میزان استخراج واقعی معادن استان در این سال (براساس اعلام سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کردستان) ۶۳۳۲ هزار تن بود. همچنین نسبت استخراج واقعی به ذخایر معدنی برای کل معادن استان ۱/۵۷درصد و متوسط تولید سرانه معادن ۲۹۲۰/۸تن با ارزشی معادل ۱۸۴/۸هزار ریال بوده است. معادن مهم استان کردستان مشتمل بر سنگ آهک، سنگ لاشه، مرمریت، طلا، سنگ‌آهن، پوزولان، پوکه معدنی، مرمریت قرمز، سنگ گچ، سنگ مرمر و... است. این ظرفیت‌ها باعث شد تا مسئولان و فعالان معدنی کردستان به دیدار رییس هیات عامل ایمیدرو بیایند.
اجرای برنامه اکتشافی
با توجه به فعالیت‌های معدنی این استان، رییس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) با استاندار استان کردستان، رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت و تعدادی از مشارکان و سرمایه‌گذاران صنایع معدنی این استان دیدار کرد. رییس هیات عامل ایمیدرو با اشاره به اقدامات ایمیدرو در فعال‌سازی ظرفیت‌های معدنی کردستان گفت: بخش معدن و صنایع معدنی استان کردستان را توسعه می‌دهیم. به گزارش روابط عمومی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، مهدی کرباسیان در این دیدار با بیان این مطلب اظهار کرد: یکی از اقدامات برجسته ایمیدرو در سال ۹۳، اجرای برنامه اکتشاف ۲۵۰ هزار کیلومتر مربعی در ۲۰ استان کشور و از جمله استان کردستان است که به‌تدریج نتایج مطلوبی از این عملیات حاصل می‌شود.
سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران در دولت یازدهم برای افزایش بهره‌برداری از ظرفیت‌های معدنی موجود در کشور، اکتشافات را در اولویت اصلی خود قرار داد.
خوشبختانه این اقدام نتایج خوبی داشت. در واقع این اقدام ایمیدرو گامی موثر در توسعه بخش معدن و صنایع معدنی بود. وی ادامه داد: با توجه به اهمیت اجرای طرح‌های فولادسازی در استان کردستان به دلیل نقش آن در تحقق اقتصاد مقاومتی، محرومیت‌زدایی و سودآوری منطقه، پس از سفر معاون اول ریاست‌جمهوری به استان کردستان در خرداد ۹۴، قول دادیم توسعه بخش معدن و صنایع معدنی را در دستور کار قرار دهیم و از این رو در حوزه اکتشاف به‌عنوان رکن اساسی این بخش متمرکز شدیم. برای سرعت گرفتن کار اکتشاف، شرکت توسعه معدن و صنایع معدنی را با مشارکت بخش غیردولتی به ثبت رساندیم و عملیات اکتشاف در این استان در ۲ پهنه شامل قروه و بیجار آغاز شد. رییس هیات عامل ایمیدرو خاطرنشان کرد: بر اساس بررسی‌های انجام شده، ۱۴ آنومالی، مشخص و نمونه برداری شد که نتایج این اقدامات، حاکی از امیدبخش بودن وجود ذخایر سنگ‌آهن در منطقه است. حداقل۵۰ درصد معادن استان کردستان دست نخورده مانده و قرار است تا پایان امسال قرارداد عملیات ژئوفیزیک هوایی آن انجام و نهایی شود.
در آستانه افتتاح
احداث واحدهای صنایع معدنی در برخی از استان‌های کشور که دارای ظرفیت در این حوزه هستند می‌تواند در ایجاد اشتغال و محرومیت‌زدایی تاثیرگذار باشد. در این میان اجرای طرح‌های کنسانتره و گندله در این استان می‌تواند در تکمیل زنجیره فولاد نقش‌آفرینی کند اما نباید فراموش کرد توسعه بخش معدن و صنایع معدنی نیازمند ایجاد زیرساخت‌ها خواهد بود. کرباسیان با اشاره به اینکه طرح‌های بخش معدن و صنایع معدنی باید در مکان‌هایی که از نظر زیرساختی قیمت تمام‌شده آن پایین است احداث شوند، تصریح کرد: موضوع تکمیل زنجیره فولاد و احداث کارخانه‌های کنسانتره و گندله از ضرورت‌های استان کردستان است. در یک سال گذشته، طرح احداث کارخانه تولید کنسانتره صبا نور به ظرفیت ۶۵۰هزار تن که متوقف شده بود، فعال شد و اکنون در آستانه افتتاح قرار دارد. در حال حاضر نیز فاز نخست آن با ظرفیت ۳۲۵هزار تن موجود است که در مجموع به حدود یک میلیون تن می‌رسد. وی ادامه داد: برای تکمیل زنجیره فولاد در این منطقه و هدایت کنسانتره تولیدی به سمت فرآوری گندله و سپس آهن اسفنجی، پس از تهیه طرح جامع فولاد از سوی شرکت فولاد تکنیک، در صورت آمادگی سرمایه‌گذار بخش خصوصی، این طرح به طور کامل واگذار می‌شود. همچنین، در صورت تمایل این بخش، ایمیدرو، در اجرای طرح مشارکت می‌کند. به هر تقدیر، وظیفه ایمیدرو حمایت، پشتیبانی و ارائه تضمین از چنین طرح‌هایی است.
کاهش خام‌فروشی
اما در این میان با توجه به ضرورت توسعه بخش معدن و تامین مواد اولیه برای زنجیره‌های معدنی به ویژه زنجیره فولاد تصمیم بر مقابله با خام‌فروشی گرفته شد. محمدرضا نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت در نامه‌ای به دولت خواستار وضع عوارض بر صادرات مواد خام معدنی شد. هرچند این تصمیم دولت با واکنش‌های بسیاری ازجمله واکنش فعالان بخش خصوصی همراه بود اما در بلندمدت می‌تواند نقش مهمی در تامین مواد اولیه مورد نیاز واحدهای معدنی و همچنین ایجاد ارزش‌افزوده برای بخش معدن داشته باشد. البته جعفر سرقینی، معاون امور معدنی و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت پیش‌تر اعلام کرد، در زمینه جلوگیری از خام‌فروشی، صادرات را ممنوع نخواهیم کرد بلکه به دنبال محدود کردن آن هستیم.
عبدالمحمد زاهدی، استاندار کردستان نیز در این جلسه با بیان اینکه در ابتدای دولت یازدهم با خام‌فروشی مواد معدنی در این منطقه مواجه بودیم، گفت: اکنون با احداث و بهره‌برداری از طرح‌های تولید کنسانتره به ظرفیت ۱/۳میلیون تن، این مسئله در حال کاهش است و می‌توانیم سنگ‌آهن تولیدی را در این کارخانه‌ها فرآوری کنیم. وی ادامه داد: استان کردستان از نظر زیرساخت‌های راه‌آهن، آب، گاز و برق مشکلی ندارد؛ درنتیجه برای توسعه صنعت با محدودیتی مواجه نیست و بستر لازم برای سرمایه‌گذاری برای تکمیل زنجیره فولاد آماده است. وی ادامه داد: در صورت نیاز به دریافت مجوزهای لازم، از مبادی مربوط اقدام خواهد شد و دغدغه خاطر سرمایه‌گذاران درباره ایجاد زیرساخت صنایع در کردستان برطرف می‌شود. به گفته وی، تنها راه رفع فقر در این استان، صنعتی شدن است و ایمیدرو با حمایت از طرح تکمیل زنجیره فولاد، این استان را برای پیشرفت و ایجاد اشتغال یاری می‌دهد.
فراهم بودن زیرساخت‌های توسعه
توسعه بخش معدن و صنایع معدنی بیش از هر اقدام دیگری نیازمند ایجاد زیرساخت‌های اصلی است. بی‌تردید تامین زیرساخت‌ها می‌تواند در جذب سرمایه‌گذاری در بخش یاد شده نیز اثرگذار باشد.
در نتیجه با مهم بودن این موضوع شاید بهتر باشد دولت و بخش خصوصی در زمینه ایجاد زیرساخت‌ها همگام شوند تا شاهد توسعه معدن و صنایع معدنی باشیم. اما خوشبختانه در این زمینه دولت یازدهم با وجود سازمان‌هایی همچون سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران توانسته اقدامات خوبی انجام دهد. محمد دره‌وزمی، رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان نیز در این جلسه به فراهم بودن شرایط زیرساخت برای توسعه بخش معدن و صنایع معدنی اشاره کرد و افزود: اگر حمایت‌های ایمیدرو نبود در بخش اکتشاف و احداث کارخانه فرآوری سنگ‌آهن به این مرحله نمی‌رسیدیم. وی تامین مواد اولیه را یکی از بحث‌های اصلی توسعه بخش صنایع معدنی استان دانست و تصریح کرد: سرمایه‌گذاران، فعالیت در این بخش را منوط به تضامین لازم برای تامین مواد اولیه و برخوردار شدن از معادن سنگ‌آهن با ذخایر مناسب می‌دانند که خوشبختانه با اکتشافات ژئوفیزیک هوایی و حفاری‌ها، ذخایر سنگ‌آهن امیدبخش است. وی ادامه داد: در حال حاضر ۲ واحد کنسانتره در مجموع حدود یک میلیون تن در حال افتتاح داریم و حدود ۵۰میلیون تن ذخیره قطعی سنگ‌آهن در اختیار شرکت فولاد صبا نور قرار داده شده است.
2 برنامه تولید گندله
لطیف دشت بزرگی، عضو هیات‌مدیره شرکت توسعه معدنی و صنعتی صبانور، در این جلسه با اشاره به برنامه احداث کارخانه تولید گندله گفت: طرح‌های گندله‌سازی به ظرفیت ۹۲۰هزار تن در استان کردستان و ۵۵۰هزار تن در استان همدان از سوی این شرکت برنامه‌ریزی شده است. وی در ادامه، توسعه فعالیت‌های اکتشافی و صنایع پایین دستی را برای اجرای طرح‌های صنایع معدنی ضروری دانست.
طرح‌های شرکت اکسین
افزون بر این، محمدی، مدیرعامل شرکت اکسین دویچلند در این جلسه گفت: برای احداث یک واحد نیروگاهی جدید در استان کردستان با دریافت موافقت تضمین شرکت هرمس آلمان، منابع مالی از بانک این کشور فاینانس خواهد شد. همچنین تفاهم شده یک واحد ۳۰۰هزار تنی آلومینیوم با فناوری اروپایی در این استان احداث شود. وی ادامه داد: در بخش فولاد نیز تمایل داریم طرح اجرا کنیم و قرار است با شرکت شستا تفاهمنامه‌ای برای تولید گندله امضا کنیم و سپس وارد مرحله ذوب و ریخته‌گری شویم.
صمت