به گزارش ارانیکو به نقل از روابط عمومی کنفدراسیون صادرات، علیرضا حائری، کارشناس مسائل صنعتی در یادداشتی، یکى از مهمترین فاکتورهایى که نقش بسزایى در توسعه صادرات غیرنفتى دارد، تشکل‌هاى صادراتى هستند.
تشکل‌ها یا اتحادیه‌هاى تجارى یا صادراتى نهادهایى هستند متشکل از اعضاى مختلف که در یک حوزه تخصصى ویژه فعالیت کرده و داراى شخصیت حقوقى و مستقل‌اند. این نهادها به صورت صنفى و غیرانتفاعى به نفع اعضاى خود فعالیت مى‌کنند. اتحادیه‌ها و تشکل‌ها در سطح تجارت بین المللى در مقام واسطه‌اى بین تولیدکنندگان و کارخانه داران از یک سو یا مصرف‌کنندگان کالا و خدمات در بازارهاى داخلى و خارجى از سوى دیگر فعالیت می‌کنند.
ایــن اتحادیه‌ها و تشکل‌ها در ترویج بهترین شیوه‌هاى کسب توان رقابتى، کمک به شرکت‌ها در جهت افزایش توان رقابتى، تنظیم و ارائه قوانین عمومى کسب و کار و تجارت نقش بسیار مهمى ایفا مى‌کنند؛ اما متاسفانه در ایران این نوع تشکل‌ها بسیار کم وجود دارند. به طور مثال، محصولات خشکبار ایران هیچگونه اتحادیه صادرکننده‌اى ندارند و همین موضوع منجر به پیامدهایى براى صادرکنندگان و در نهایت نبود، هیچگونه بهبودى در میزان صادرات غیرنفتى مى‌شود.
متاسفانه نبود تشکل‌هاى همگن صادراتى باعث مى‌شود صادرات موفق و پایدارى نداشته باشیم و همچنین بازارهاى هدف به طور صحیح مورد شناسایى واقع نشوند؛ اما اگر اتحادیه‌هاى صادراتى در هر صنعتى تشکیل شود در این صورت، صادرکنندگان داراى منافع مشترک بوده و بازارهاى هدف را نیز به راحتى شناسایى خواهند کرد؛ اما در غیر این صورت فعالیت به شکل انفرادى باعث مى‌شود، هزینه‌هاى زیادى همچون وقت و نیروى کار بر صادرکنندگان تحمیل شود.
به عبارتى اگر تشکل‌هاى صادراتى تشکیل شود دیگر نیازى است به ورود تک تک صادرکنندگان در بازارهاى صادراتى نیست و در این حالت تشکل مــورد نظر با حضور در بازارهاى هدف، نیازهاى بازار را بررسى کرده و برنامه‌ریزى‌هاى لازم را انجام می‌دهند همچنین با تشکیل این نوع تشکل‌ها، هزینه‌هاى صادراتى نیز کاهش مى‌یابد.
همچنین با توجه به اینکه تشکل‌ها بنا بر اساسنامه خود اجازه فعالیت اقتصادى ندارند در این صورت می‌توانند با تاسیس و برپایى شرکت‌هاى اقمارى تعاونى کار اقتصادى خود را در زمینه صادرات دنبال کنند. متاسفانه یکى از عمده مشکلات تعاونى‌ها در کشور نبود همکارى‌هاى چند نفره است. در ایران ظاهرا فعالان اقتصادى بر فعالیت انفرادى بیشتر تاکید دارند تا فعالیت گروهى در این صورت است که با موانع بسیارى در صادرات غیرنفتى روبه رو هستند.
این در حالى است که صادرکنندگان انفرادى حتى حاضر به تحمل بار هزینه بیشتر براى حضور در بازار هدف هستند اما راضى به فعالیت جمعى نیستند. از طرف دیگر، اتحادیه‌ها و تشکل‌هاى صادراتى مى‌توانند، نقش حلقه رابط بین بنگاه‌هاى کوچک و متوسط و دولت براى انتقال و انعکاس نظر، طرح‌ها، ایده‌ها، موانع و مشکلات را داشته باشند. در این صــورت اعضا مى‌توانند حضور قوى و موثر در مراجع تصمیم‌گیرى دولتى داشته باشند.
این حلقه مى‌تواند ارتباط بین اعضا با مشتریان خارجى را نیز فراهم آورد. وجود این حلقه اطلاعات زیادى را از شرایط بازار جهانى، کالاها، رقبا، قراردادها، بازاریابى و قواعد تجارى در اختیار اعضا قرار خواهد داد که این امر به تنهایى براى هر یک از اعضا سخت و دشوار خواهد بود. پیــش از ایــن در برنامه پنجم توسعه در حدود 25 تا 30 درصد از سهم بودجه کشور به تعاونی‌ها اختصاص یافته بــود اما چون تعاونی‌ها نتوانستند از این بودجه استفاده بهینه کرده و سود ببرند این میزان درصد به برنامه ششم منتقل شد. اما آنگونه که تجربه ثابت کرده است به علت فقدان فعالیت‌هاى تعاونى در کشور به علت نبود روحیه جمعى همواره فعالیت این نوع بخش اقتصادى با اما و اگرهایى همراه بوده است.
در صورت راه‌اندازى تشکل‌هاى صادراتى قدرت چانه زنى در بعد داخلى افزایش یافته و راه‌هاى بازاریابى، گشایش اعتبار و مراودات بانکى نیز هموار مى‌شود. البته برجام فرصتى براى حضور مستمر تشکل‌هاى صادراتى در مجامع بین المللى را فراهم کرده است و بهتر است هر چه زودتر این تشکل‌ها شکل گرفته و تقویت شوند البته به شرط همگن بودن آنها.