدهای مسکونی (دوره بهره‌برداری) و مرکز درمانی در منطقه سنگان با همکاری مسئولان محلی و ملی، در مراحل مختلف اجرایی قرار دارد.کرباسیان با تاکید بر اینکه تامین زیرساخت برای کارخانه‌های توسعه سنگان از بزرگترین چالش‌های پیش رو است، یادآور شد: مجتمع معدنی سنگان درحال‌حاضر طرح‌هایی برای رسیدن به ظرفیت تولید ۱۷/۵میلیون تن کنسانتره و ۱۵میلیون تن گندله سنگ‌آهن در دست اجرا دارد به‌طوری که تا پایان سال، نخستین کارخانه تولید گندله در سنگان با ظرفیت تولید ۵میلیون تن و در نیمه نخست سال ۲، ۹۶ طرح کارخانه ۵میلیون تنی گندله و ۲/۵میلیون تنی کنسانتره سنگ‌آهن وارد مدار تولید می‌شود.
وی گفت: فاز نخست خط انتقال گاز سنگان با پیشرفت ۸۳درصدی، مراحل انتهایی اجرا را طی می‌کند و قرار است تا پایان امسال به بهره‌برداری برسد. احداث خط انتقال برق و پست ۴۰۰کیلو ولتی این منطقه نیز با تامین مالی از سوی شرکت زیرساخت شرق، سرعت می‌گیرد.
رییس هیات عامل ایمیدرو به اقدامات انجام شده برای تامین آب سنگان اشاره کرد و گفت: افزایش تخصیص آب از دشت زوزن با همکاری وزارت نیرو، در دست پیگیری است و به دنبال مذاکرات با مسئولان آبفا، بخشی از آب مورد نیاز توسعه سنگان با استفاده از پساب صنعتی تربت حیدریه و شهرهای اطراف تامین می‌شود.
کرباسیان تصریح کرد: تخصیص ۳میلیون متر مکعب آب و حفر ۴ حلقه چاه دستی در دشت زوزن از اقدامات انجام شده برای تامین آب منطقه است. وی با بیان اینکه حفر چاه‌های زیرسطحی با متوسط پیشرفت ۴۰درصدی همراه است، ادامه داد: شرکت آب منطقه‌ای، رفع ممنوعیت دشت نمکزار خواف را تصویب کرده است.
وی درباره افزایش ظرفیت حمل ریلی و دو بانده شدن جاده خواف- سلامی گفت: مسئولان راه‌آهن، همکاری مناسبی در این‌باره داشته‌اند و این برنامه در راستای افزایش ظرفیت حمل خط ریلی شرق کشور با محوریت حمل مواد معدنی و صنایع معدنی انجام می‌شود.
کرباسیان افزود: قطعه نخست جاده سنگان-سلامی در مراحل آخر اجرایی قرار دارد و برای قطعه دوم با وزارت راه و شهرسازی در حال مذاکره هستیم. بودجه دو بانده شدن جاده خواف-سلامی (در محدوده سنگان) نیز تامین شده است. رییس هیات عامل ایمیدرو همچنین به برنامه ساخت واحدهای مسکونی برای نیروی‌انسانی شاغل در دوره بهره‌برداری از طرح‌های توسعه سنگان اشاره کرد و گفت: پیرو مذاکره ایمیدرو و وزارت بهداشت و درمان، مقرر شده پروژه مرکز درمانی و بیمارستان منطقه سنگان، به طور مشترک انجام شود.
رییس هیات عامل ایمیدرو گفت: تسریع سرمایه‌گذاران در پرداخت حق‌السهم خود، سبب می‌شود امور زیرساختی سنگان، در زمان مقرر در اختیار کارخانه‌های توسعه‌ای قرار گیرد. همچنین مقرر شده شرکت زیرساخت سنگان اقدام به تهیه طرح جامع مدیریت آب و باطله سنگان کند که بخشی از این مرحله انجام شده و برگزاری مناقصه مطالعات مفهومی و سایه نیز در دست انجام است.
ذخیره ۱میلیارد و ۲۰۰میلیون تنی
معدن سنگ‌آهن سنگان که فعالیت اکتشافی در آن به‌طور تقریبی به ۴۰ سال پیش بازمی‌گردد، امروزه به‌عنوان یکی از ذخایر بزرگ سنگ‌آهن کشور به‌شمار می‌آید. به همین دلیل شاهد سرمایه‌گذاری‌های گسترده از سوی فعالان بخش خصوصی در حوزه معدن و صنایع معدنی در این پروژه بزرگ هستیم.
مدیر مجتمع سنگ‌آهن سنگان نیز در حاشیه افتتاح گندله‌سازی شماره ۲ این مجتمع با بیان اینکه فعالیت در سنگان از سال ۱۳۵۴ با شناسایی و اکتشاف آغاز شده، در ادامه اظهار کرده بود: نتیجه عملیات، شناسایی ذخیره حدود ۱/۲ میلیارد تن سنگ‌آهن در۳ ناحیه بوده است. ناحیه غربی با ۵ آنومالی و ۷۳۰ میلیون تن ذخیره و ناحیه مرکزی با ۲ آنومالی و ۳۲۰میلیون تن ذخیره کشف شده است. درحالی که ذخیره ناحیه شرقی با دارا بودن ۵ آنومالی تاکنون محاسبه نشده و نیازمند اکتشافات تکمیلی است. به گفته علی صدیقی‌فر به طور قطع بعد از تکمیل اکتشافات، ذخیره این ناحیه به ذخیره ۱میلیارد و ۲۰۰میلیون تنی سنگان افزوده خواهد شد. البته بخش عمده ذخیره یک‌میلیارد و ۲۰۰میلیون تنی، متعلق به ناحیه غربی و مرکزی سنگان است. بنابراین در آینده با اکتشافات تکمیلی در ناحیه شرقی و دیگر بخش‌ها، ذخیره فعلی افزایش خواهد یافت.
وی درباره بهره‌برداری از معادن سنگان نیز اظهار کرده بود: برای چشم‌انداز معدن سنگان- که به آن عسلویه معدنی و گاهی عسلویه شرق کشور اطلاق می‌شود - در راستای اهداف سند چشم‌انداز و طرح جامع، تولید ۵۵میلیون تن فولاد برای ایجاد موازنه در زنجیره تولید تعریف شده است.
نگاه استراتژیکی به معدن سنگان
یکی از مهم‌ترین نکات مثبت درباره معدن سنگان، استراتژی تعریف شده برای نوع فعالیت در این معدن است. چراکه به گفته مدیر مجتمع سنگان، این معدن با وجود داشتن ظرفیت ۳۵ تا ۴۰میلیون تنی برای استخراج سنگ‌آهن، تنها ۲۱میلیون تن تولید دارد. زیرا نگاه به ذخایر این معدن، استراتژیک است و تامین خوراک واحدهای فرآوری برای دوره زمانی ۲۵ تا ۳۰ساله در آینده نه‌چندان دور را در نظر دارد.
وی با بیان اینکه اعتقادی به خام‌فروشی مواد معدنی در این مجتمع وجود ندارد اظهار کرد: خام‌فروشی باعث هدررفت منابع ملی می‌شود. اکنون ظرفیت ۲/۵میلیون تنی برای واحدهای خردایش وجود دارد اما میزان تولید کمتر از ظرفیت است و قصد افزایش ظرفیت تولید وجود ندارد. به گونه‌ای که سال گذشته ۲میلیون و ۵۶۰هزار تن تولید داشتیم اما امسال حدود یک‌میلیون و ۸۰۰هزارتن تولید داریم.
به گفته صدیقی‌فر، تمرکز این مجتمع بیشتر بر آماده‌سازی است. تمام جاده‌های دسترسی به بلوک‌های معدنی، احداث شده که در نوع خود کار بزرگی است. بنابراین به محض فعالیت کارخانه فرآوری، می‌توانیم سنگ‌آهن را استخراج و خوراک کارخانه‌ها را تامین کنیم. مدیر مجتمع سنگ‌آهن سنگان یکی از دغدغه‌ها و نگرانی‌های اصلی این مجتمع را مربوط به زیرساخت‌ها دانست و افزود: توسعه و تولید پایدار، مستلزم تامین زیرساخت‌های مناسب است. بنابراین باید تمام بخش‌ها با یکدیگر همراه شوند. در این میان وظیفه سازمان ایمیدرو و مجتمع سنگان، تعریف و تامین و ایجاد ظرفیت در معدن و فرآوری سنگ‌آهن بود که این ۲ بخش به وظایف خود عمل کرده‌اند. به عنوان مثال ساخت ایستگاه بارگیری ریلی و خط اختصاصی برق یا گاز از سوی این شرکت‌ها انجام شده اما آنچه اتفاق نیفتاده، احساس مسئولیت سایر سازمان‌ها برای ادامه دادن به این دست اقدامات است.
تامین آب مجتمع سنگان
بهره‌برداری از معدن سنگان و راه‌اندازی طرح‌ها، علاوه بر ایجاد امنیت در منطقه، منجر به توسعه و استغالزایی برای بومیان این مناطق خواهد شد. اما همانگونه که می‌دانیم تامین منابع آبی که امروزه یکی از چالش‌های این مجتمع است در دستور کار مدیران اجرایی این طرح قرار گرفته است.
معاون برنامه‌ریزی، توسعه و اکتشاف مجتمع سنگ‌آهن سنگان با اشاره به برنامه دولت برای تولید ۱۷/۵ میلیون تن کنسانتره و ۱۷/۵ میلیون تن گندله در منطقه سنگان گفت: اهداف پیش‌بینی شده با حضور ۵ شرکت بزرگ کشور در این منطقه در حال اجراست. عباس گل‌محمدی با بیان این مطلب اظهار کرد: حجم سرمایه‌گذاری در مجموعه معادن سنگان و همچنین سرمایه‌گذاری‌ها در اطراف سنگان، نویدبخش آینده‌ای خوش برای منطقه صنعتی-معدنی سنگان و همچنین مردم و متخصصان منطقه است.
گل‌محمدی افزود: نزدیک به ۱۵میلیون تن طراحی کارخانه‌های گندله در منطقه انجام شده و خوشبختانه در حال حاضر دو بخشی که زیرمجموعه شرکت اپال کانی پارس و شرکت سنگ و آهن فولاد سنگان - از زیرمجموعه‌های فولاد مبارکه - است، با پیشرفت فیزیکی حدود ۶۰ درصد در حال انجام است و امیدواریم در سال آینده به مرحله آزمایش گرم و سرد برسند.
معاون برنامه‌ریزی، توسعه و اکتشاف مجتمع سنگ‌آهن سنگان اضافه کرد: تمامی این پروژه‌ها نیازمند ایجاد زیرساخت‌هایی همچون آب (که امروز چالش منطقه است)، گاز، برق، زیرساخت‌های جاده و ریل و همچنین شهرک‌سازی، نیروگاه و فرودگاه است. وی درباره انتقال آب دریا عمان برای رفع چالش منطقه گفت: برای بسیاری از پروژه‌هایی که در سطح کشور با کمبود آب مواجه هستند این موضوع به عنوان یک پیشنهاد مطرح است اما عملیاتی شدن آن نیازمند کار دقیقی است تا از دیدگاه توجیه فنی اقتصادی بررسی شود و در صورتی که توجیهی به همراه نداشته باشد، دیگر نباید آن را تکرار کرد. وی ادامه داد: البته راهکارهای مختلفی برای حل مشکل آب در منطقه مطرح شده اما امیدواریم با استفاده از روش‌های مختلف از جمله بازیافت آب مصرفی، آب منطقه را تامین کنیم. البته استفاده از فاضلاب شهری و صنعتی شهرهای نزدیک به سنگان و آب‌های سطحی و زیرسطحی که شیب هیدرولیکی آنها به سمت کشور همسایه افغانستان است نیز به‌عنوان دو گزینه برای تامین آب منطقه، مطرح و در حال بررسی است.
معاون برنامه‌ریزی، توسعه و اکتشاف مجتمع سنگ‌آهن سنگان همچنین درباره اقدامات در حوزه محیط‌زیست اظهار کرد: در این زمینه با حضور مدیریت توانمندی که در استان و شهرستان خواف در حوزه محیط‌زیست در اختیار مجموعه‌هاست و همراهی دوستان در بخش‌های صنعتی معدنی، از طرح‌های مختلفی در زمینه کاهش آلودگی محیط‌زیست و حمایت از حیات وحش استقبال شده است. در نتیجه امیدوارم روزبه‌روز شاهد رونق، توسعه و توجه بیشتر به محیط‌زیست باشیم و محیطی که امروز در دستان ما، امانت و متعلق به نسل آینده است را بهتر از امروز به آیندگان تحویل دهیم.
صمت