به گزارش از اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، بررسی آمارهای تجارت خارجی ایران در سال 95 حاکی از این است که حجم کل تجارت ایران با قطر در این سال کمی بیش از 114 میلیون دلار بوده که از این میزان 11 میلیون و 196 هزار دلار (معادل 26 هزارم درصد کل واردات کشور) به واردات ایران از قطر اختصاص داشته و 103 میلیون و 49 هزار دلار (معادل 23 صدم درصد از کل صادرات کشور) نیز به واردات قطر از ایران مربوط بوده است. سابقه 10 ساله تجارت ایران و قطر نیز نشان دهنده سطح اندک روابط دو کشور در سال‌های گذشته است.
برپایه این گزارش، گرچه این حجم از مبادله اقتصادی بین دو کشور در مقایسه با حجم کل تجارت خارجی ایران بسیار ناچیز است، اما با توجه به قطع رابطه اقتصادی دو شریک نخست تجاری قطر با این کشور، قابلیت افزایش این مبادلات تا حدود پنج میلیارد دلار هم وجود دارد.
در حقیقت، محاصره اقتصادی قطر توسط چهار کشور عربستان، امارات، مصر و بحرین در حالی همچنان ادامه داد که ارتباط زمینی این کشور منحصر به ارتباط با عربستان بوده و در حوزه حمل‌ونقل دریایی نیز کاملاً به امارات وابسته بوده است. بر این اساس با قطع ارتباط اقتصادی عربستان و امارات با قطر، عبور روزانه نزدیک به 600 تا 800 کامیون از مرز زمینی این دو کشور مختل و حمل‌ونقل دریایی کالا از امارات به قطر نیز متوقف شده است. در این شرایط با گسسته شدن زنجیره تأمین نیازهای بازار قطر، در عمل فرصت بی‌بدیلی برای حضور ایران در این بازار فراهم شده که البته از دست رفتن آن نیز چندان غیرمحتمل نیست.
قطر که عنوان ثروتمندترین کشور جهان را نیز یدک می‌کشد، کشوری است با حدود 2 میلیون و 600 هزار نفر جمعیت که درآمد سرانه آن حدود 130 هزار دلار است. این کشور ثروتمند از دو شریک نخست تجاری خود، یعنی امارات و عربستان سالیانه بین چهار تا پنج میلیارد دلار مواد غذایی وارد می‌کند که با مسائل اخیر باید جایگزین مناسبی برای آن بیاید. در این میان، ایران به‌عنوان کشوری که با قطر 250 کیلومتر مرز آبی دارد و برای حمل دریایی کالا به این کشور حداکثر نیازمند 12 ساعت زمان است می‌تواند گزینه مقبولی باشد.
بنا بر آنچه گفته شد، قطر ناگزیر است جایگزینی برای واردات مایحتاج خود از عربستان و امارات انتخاب کند و ایران با در نظر گرفتن شرایط جغرافیایی، مذهبی و فرهنگی، بهترین جایگزین خواهد بود، اما جدای از اینکه مدت‌زمان تداوم تنش در روابط کشورهای عربی با قطر مشخص نیست، ایران نیز برای دستیابی به بازار قطر رقبای نسبتاً سرسختی مانند عمان، هند و چین خواهد داشت و ازاین‌رو در صورت اهمال ایران برای حضور پرقدرت، تکرار قضایای بازار روسیه پس از تنش این کشور با ترکیه، دور از تصور نخواهد بود.
از سوی دیگر، طبق اظهارنظر فعالان حوزه حمل‌ونقل دریایی، کالاهای موردنیاز قطر با شناورهای فلزی غیرکنوانسیونی به این کشور حمل خواهد شد که ظرفیت کمتری دارند و به سرعت قادرند این کالاها را به مقصد برسانند. اما از دیگر سو، بالا بودن قیمت سوخت موجب می‌شود کرایه حمل این کالاها افزایش یابد و قیمت تمام‌شده آن برای مصرف‌کننده در بازار قطر بالا باشد.
«مسعود پل‌مه» رئیس هیات مدیره انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته در این زمینه اظهار داشت: هرچند در ابتدای امر کالاهای ایرانی بتوانند باقیمت تمام‌شده بالا در بازار قطار دوام بیاورند اما به‌هیچ‌وجه قدرت رقابت نخواهند داشت و بازار ماندگاری در انتظار آنها نخواهد بود؛ مگر اینکه نرخ سوخت تعدیل‌شده و کالای ایرانی باقیمت مناسب به بازار قطر عرضه شود.
دوشنبه پانزدهم خرداد عربستان به همراه مصر، امارات متحده عربی و بحرین رسما اعلام کردند روابط خود با قطر را قطع کرده و راه های هوایی، زمینی و دریایی خود را به سوی این کشور خواهند بست.
ایرنا