در این لایحه به احکامی درباره نظارت، مقررات انتظامی، صندوق حمایت سپرده‌ها، توقف، بازسازی، ورشکستگی، انحلال و تصفیه بانک‌ها و موسسه‌های اعتباری پرداخته شده است. بر اساس این لایحه، واحد پول ایران تومان و برابر ۱۰ ریال تعیین شد. هدف از این لایحه، تأمین ثبات، سلامت و پایداری نظام پولی و بانکی بر مبنای موازین شرعی و صیانت از منافع سپرده‌گذاران عنوان شده که شامل اقدامات مناسب به‌منظور برون‌رفت موسسه‌های اعتباری از شرایط نامطلوب، نحوه رسیدگی به تخلف‌های موسسه‌های اعتباری و اقدامات مقتضی در زمان ورشکستگی این موسسه‌ها است.
به گفته فعالان اقتصادی، یکی از مشکلاتی که در چندسال گذشته با آن روبه‌رو بودیم، این بود که واحد پول اصلی کشور ریال بود اما در عمل و در زبان محاوره‌ای مردم داد و ستدها به تومان انجام می‌شد و مغایراتی در معاملات و فرهنگ غیررسمی با فرهنگ رسمی معاملات ایجاد می‌شد. از سوی دیگر در محاسبه‌های بزرگ به دلیل اینکه ریال یک صفر اضافه داشت، ایراد‌های محاسباتی و نگارشی ایجاد می‌کرد. به گفته این کارشناسان، گام نخست در تغییر نام از ریال به تومان مقدمه حذف صفرها از واحد پول ملی خواهد شد. از سوی دیگر فعالان بازارسرمایه معتقدند، این سیاست تاثیر بسیار خوبی در روابط اقتصادی بنگاه‌ها و تقویت ارزش پول ملی در معاملات بین‌المللی و تقویت بخش‌های مختلف اقتصادی خواهد داشت.
اجرای سیاست‌ها نباید شتاب‌زده باشد
به نظر می‌رسد این اقدام در کوتاه‌مدت اثر مستقیمی در افزایش یا کاهش معاملات نخواهد داشت اما در بلندمدت اثر خود را بگذارد، شاید حذف ۳ صفر از پول ملی و کنترل تورم، در بنگاه‌های اقتصادی و فعالیت‌های اقتصادی بنگاه‌ها تاثیر خوبی داشته باشد و درنهایت این کار باعث انگیزه و دورنمای مثبت برای بازارسرمایه کشور شده و این دورنمای مثبت تاثیرش را در معاملات سهام بگذارد.
علیرضا قدرتی مدیرعامل یک شرکت سرمایه‌گذاری و کارشناس اقتصادی، با بیان این مطلب گفت: یکی از مواردی که مسئولان باید درنظر بگیرند این است که اجرای سیاست‌ها نباید شتاب‌زده باشد؛ این تصمیم در همه ارکان جامعه تاثیر خواهد داشت. وی افزود: به نظر می‌رسد ابتدا باید کارهای فرهنگی و زیرساختی انجام شده، جوانب کار سنجیده شده و در مدتی مشخص و بهینه این‌کار اجرایی شود. اگر با بررسی کارشناسانه‌تری این‌کار انجام شود آثارش به مراتب بیشتر خواهد بود. این استاد دانشگاه درباره تاثیر تغییر واحد پول از ریال به تومان در حل بحران بانکی تصریح کرد: این تصمیم به هر حال در کلان اقتصاد تاثیر خواهد داشت، به نظر می‌رسد سرمنشاء بحران بانکی از جای دیگری باشد و راهکار دیگری داشته باشد و این موضوع نمی‌تواند به عنوان حل بحران بانکی تلقی شود.
قدرتی در پاسخ به این سوال که آیا چاپ پول هم متاثر از این تصمیم خواهد شد، گفت: به نظر نمی‌رسد در مرحله نخست شکل ظاهری پول تغییر کند، این موضوع نیاز به فرهنگ‌سازی دارد، به هر حال در زبان محاوره، مردم اسکناس‌ها را به تومان می‌گویند نه به ریال، بنابراین همین اسکناس‌های موجود می‌تواند پاسخگوی نیاز مردم باشد. اما به طور قطع چاپ پول‌های جدید و از بین بردن پول‌های قدیمی و مستعمل با رویه جدید شکل می‌گیرد. به گفته این فعال اقتصادی، تغییر واحد پول، به طور قطع باعث تقویت پول ملی شده و در تعاملات بین‌المللی تاثیر مثبت‌تری خواهد داشت.
افزایش نرخ در حد اعشار به نفع تولیدکننده
دراین‌باره آلبرت بغزیان اقتصاددان و استاد دانشگاه معتقد است، اگر فقط کلمه ریال را به تومان تغییر دهیم، یا یک صفر را کم کنیم و یک واحد ریزتر هم داشته باشیم، فرض کنید آخرین واحد پول بشود یک تومان، بنابراین از این نظر که تومان در ذهن مردم جا افتاده یک مزیت است، اما از نظر حسابداری قیمت‌گذاری را دچار اشکال می‌کند. چون باید یک واحد یک صدم هم مثل بیشتر پول‌های دنیا داشته باشیم. بغزیان گفت: به عنوان نمونه، واحد پول امریکا دلار و سنت است، سنت یعنی باید یک یکصد تومانی هم باشد تا بتوانیم واحد خرد داشته باشیم و اسمی نیز برایش تعیین کنیم. این باعث می‌شود ارزانترین کالای موجود در کشور قیمتی داشته باشد؛ اما اگر فقط دلار بود، قیمت‌ها رو به بالا رند می‌شد. بنابراین اگر یک واحد یکصدم یا ۱۰۰برابر نداشته باشیم بسیاری از قیمت‌هایی که الان داریم مثل بلیت اتوبوس که ۵۵۰۰ ریال است (وقتی یک صفر کم شود) ۵۵۰ تومان می‌شود، اما آن کالا یا خدماتی که ۸۰۰ ریال است ۸۰ تومان، ۱۰ریال یک تومان و... به بالا رند می‌شود، به این معنی که در عمل افزایش قیمتی در حد اعشار خواهیم داشت که به نفع تولیدکننده است.
وی درباره معایب و مزایای این تغییر گفت: از آنجا که این پول در گذشته استفاده شده است، بهتر بود اسم دیگری برایش انتخاب می‌کردیم تا مردم نگویند تومان فعلی، ریال سابق. به نظر می‌رسد درحالی که نرخ سود کاهش نداشته و مسائل بانکی حل نشده است نیاز نیست واحد پول را تغییر دهیم. به گفته بغزیان، چاپ اسکناس جدید از نظر واقعی اتفاقی نمیافتد و فقط یک صفر برداشته‌ایم. اما ازسوی دیگر، این تغییر به تقویت رابطه پول کشور با سایر ارزهای خارجی کمک می‌کند.
پیامد‌های تغییر واحد پولی کشور بر بازار سرمایه
در بازار سهام ریال مفهوم دارد و باید منتظر شیوه اجرای این تغییر واحد پولی دولت ماند، چراکه این اتفاق آثار روانی کوتاه مدتی بر بازار سرمایه خواهد داشت، چون با تغییر واحد پولی از تومان به ریال، اعشار از نرخ سهام حذف می‌شود که ممکن است در کوتاه‌مدت بر بازار اثرگذار باشد. سعید اسلامی بیدگلی، دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری درباره تغیر واحد پول ملی کشور و تبعات این تغییر برای بازار سرمایه گفت: هرچند آثار چنین تغییری در بعد کوچک خیلی قابل توجه نیست چون سال‌هاست به طور غیررسمی واحد پول کشور در خرید و فروش کالاها تومان است اما در بازار سرمایه این تغییر، تاثیر کوتاه‌مدتی دارد چراکه نرخ سهام با اعشار ریال است و در صورت تغییر واحد پولی باید این اعشار حذف و قیمت‌ها به تومان رند شوند.
به گزارش عصرمالی، وی با اشاره به اینکه در بازار سهام ریال مفهوم دارد، افزود: تغییر واحد پولی و حذف اعشار از نرخ سهام آثار اندک و کوتاه مدتی بر بازار سرمایه خواهد داشت. این کارشناس بازار سرمایه درباره تغییر واحد پولی کشور گفت: تغییر واحد پولی و حذف صفر از پول ملی تاثیر عمیقی بر اقتصاد ندارد و عمده این تاثیر کوتاه‌مدت و روانی است، مگر اینکه چنین اتفاقی آغاز‌کننده اهداف اقتصادی دیگر باشد. وی درباره هزینه‌های چنین اتفاقی گفت: مهم‌ترین هزینه این تغییر، جایگزینی اسکناس‌ها و جمع‌آوری و انهدام اسکناس‌های قدیمی است که البته رقم قابل‌توجهی نیست. اسلامی بیدگلی با تاکید بر اینکه تغییر واحد پولی آثار مستقیم اقتصادی در بلندمدت ندارد، گفت: این اتفاق فقط در زمان کوتاهی آثار روانی به همراه دارد و دولت باید با برنامه‌ای دقیق اقدام به جایگزینی پول جدید کند. وی با تاکید بر اینکه سال‌هاست در اقتصاد ایران به طور غیررسمی تومان جایگزین ریال شده است، گفت: ما هیچ دارایی را با ریال معامله نمی‌کنیم و همه معاملات ما با تومان است؛ پس چنین تصمیمی تورم‌زا نیست. دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری گفت: امید است این برنامه‌های دولت با هدف کاهش تورم و رشد اقتصادی باشد.
صمت