علی اکبر صالحی در سخنانی در برنامه نگاه یک، افزود: این سه پروژه مهم را آقای روحانی به طور مستقیم از طریق ویدیو کنفرانس افتتاح خواهند کرد. وی همچنین گفت: روز یکشنبه (20 فروردین) از حدود ۴۰ دستاورد صنعت هسته‌ای در حوزه‌های مختلف رونمایی می‌شود. از سری ریزدستاوردها در صنعت هسته‌ای، ما توفیقات زیادی داشته‌ایم که در این روز نمایش داده خواهد شد.
رییس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: تأمین تجهیزات پیشرفته‌ای در صنعت تحت عنوان سانتریفیوژ «سنگ» از سوی سازمان انرژی اتمی انجام گرفته است و پروژه دیگر مربوط به بهینه‌سازی سوخت راکتور تهران است که از آنها هم رونمایی می‌شود. در پروژه بهینه‌سازی سوخت طراحی سوخت عوض می‌شود و این سوخت می‌تواند شار نوترونی را بالا ببرد و این امکان را فراهم کند که دست به آزمایش‌های جدید بزنیم و بسیاری از کارها در زمان کمتری انجام می‌شود.
وی در ادامه با اشاره به بخش استخراج و اکتشاف در صنعت هسته‌ای گفت: اگر مواد اولیه را نداشته باشیم، صنعت هسته‌ای فلج خواهد شد و عمده‌ترین کار و تلاش ما برای تولید اورانیوم طبیعی در کشور است و تا به اندازه نیازمان اورانیوم تولید نکنیم، همواره در فشار بین‌المللی خواهیم بود. تا قبل از برجام نمی‌توانستیم اورانیوم یا همان کیک زرد را وارد کنیم و الان در یک سال گذشته حدود ۳۶۰ تن اورانیوم وارد کردیم؛ یعنی به اندازه ۶۰ درصدی که در طول تاریخ وارد کرده بودیم، در عرض یک سال آن را وارد کشور کردیم.
صالحی درباره خرید اورانیوم از قزاقستان و ممانعت انگلیس از انجام این تفاهم گفت: ما در فرانکفورت چند ماه پیش تفاهم کردیم که این میزان را خریداری کنیم اما به انتخابات در آمریکا برخورد کردیم و انگلیس با وجود موافقت اولیه در لحظه آخر مخالفت کرد و بهانه‌شان این است که می‌گویند ایران نیاز ندارد اما این چیزی نیست که ما آن را قبول داشته باشیم. یک راکتور هزار مگاواتی حدود ۲۰۰ تن اورانیوم برای تولید سوختش نیاز دارد؛ بنابراین ذخایر اورانیوم ما علاوه بر ۵۵۰ و ۳۶۰ تن چندان قابل توجه نیست که بگوییم این مقدار کافی است.
وی ادامه داد: ما توانستیم با تمام پیچیدگی‌ها ۳۶۰ تن وارد کنیم و موضوع خرید ۹۵۰ تن از سوی وزارت خارجه در حال پیگیری است و نمی‌توانند این مساله را نادیده بگیرند. در کمیته خرید ما نیازهایمان را مطرح می‌کنیم و البته این طور نیست که هر چه مطرح می‌شود، از سوی ۵+۱ مورد موافقت قرار گیرد؛ هر چند که اگر آنها حسن نیت داشته باشند، با توجه به نیاز کشور که سه نیروگاه هزار مگاواتی در افق ده ساله مد نظر دارد، منطقی است.
رییس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: تا وقتی اتکای به خود را به طرف مقابل نشان ندهیم، همچنان دنبال فشار به ما هستند. آنها اگر می‌توانستند صنعت هسته‌ای ایران را متوقف کنند، این کار را می‌کردند اما دیدند که نمی‌توانند. مقام معظم رهبری در سال ۸۸ روی بحث تأمین مواد اولیه در داخل تاکید کردند و اکتشاف هوایی را انجام دادیم و نزدیک به ۷۰ درصد مساحت کشور رصد شده و بخش‌های امیدبخش شناسایی شده است. اقدامات ما از سال ۸۸ تاکنون خوشبختانه نشان می‌دهد کشور ما برخلاف تصوری که داشتیم که کشوری غنی نیستیم، باید بگویم که کشور فقیر نیستیم و تا سال‌های آینده قادر هستیم نیازهای خود را تأمین کنیم. در معدن گچین بیشترین تولید سالانه ۱۰ تن بود و در حدود ۱۵ سال گذشته حدود ۱۰۰ تن در کشور تولید و استخراج کردیم اما فقط امسال این میزان به حدود ۴۰ تن می‌رسد و ان‌شاءالله در سال‌های آینده خوداتکا خواهیم شد.
صالحی درباره سوخت راکتور تهران اظهار کرد: هر ماه پنج کیلو از سوخت ۲۰ درصد را به مجتمع سوخت تبدیل می‌کنیم و این کار توسط متخصصان خودمان انجام می‌شود.
معاون رییس‌جمهور با اشاره به برخی انتقادها مبنی بر این که گفته می‌شود روند فعالیت‌ها کند شده است، گفت: عزیزانی که ابهام دارند بیایند و از نزدیک ببینند که کارها به خوبی جلو می‌رود و اکنون تحقیق و توسعه به خوبی پیش می‌رود؛ از جمله در رابطه با سانتریفیوژ IR-۸ که تزریق گاز به آن بسیار خوب پیش رفته است. الان روی نسل‌های مختلف از سانتریفیوژ در حال کار هستیم اما تا نهایی کردن این ماشین‌ها حداقل هشت سال زمان نیاز دارد. برای رساندن ماشین IR-۸ به مرحله تولید و ساخت بر اساس برجام می‌توان طی ۱۰ سال یک زنجیره ۸۰ تایی را بسازیم. حتی اگر برجام هم نبود، برای رساندن این ماشین به مرحله تولید به زمان نیاز داشتیم؛ چراکه ماشین گران‌قیمتی است و باید تمامی نقاط قوت و ضعف آن شناسایی شود.
وی درباره پروژه ایتر گفت: بر اساس برجام ایران می‌تواند عضو ایتر باشد و در حال حاضر تقاضای عضویت وابسته را داده‌ایم و آنها در حال بررسی روند عضویت ایران در ایتر هستند. صالحی در پاسخ به این پرسش که آیا عضویت ایران در ایتر با سنگ‌اندازی مواجه است، گفت: ما داریم به جد کار را دنبال می‌کنیم. تفاهم‌نامه امضا شده است و در چارچوب برجام است و باید به طور منطقی کارها پیش رود.
این مقام ارشد هسته‌ای کشور گفت: ما این بار اگر بخواهیم برگردیم، شرایط متفاوتی خواهیم داشت. اکنون زیرساخت لازم برای IR-۲ و IR-۴ را داریم ولی IR-۸ باید مراحلش طی شود. ما الان هم می‌توانیم IR-۸ را تولید کنیم اما مشکل نسل اول سانتریفیوژها را پیدا می‌کند. ما نمی‌خواهیم ماشینی را تولید کنیم که روند فعالیتش با تخریب گسترده روبرو شود. ما در طی یک سال و نیم می‌توانیم به صد هزار سو برسیم و این بر اساس واقعیت‌هاست. نیکی هیلی گفته بود که هیچ غروبی برای برنامه هسته‌ای ایران در برجام دیده نشده است و امروز با جرأت می‌توانیم بگوییم که صنعت هسته‌ای ایران با قدرت و قوت جلو می‌رود.
وی ادامه داد: اما روند کار بر اساس هزینه-فایده است و باید تجاری‌سازی را در این صنعت مدنظر قرار دهیم. ما می‌خواهیم برق هسته‌ای تولید کنیم که برای مردم قیمتی مناسب داشته باشد. به لطف خدا وقتی زمانش برسد، خبرهای خوبی برای ملت خواهیم داشت. ما در روند اکتشاف نه فقط مواد پرتوزا، بلکه مواد معدنی دیگری کشف کردیم که بسیار قابل توجه و مهم است.
صالحی در پاسخ به این پرسش که واقعا ایران برای بازگشت‌پذیری در هر شرایطی آماده است، تاکید کرد: بازگشت‌پذیری ما به گونه‌ای خواهد بود که آنها (۱+۵) متحیر خواهند شد. وی در عین حال خاطرنشان کرد: کمیته نظارت بر برجام درباره نقض عهد طرف مقابل در برجام تصمیم‌گیرنده است و هر وقت آنها تصمیم بگیرند، ما بر اساس همان عمل می‌کنیم.
رییس سازمان انرژی اتمی درباره روند طراحی و ساخت پیشران‌های هسته‌ای نیز اظهار کرد: گزارش اولیه درباره ساخت و طراحی پیشران‌های هسته‌ای را زودتر از موعد به دفتر رهبری و رییس‌جمهور ارائه کردیم و امکان‌سنجی‌ها را به تفسیر بیان کردیم. این پروژه‌ای سنگین و هزینه‌بر است و با جدیت روی آن کار می‌کنیم. برای اولین بار است که اعلام می‌کنم، چند هفته پیش به مقامات ارشد کشور این گزارش را ارائه کردیم و جزئیات راکتورهایی که قرار است در کشتی‌ها و پیشران‌ها قرار گیرند، به تفصیل بیان شده است.
وی تاکید کرد: امکان عملیاتی کردن پروژه ساخت پیشران‌های هسته‌ای را داریم. ما در حال طراحی راکتورها هستیم و بر روی تاسیسات جانبی کار می‌کنیم. ما در این زمینه کمیته‌ای داریم که روند در آن دنبال می‌شود. ما با این فرض جلو می رویم که پروژه عملیاتی می‌شود.
رییس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این پرسش که چرا کشورهای قدرتمند واکنش خاصی نسبت به پروژه ساخت پیشران‌های هسته‌ای از سوی ایران نشان ندادند، با بیان این که این پروژه خلاف برجام نیست، گفت: سوخت این پیشران‌ها اگر بالای ۳.۶۷ نباشد، مشکلی ندارد. اگر غنای ۲۰ درصد باشد، در مدت اجرای برجام نمی‌توانیم تولید کنیم اما بر اساس برجام برای مصارفی از جمله استفاده در راکتور تهران، اگر نیاز داشته باشیم باید آن را تأمین کنند. با این حال، سوخت برای پیشران با غناهای متفاوت است و بستگی دارد پیشنهاددهنده چه غنایی بخواهد. نیروی دریایی برای زیردریایی‌های خود هر ۴۰ روز سوخت‌گیری می کند اما ممکن است برای پیشران هسته‌ای بگویند هر یک سال یا دو سال یک بار سوخت‌گیری کنند؛ ضمن این که بر اساس اندازه کشتی‌ها سوخت‌ها متفاوت است اما در حال حاضر در کشور زیردریایی که بتواند با حداقل غنا حرکت کند، نداریم.
وی گفت: ساخت پیشران هسته‌ای از نظر فنی مساله‌ای ندارد ولی این پیشران‌ها در هر حال از آنجایی که استفاده دوگانه نظامی و تجاری دارند، مورد توجه هستند و جنبه نظامی آن بسیار مهم است.
رییس سازمان انرژی اتمی درباره اقداماتی که ایران نمی‌تواند در حوزه هسته‌ای در چارچوب برجام انجام دهد، با بیان این که «ما هر کاری که بخواهیم، می‌توانیم انجام دهیم»، افزود: البته تا ده سال آینده دو کار نمی‌توانیم انجام دهیم؛ یکی تولید فلز اورانیوم است که البته در گذشته این کار را یک بار انجام دادیم اما چون عمدتا برای مصارف نظامی است، برای ما مصرف ندارد. البته فلز اورانیوم به عنوان محافظ هم استفاده می‌شود. فلز پلوتونیوم هم مورد دیگر است. این دو مورد از آنجایی پذیرفته شد که به آنها و مصرفشان در کشور نیاز نداریم.
صالحی درباره همکاری هسته‌ای با مجارستان و ساخت راکتورهای کوچک اظهار کرد: راکتورهای کوچک آب زیاد نیاز ندارد و انتقال برق آسان‌تر است و بسیار ارزان‌تر تمام می‌شود. ما به زودی کار با مجارستان را شروع می‌کنیم و کار طراحی راکتورهای کوچک افق ۱۰ ساله دارد.
وی با بیان این که بعد از برجام عضو یورواتم شدیم، گفت: ما با چک، مجارستان، اسلوواکی و فرانسه تفاهم‌های خوبی داریم که تأسیس مرکزی در غرب آسیا نمونه‌ای از آن است؛ مرکزی که تست‌های مربوط به «استرس تست» در آن انجام می شود و هزینه حدود ۵ میلیون یورو دارد و قرارداد آن امضا شده است.
معاون رییس‌جمهور درباره راکتور اراک و بازطراحی آن گفت: طراحی پایه در حال اتمام است و طراحی تفصیلی در حال انجام است. برجام این حسن را داشت که بتوانیم طراحی‌هایی که خودمان انجام می‌دهیم را در اختیار آنها قرار می‌دهیم و آنها ایرادهای آن را برطرف و مهر تایید بر آن خواهند زد و این مهر تایید از سوی چند کشور پیشرفته برای ما مهم است. این مهر تایید از نظر فنی است. قرار گرفتن جزئیات و نقشه‌های طراحی راکتور اراک در اختیار کشورهای دیگر موضوعی عادی است.
وی تاکید کرد که روند مذاکرات بازطراحی اراک به خوبی پیش می‌رود. صالحی همچنین اظهار کرد: قراردادی که قرار بود با چین امضا کنیم، مشکلی داشت و چند ماه است امضا نشده است. بحث مالی بود که در حال حل شدن است. فکر می‌کنم ظرف هفته‌های آینده قرارداد مذکور نهایی شود.
رییس سازمان انرژی اتمی درباره روند ساخت بیمارستان هسته‌ای گفت: در غرب آسیا این بیمارستان بی‌نظیر خواهد بود و قراردادش امضا شده است و ظرف چند هفته آینده طرف اتریشی برای کلنگ‌زنی به ایران می آید. این پروژه تحولی اساسی در تجهیزات پزشکی ایجاد می‌کند و هدیه سازمان انرژی اتمی به ملت ایران است. از وقتی کار عملیاتی شود، چهار سال طول می‌کشد تا این بیمارستان ساخته شود.
وی ادامه داد: در رادیودارو یک پروژه بزرگ را شروع کردیم. از صندوق توسعه ملی وام 60 میلیون دلاری می‌گیریم و این وام صرف ایجاد تاسیسات عظیم در تهران تحت عنوان جی ام پی می‌شود. این پروژه چهار الی پنج سال طول می‌کشد.
صالحی گفت: اکنون به چندین کشور رادیودارو صادر می‌کنیم و وقتی جی ام پی ما تکمیل شود، می‌توانیم به کل دنیا رادیودارو صادر کنیم. معاون رییس‌جمهور در پایان اظهار کرد: تاریخ در آینده درباره آنچه در صنعت هسته‌ای اتفاق افتاد، شهادت خواهد داد. با جرأت می‌توان گفت که صنعت هسته‌ای روی ریل خود قرار دارد و کار به خوبی جلو می‌رود.
ایسنا