به نقل از وال استریت ژورنال، پس از شرکت آمریکایی بوئینگ، شرکت هواپیماسازی ایرباس هم قراردادی چند میلیارد دلاری برای فروش هواپیما به ایران منعقد کرده و آزمون بزرگ دیگری برای سنجش نحوه واکنش دونالد ترامپ رئیس جمهور جدید آمریکا به گشایش ارتباطات تجاری کشورهای غربی با ایران به وجود آورده است.
ایرباس، دومین شرکت بزرگ هواپیماسازی جهان پس از بوئینگ اعلام کرده که قرارداد فروش هواپیما به ایران را تکمیل کرده و قرار است یکصد فروند هواپیمای تجاری به این کشور بفروشد. ارزش این قرارداد بر اساس لیست قیمت هواپیماهای ایرباس و بدون محاسبه تخفیف‌های احتمالی بیش از 18 میلیارد دلار است. ایرباس گفته تحویل این هواپیماها را از اوایل سال آینده آغاز خواهد کرد.
این توافق مدت کوتاهی پس از آن نهایی می‌شود که بوئینگ قراردادی برای فروش 80 فروند هواپیما به ایران به ارزش 16/6 میلیارد دلار امضا کرد. این دو قرارداد با ارزش ترین قراردادهای تجاری بین شرکت‌های غربی و ایران از زمان امضای توافق هستهای بین ایران و قدرت‌های جهانی هستند.
از زمان اجرای توافق هستهای، شرکت‌های غربی در تلاش برای ارزیابی فرصت‌های بازار ایران بوده‌اند و تنها تعداد کمی از آنها قراردادهای لازم الاجرایی با صنایع مختلف نظیر انرژی و خودروسازی منعقد نموده‌اند. هوانوردی تجاری یکی از اولویت‌های اصلی ایران بوده زیرا صنعت هوانوردی ایران با مشکل ناوگان سالخورده‌ای مواجه است که از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون نوسازی نشده است.
از زمان پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا، عدم قطعیت سرنوشت بسیاری از این قراردادهای تجاری را تهدید می‌کند. ترامپ در جریان رقابتهای انتخاباتی گفته بود که مخالف توافق هستهای با ایران است. منتقدان در کنگره آمریکا نیز گفته‌اند که تلاش خواهند کرد به طور ویژه قرارداد بوئینگ با ایران را لغو کنند.
بوئینگ قرارداد خود با ایران را اوایل ماه جاری و در زمانی نامناسب اعلام کرد. یکی دو روز قبل از این توافق ترامپ سوالاتی را در مورد هزینه قرارداد دولت آمریکا با شرکت بوئینگ برای ساخت هواپیمای جدید کاخ سفید مطرح کرده بود. ترامپ تاکنون به صورت علنی اظهارنظری در خصوص قرارداد بوئینگ با ایران انجام نداده و تیم وی نیز پس از پایان رقابتهای انتخاباتی موضع خود در مورد توافق هستهای را به صورت مفصل تشریح نکردهاند.
ایرباس نیز هرچند یک شرکت اروپایی است اما می تواند در معرض خطر تغییر سیاست آمریکا در قبال ایران قرار بگیرد. از آنجایی که بسیاری از قطعات ساخت آمریکا در هواپیماهای ایرباس به کار رفته، این شرکت برای فروش هواپیماهای خود به ایران به مجوز خزانه داری امریکا نیاز دارد. این شرکت اوایل امسال مجوز خزانه داری آمریکا را برای فروش هواپیما به ایران کسب کرده است.
دولت آمریکا ابزارهای دیگری نیز در اختیار دارد که میتواند تکمیل قرارداد ایرباس با ایران را دشوارتر سازد. یکی از این ابزارها ممنوعیت هر گونه تامین مالی یا پرداختها از طریق موسسات مالی ای است که به سیستم بانکی آمریکا دسترسی دارند.
فرهاد پرورش، مدیرعامل ایران ایر گفته ایرباس «احتمالا» برخی از هواپیماهایی را که قرار است پیش از همه تحویل شوند تامین مالی خواهد کرد. ایرباس جزئیات مربوط به تامین مالی این قرارداد را فاش نکرده است. ایران قبلا گفته بود که تعدادی از هواپیماهای خریداری شده در قالب این دو قرارداد را به صورت داخلی و بقیه را از طریق موسسات خارجی تامین مالی خواهد کرد.
از آنجایی که هواپیماهای ایرباس پیش از بوئینگ به ایران تحویل داده خواهد شد، می‌توان این قرارداد را اولین آزمون جدی پیش روی دولت ترامپ در خصوص نحوه مواجهه با آثار توافق هستهای محسوب کرد.
یک منبع آگاه گفته حداقل یکی از هواپیماهای ایرباس قبل از مراسم تحلیف ترامپ تحویل ایران خواهد شد.
تسنیم