برخی فعالان بازار تصور می‌کنند نوسان دلار ناشی از چگونگی اعلام قیمت این ارز از سوی بازیگران بازارساز بوده است. به گفته یکی از این فعالان، بازارساز در برخی مقاطع زمانی از همان ابتدای روز شروع به اعلام قیمت و عرضه ارز می‌کند، ولی روز چهارشنبه چنین اتفاقی رخ نداد و این موضوع بیشتر بعد از ساعت 12 صورت گرفت. این موضوع در شرایطی که بازار تب‌و‌تاب افزایش داشت، انتظارات معامله‌گران را کمی تحت‌تاثیر قرار داد.
به گفته شمار دیگری از حاضران در بازار، کاهش عرضه ارز بازیگران بازارساز دیگر عاملی بوده است که در افزایش قیمت نقش داشت. کاهش عرضه ارز یکی از دلایلی بود که شماری از صرافی‌ها نیز در مصاحبه با خبرگزاری‌ها از آن به‌عنوان یک عامل مهم در افزایش قیمت دلار یاد کردند. با این حال آنچه در بازار مشهود است و از سوی معامله‌گران با تجربه به‌عنوان علت اصلی رشد دلارعنوان می‌شود، روند صعودی قیمت حواله درهم است. به گفته فعالان، رشد نرخ حواله درهم و افزایش دامنه نوسان آن یکی از مهمترین عواملی است که به معامله‌گران بازار داخلی سیگنال افزایشی می‌دهد. روز گذشته نرخ حواله درهم از محدوده هزار و 110 تومان عبور کرد و در مقاطعی از روز به محدوده هزار و 120 تومان نزدیک شد. در این روز، قیمت صرافی‌های بانکی نیز تا هزار و 112 تومان بالا رفت.
با توجه به نقش حواله درهم در نوسانات بازار داخلی، توجه به علل افزایش ارز یاد شده ضروری به‌نظر می‌رسد. براساس بررسی‌های میدانی، نزدیکی به تعطیلات کریسمس، تسویه‌های شرکت‌های تجاری، افزایش ارزش شاخص دلار، سفته‌بازی فرامرزی و ذی‌النفعان افزایش قیمت؛ 5 عاملی بوده‌اند که موجب بالا رفتن قیمت شده‌اند.
1-تعطیلات کریسمس: به گفته فعالان، در آستانه سال جدید میلادی، تقاضا در بازار به‌طور سنتی افزایش پیدا می‌کند و حتی گروهی از افراد برای سفرهای خارجی اقدام به تهیه ارز می‌کنند. در کنار این، تعدادی از واردکنندگان ترجیح می‌دهند که پیش از تعطیلات ارز مورد نیاز خود برای مبادلات تجاری را تهیه کنند.
2- تسویه‌های شرکت‌های تجاری: هرقدر به آخر سال میلادی نزدیک‌تر می‌شویم، واحدهای اقتصادی و شرکت‌های تجاری در کنار کارخانه‌ها برای تسویه حساب‌های خود نیاز به تهیه درهم و دلار دارند. به‌عنوان مثال، روز سه‌شنبه این اعتقاد در بازار وجود داشت که تقاضای کارخانه‌ها برای درهم به‌منظور تسویه حساب‌های خود بالا رفته بود و این موضوع قیمت این ارز را تحت‌تاثیر قرار داد. ادامه چنین تقاضاهایی در روز چهارشنبه، منجر به رشد بیشتر قیمت شد.
3- افزایش ارزش شاخص دلار: به گفته فعالان، پس از تقویت دلار و تضعیف سایر ارزها در بازارهای جهانی، قیمت‌ها در بازار داخلی به‌طور کامل و هماهنگ با این تغییرات تعدیل نشدند؛ به‌عنوان مثال، به گفته فعالان، بهای یورو متناسب با تضعیف آن در بازارهای جهانی پایین نیامد. به این ترتیب، این ناهماهنگی زمینه را برای آربیتراژ ارزی فراهم می‌کند. در کنار این، با وجود اینکه، نرخ درهم به دلار میخکوب است، برخی فعالان اعتقاد دارند افزایش ارزش دلار به‌صورت روانی روی نرخ درهم نیز اثرگذار است و مبادلات این ارز در برابر سایر ارزها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
4- سفته‌بازی فرامرزی: در کنار افزایش بنیادی تقاضا، برخی فعالان اعتقاد دارند که سفته‌بازان ارزی درهم فعال شده‌اند و سعی می‌کنند با تحرکات خود و ایجاد جو هیجانی در بازار کسب سود کنند. حتی برخی بازیگران با تجربه بازار باور دارند، چنین سفته‌بازی از طریق باندهای نوسانگیری صورت می‌گیرد که با اقدامات هماهنگ قیمت را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند.
5- ذی‌النفعان افزایش قیمت: برخی از معامله‌گران بازار اعتقاد دارند، تشکل‌هایی که در صادرات غیرنفتی محور و دست بالا را دارند، ممکن است از فرصت ایجاد شده تحت‌تاثیر نوسانات درهم به نفع خود استفاده کنند. به گفته آنها، در گذشته درهم تقاضای کمتری در بازار داشت، بنابراین فروش آن با سختی بیشتری همراه بود. با این حال، در شرایط فعلی تقاضا برای درهم بالا رفته است، در نتیجه این تشکل‌ها به راحتی و با قیمت بالاتری می‌توانند ارز خود را به فروش برسانند. البته این معامله‌گران هیچ شاهد بیرونی برای ادعای خود نداشتند، ولی به‌نظر می‌رسد حتی وجود چنین شایعه‌ای در بازار در روند قیمت‌ها اثرگذار بود.
اقتصاد نیوز