با وجود آنکه تولید زعفران به صورت انحصاری در اختیار ایران است و کشور ما ۹۴ درصد معادل 150 تا 160 تن از طلای سرخ مورد نیاز جهان را تامین می‌کند، اما در تجارت جهانی، در آن جایگاهی که باید قرار داشته باشیم، نداریم و کشورهای دیگر در این میان از تولید ایرانی سود سرشاری می‌کنند. در همین زمینه رئیس شورای ملی زعفران ایران با بیان اینکه در حال حاضر اروپا مدیریت بازار جهانی زعفران را در دست دارد، گفت: این بازار متعلق به ایران است و باید در اختیار ما باشد. غلامحسین شافعی تصریح کرد: هم اکنون مدیریت بر بازار زعفران و رابطه مستقیم توزیع کننده با مصرف کننده نهایی دست ما نیست. رئیس شورای ملی زعفران ایران با بیان اینکه در حال حاضر اروپا مدیریت بازار جهانی زعفران را در دست دارد، اظهارداشت: اصول کار این است که ما شیوه‌ای را دنبال کنیم تا بتوانیم رابطه مستقیم با مصرف کننده جهانی به‌وجود آوریم.
34 درصد زعفران ایران به کام کشورهای دیگر
در همین زمینه نایب رئیس شورای ملی زعفران نیز با تایید این مساله که سهم ایران در تجارت جهانی طلای سرخ، آنچه که باید باشد، نیست، با بیان اینکه ایران بین ۱۵۰ تا ۱۶۰ تن از زعفران مورد نیاز جهان را تامین می‌کند، اظهارداشت: ایران تامین کننده ۹۴ درصد زعفران دنیاست و حدود ۶ درصد این محصول نیز توسط کشورهای دیگر از جمله یونان، افغانستان، کشمیر هند و اسپانیا تامین می‌شود. غلامرضا میری افزود: البته باید گفت با وجود آنکه ایران ۹۴ درصد زعفران دنیا را تامین می‌کند اما سهم ما در تجارت جهانی این محصول کمتر است چرا که به عنوان مثال کشوری مانند اسپانیا محصول ایران را خریداری و به نام خود صادر می‌کند بنابراین سهم کشورهای دیگر در این میان افزایش پیدا می‌کند.
نایب رئیس شورای ملی زعفران اضافه کرد: دوبی نیز یکی از کشورهایی است که محصول ایران را خریداری و مجددا صادر می‌کند. البته اسپانیا چون خود تولید کننده زعفران است، طلای سرخ ایران را به نام خود صادر می‌کند اما دوبی چون تولیدی در این زمینه ندارد، نمی‌تواند چنین کاری انجام دهد و زعفران ما را به نام زعفران ایران مجددا به کشورهایی مانند چین، آفریقا، کشورهای حاشیه خلیج فارس، هندوستان، اروپا و آمریکا صادر می‌کند. میری ادامه داد: بنابراین سهم ایران در تجارت جهانی زعفران به حدود ۶۰ درصد و دیگر کشورها به حدود ۴۰ درصد می‌رسد. بر این اساس می توان نتیجه گرفت که حدود ۳۴ درصدی از زعفرانی که ایرانی ها روانه بازارهای جهانی می کنند، به کام کشورهای دیگر و به نام آنها بدست مصرف کننده نهایی می‌رسد.
گردش مالی۲هزار و ۵۰۰ میلیارد تومانی زعفران در بازار داخلی
میری تصریح کرد: این ضعف ماست که چنین اتفاقی برای محصول تولیدی‌مان رخ می‌دهد که دلیل آن هم عدم حمایت دولت از صادرکنندگان و تولیدکنندگان این محصول است. نایب رئیس شورای ملی زعفران با اشاره به اینکه گفته می‌شود گردش مالی زعفران در ایران سالانه ۳ هزار میلیارد تومان است، گفت: به اعتقاد ما این عدد حدود ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان است. براساس این گزارش، اخیرا توسعه کشت طلای سرخ در کشورهای همسایه از جمله افغانستان که با قاچاق پیاز این محصول از ایران، انجام می‌شود؛ نیز یکی دیگر از مشکلات و نگرانی‌هایی است که بر تولید این محصول با ارزش سایه انداخته است. میری دراین زمینه گفت: قاچاق پیاز زعفران به افغانستان حدود ۱۰ سال قبل آغاز شد و افغان‌ها هم زمانی که دیدند سازمان ملل متحد و کشورهایی مانند آمریکا، آلمان، فرانسه و هلند در زمینه کشت طلای سرخ از آنان حمایت می‌کنند، تشویق به ادامه کار شدند. نایب رئیس شورای ملی زعفران اضافه کرد: آنها به تدریج برای خود بازارهایی به دست آوردند و متوجه شدند فروش این محصول سود خوبی دارد.
جنگ تعرفه علیه زعفران ایرانی
وی با اشاره به اینکه آمریکا اعلام کرده حاضر است یک بازار ۴۰ تنی را به منظور صادرات زعفران در اختیار افغانستان قرار دهد، گفت: حتی همین الان هم کشوری مانند هندوستان تعرفه ورود زغفران را برای افغانی‌ها برداشته است اما اگر یک ایرانی بخواهد زغفران به هند ببرد، باید ۳۸ درصد عوارض پرداخت کند. میری با بیان اینکه کشور افغانستان می‌تواند در دراز مدت به عنوان یک تهدید برای ما مطرح باشد، گفت: درحال حاضر که بیش از ۹۰ درصد تولید دنیا در اختیار ماست نمی‌توانیم تجارت آن را کاملا در دست داشته باشیم اگر انحصار تولید هم از بین برود قطعا شرایط بدتر هم خواهد شد.
هشدار افغان‌ها به قاچاق زعفران!
نکته قابل توجه در این میان، عزم کشور افغانستان برای افزایش تولید و صادرات زعفران است که نشان می‌دهد نگرانی‌های کارشناسان در این زمینه چندان بی مورد نیست؛ چندی قبل سخنگوی وزارت کشاورزی افغانستان با بیان اینکه زعفران افغانستان به صورت رسمی به چین صادر می‌شود، از کشت آن در ۳۴ ولایت خبر داد و خواستار جلوگیری از قاچاق زعفران شد! لطف‌الله راشد همچنین از ایجاد آزمایشگاه کنترل کیفیت زعفران خبر داد و افزود: در تلاش هستیم تا ۵ سال آینده میزان تولید زعفران را از ۳.۴ تن به ۱۴ تن افزایش دهیم.
بی توجهی به مراحل بعد از تولید زعفران و صادرات اصولی و صحیح آن سبب شده تا طلای سرخ ایران توسط بیگانگان به یغما برده و به نام آنان فروخته شود و به موازات آن، با قاچاق پیاز زغفران، تولید این محصول در کشورهای همسایه پاگرفته و روبه رشد باشد؛ درحالی‌که این ارز و سود می‌تواند به راحتی نصیب کشور و تولیدکنندگان داخلی شود. قطعا ادامه روند فعلی کشور راطی سالیان آینده در صادرات و به دنبال آن در تولید طلای سرخ دچار مشکلات جدی خواهد کرد.
خبرگزاری مهر