توجه به صنعت تولید روسری و شال در ایران از ضروریاتی است که با حصول آن، علاوه بر اشتغالزایی فزاینده، در تسخیر بازار مصرف کشورهای اسلامی منطقه نیز مثمرثمر خواهد بود.
شال و روسری از نمونه محصولات و اقلامی به شمار می‌رود که با برنامه‌ریزی مناسب و به‌کارگیری طراحان حرفه‌ای می‌توان به موفقیت‌های چشمگیری در این حوزه نائل شد. علی‌رغم چنین ظرفیت بالقوه‌ای، متأسفانه همچون بسیاری دیگر از کالاها و محصولات، بخش قابل‌توجهی از نیاز موجودِ کشور، توسط کشور چین، تأمین می‌شود و شوربختانه واردات بی‌رویه در این عرصه، باعث بروز مشکلات و چالش‌های متعددی برای فعالان و تولیدکنندگان داخلی شده است.
چندی پیش، علی اصغر ربانی، دبیر انجمن تولیدکنندگان شال و روسری در گفت و گویی با رسانه‌ها، عنوان کرد: برای رفع مشکلات و معضلات واحدها و مراکز تولید شال و روسری، مکاتبات و نامه‌نگاری لازم با وزیر صنعت، معدن و تجارت انجام‌شده و جلساتی نیز با مسئولان گمرک برگزارشده که بااین‌وجود، آینده فعالیت و صنعت مذکور، امیدوارکننده به نظر نمی‌رسد.
وی معتقد است، بسیاری از کارخانجات و مراکز تولید داخلی از توانمندی کافی برای تولید و عرضه محصولات باکیفیت برخوردارند و با عنایت به بازار فروش ِقریب به 200 میلیون عددی این محصول، می‌تواند به نتایج ارزنده و قابل‌توجهی در عرصه توسعه فرصت‌های شغلی منتهی شود.
آن‌چنان‌که ربانی عنوان کرد: در سال حدود 500 میلیون دلار برای واردات شال و روسری هزینه می‌شود که 80 درصد نیاز داخلی از کشور چین و 20 درصد نیز از کشور ترکیه تأمین می‌شود و این در شرایطی است که تولیدکنندگان داخلی از توان تهیه و عرضه این اقلام و محصولات برخوردار هستند.
دبیر انجمن تولیدکنندگان شال و روسری در ادامه به موضوع تلخ و قابل‌تأمل تعطیلی و کاهش ظرفیت 80 درصد از تولیدکنندگان داخلیِ شال و روسری اشاره می‌کند که این اعداد و ارقام در شرایط فعلی کشور که به‌شدت نیازمند اشتغال مضاعف و ایجاد فرصت‌های شغلی برای جوانان جویای کار است، بسیار نگران‌کننده به نظر می‌رسد.
از پیچیدگی تأمین مواد اولیه تا هزینه بالای گمرکی واردات تجهیزات تولیدی
نسرین جلوه، یکی از فعالان و تولیدکنندگان شال و روسری در غرب استان تهران با اشاره به نقش حائز اهمیت صنعت تولید شال و روسری در ایجاد اشتغال برای جوانان و گردش مالی قابل‌توجه این حوزه، گفت: بااین‌وجود، چالش‌ها و مشکلات متعدد موجود در این عرصه، باعث انزوای بخش قابل‌توجهی از ظرفیت‌های بالقوه مرتبط با این حوزه شده و بیشترین منفعت از این بازار جذاب و سودآور، نصیب تولیدکنندگان چینی، واسطه‌ها و دلال‌ها می‌شود. وی افزود: دشواری تأمین مواد اولیه تولید شال و روسری که همان پارچه ساتن است از یکسو و هزینه تمام‌شده بالا از سوی دیگر باعث شده بسیاری از تولیدکنندگان سابق، عطای فعالیت در این عرصه را به لقایش بخشند.
وی افزود: نتیجه این مشکلات، در دست گرفتن بازار ایران توسط چین و ترکیه و به‌تبع واردات کالاها و محصولاتی شده که بعضاً تناسب چندانی بافرهنگ و سنن ایرانی اسلامی ندارد. جلوه گفت: برخی از شال‌ها و روسری‌های موجود در بازار به نحوی طراحی شده‌اند که گویی، علناً مروج و مشوق بدحجابی هستند و این عارضه نه‌تنها ظرفیت موجود اقتصادی در این عرصه را به حاشیه می‌برد، بلکه فرهنگ اصیل ایرانی و اسلامی را نیز نشانه می‌رود.
این تولیدکننده شال و روسری عنوان کرد: با بررسی فرآیند تولید شال و روسری در کشوری همچون ترکیه و حمایتی که از این صنعت در کشور مذکور می‌شود، به‌روشنی به عمق تفاوت‌ها پی خواهیم برد. وی افزود: بسیاری از تولیدکنندگان داخلی، صرفاً از حیث عرِق و تعصبی که به تولید داخلی دارند، فعالیت در این بخش را ادامه می‌دهند، در غیر این صورت توجیه اقتصاد چندان مطلوبی برای استمرار فعالیت‌ها در این عرصه (با توجه به شرایط موجود) وجود ندارد.
جلوه عنوان کرد: هزینه بالای گمرکی برای واردات تجهیزات مناسب و پیشرفته تولید شال و روسری از دیگر معضلاتی است که تجدیدنظری اساسی را می‌طلبد زیرا استفاده و به‌کارگیری تجهیزات و ادوات قدیمی در چنین عرصه‌ای به‌هیچ‌عنوان مقرون به‌صرفه و عَقلانی به نظر نمی‌رسد.
طراحان لباس، فاقد امنیت شغلی کافی و مطلوب هستند
ربابه نیک زاد، یکی از طراحان لباس زنانه، با اشاره به‌ضرورت توجه مضاعف به طراحی در لباس‌های زنانه عنوان کرد: علی‌رغم مشکلات متعددِ موجود در عرصه تولید البسه و پوشاک در کشور، طراحان لباس مردانه به‌مراتب موفق‌تر عمل کرده‌اند.
وی افزود: متأسفانه در حوزه طراحی لباس زنانه، امنیت شغلی کافی و مطلوبی وجود ندارد و همین نارسایی، انگیزه فعالیت را از فعالان بخش مذکور، سلب می‌کند و به‌تبع در چنین بستر و شرایطی، استعداد و ذوق لازم برای عرضه مدل‌ها و طراحی‌های جذاب و متناسب بافرهنگ اصیل ایرانی، اسلامی تضعیف خواهد شد.
نیک زاد عنوان کرد: متأسفانه بسته‌های تشویقی لازم برای طراحان زبردست لباس زنانه تعریف‌نشده و در شرایطی که هزینه‌های تبلیغ نیز بسیار بالا و گزاف است، امکان حصول موفقیت مطلوب در چنین زمینه و بستِر فعالیتی، بسیار سخت و دشوار خواهد بود.
این فعال در عرصه طراحی لباس زنانه در خاتمه یادآور شد: بدون تردید هجمه‌های فرهنگی در تغییر ذائقه جامعه مصرف‌کننده ایران بی‌تأثیر نبوده و نخواهد بود، اما باید به این واقعیت نیز اعتراف کرد که ما نیز در عرصه طراحی لباس موفق عمل‌نکرده‌ایم، زیرا تجارب گذشته، این امر را به اثبات رسانده که در صورت عرضه مدل‌ها و طرح‌های مناسب و هنجارمند، جامعه و مخاطب ما اقبال مطلوبی به تولیدات مناسب نشان می‌دهد که از مصادیق آن می‌توان به استقبال از چادر ملی اشاره نمود، امری که متأسفانه استمرار نداشت و به‌نوعی می‌توان آن را ایده و اتفاقی مقطعی و گذرا نام نهاد.
باشگاه خبرنگاران