اعظم آقایی‌پور رییس گروه نظارت اداره نظامهای پرداخت بانک مرکزی در پاسخ به این پرسش که به چه دلیل علیرغم صدور بخشنامه تسهیل خدمات برای نابینایان و کم‌بینایان برای باز کردن حساب و دریافت دسته چک بدون فرد امین همچنان برخی‌از بانک‌ها از وجود این بخشنامه بی‌اطلاع هستند و برخورد مناسبی با افراد نابینا ندارند؟ گفت: اداره مطالعات و مقررات بانکی این بانک طی بخشنامه شماره ۱۳۱۱۶۴/۹۱ مورخ ۱۷/۵/۱۳۹۱ به مدیران عامل شبکه بانکی اعلام کرد نابینایان در استفاده از کلیه خدمات بانکی (به جز خدمات حساب جاری) با هیچ گونه محدودیتی مواجه نبوده و ملزم به همراه داشتن شخص دیگر نیستند.
وی‌افزود: نابینایان در خصوص استفاده از خدمات حساب جاری در صورتی که رسما مسئولیت‌های ناشی از صدور چک را بپذیرند نیازی به معرفی وکیل ندارند.
آقایی‌پور تصریح کرد: ادارات مرکزی هر بانک مسئولیت اطلاع‌رسانی مصوبات و بخشنامه‌های بانک مرکزی به تمامی شعب و باجه‌های آن بانک در تمامی‌کشور را بر عهده دارند و اگر به هر دلیلی بخشنامه‌ها به برخی از شعب اطلاع رسانی نشده‌است، مسئولیت با بانک مربوط خواهد بود.
رییس گروه نظارت اداره نظامهای پرداخت بانک مرکزی ادامه داد: با توجه به ضعف عملکرد برخی شعب بانک‌ها در عدم اجرای مفاد بخشنامه شماره ۱۳۱۱۶۴/۹۱ مورخ ۱۷/۵/۱۳۹۱ این بانک در زمینه استقلال افراد نابینا جهت افتتاح حساب بانکی و اخذ دسته چک، نامه شماره ۱۶۷۵۱/۹۴ مورخ ۲۷/۱/۱۳۹۴ این اداره، مراتب را جهت نظارت بر اجرای صحیح بخشنامه به اداره نظارت بر بانک‌های اعلام کرد.
وی در پاسخ به این پرسش که چرا همچنان بسیاری از شعب بانک‌ها برای افراد دارای معلولیت و سالمندان مناسب‌سازی نشده است و قابل دسترس نیستند و آیا بانک مرکزی ضرورت رعایت استاندارد دسترس‌پذیری محیطی را برای شهروندان دارای محدودیت به بانک‌ها ابلاغ کرده است یا خیر؟ افزود: طبق ماده ۲ قانون جامع حمایت از حقوق معلولین مصوب سال ۱۳۸۳ مجلس شورای اسلامی، بخشنامه‌های شماره ۲۶۰۰ مورخ ۷/۵/۱۳۸۷ و ۱۳۸۸۱۶/۸۸ مورخ ۲/۷/۱۳۸۸ اداره نظارت بر بانک‌های این بانک صادر و بر اساس آن بانک‌ها موظف شده‌اند تدابیر لازم به منظور بهره‌مندی مطلوب‌تر جانبازان و معلولین از خدمات شبکه بانکی کشور را در کلیه شعب و واحدهای آن بانک مؤسسه اعتباری اجرا کند.
رییس گروه نظارت اداره نظامهای پرداخت بانک مرکزی گفت: مدیریت کل نظارت بر بانک‌ها و موسسات اعتباری این بانک طی بخشنامه شماره ۱۳۸۸۱۶/۸۸ مورخ ۲/۷/۱۳۸۸ به شبکه بانکی اعلام کرد علاوه بر پیش‌بینی امکانات مورد نیاز جهت سهولت تردد جانبازان و معلولین در ساختمان‌های جدیدالاحداث و همچنین رفع نقایص موجود در شعب و واحدهای قدیمی اقدام شود. وی خاطر نشان کرد: در راستای تکریم ارباب رجوع و با توجه به شرایط خاص و پاره‌ای محدودیت‌های فیزیکی پیش روی این عزیزان، با نصب تابلو ویژه جانبازان و معلولین بر روی یکی از باجه‌های پاسخگویی به مشتریان و مراجعین (ترجیحا نزدیک‌ترین باجه به درب ورودی شعب و واحدها) در صورت مراجعه این افراد، ضمن راهنمایی به باجه‌های مخصوص در کوتاه‌ترین زمان ممکن و خارج از نوبت، خدمات مورد نیاز را دریافت کند.
وی همچنین در پاسخ به این پرسش که بانک مرکزی و سیستم بانکی برای دسترس‌پذیری خدمات بانکی برای افراد نابینا و کم‌بینا چه اقداماتی را انجام داده است؟ گفت: اقدامات بانک مرکزی و شبکه بانکی کشور در راستای ارائه خدمات به نابینایان و کم‌بینایان شامل؛ نصب سیستم گویا در برخی خودپردازها،استفاده از صفحه کلید برجسته در برخی خودپردازها، سطوح ویژه حرکت نابینان (کفپوش و ...)،استوانه‌های الاستیک هشدار دهنده، ارایه خدمات بانکی بدون مراجعه به شعب،امکان اطلاع از موجودی حساب، پرداخت قبض و مسدودی کارت در سیستم تلفنبانک وامکان بهره‌برداری از سیستم صوتی تلفنبانک بوده است.
وی تصریح کرد: همچنین ارایه خدمات متنوع از جمله انتقال وجه (ساتنا، پایا، سحاب و ...) ، افتتاح حساب، صورتحساب، پرداخت قبض، خدمات چک، حواله ارزی، خدمات تسهیلات و معاملات برخط سهام از طریق اینترنت بانک و نیز امکان بهره‌برداری از درگاه‌های پرداخت جهت خرید انواع کالا و خدمات، کارت شارژ وارسال پیامک برای مبالغ واریزی و برداشتی از دیگر خدمات بانکی برای این عزیزان است.
آقایی‌پور خاطرنشان کرد: سایر اقداماتی که در شعب بانک‌های مختلف با توجه به امکانات و شرایط موجود برای نابینایان معلولین و جانبازان فراهم شده است شامل؛ نصب خودپردازها در ارتفاع مناسب (ارتفاع یک متری از زمین مناسب برای افراد دارای صندلی چرخدار)،ایجاد اتوبانک وتجهیز شعب ۲۴ ساعته به درب‌های هوشمند که صرفا با استفاده از کارت خودپرداز باز می‌شود وایجاد رمپ، بالابر و نصب آسانسور، تعبیه بازوی الکترونیکی برای درب ورودی شعب و یا درب اتوماتیک جهت تسهیل دسترسی معلولین به فضای شعبه می‌شود.
وی ادامه داد: همچنین تلاش برای ساخت ورود هم سطح با پیادهرو یا حداکثر نصب یک پله؛ ایجاد پارکینگ ویژه معلولین در برخی ساختمان‌های بانک‌ها؛ ایجاد گیشه‌ای نشسته و پیشخوان‌های کوتاه؛ رفع موانع فیزیکی و معماری در محوطه و پیادهرو وتجهیز برخی شعب و باجه‌های بانک‌ها به منظور ارایه خدمات کامل الکترونیکی شامل افتتاح حساب، صدور کارت، پرداخت قبوض، ارایه رسید برجسته و ... برای نابینایان و کم‌بینایان (نظیر شعب نمونه بانک‌های شهر، سپه، تجارت و پست بانک) است.
وی در پاسخ به این پرسش که چرا دستگاه‌های خودپرداز برای دسترسی افراد دارای معلولیت حرکتی در ارتفاع و شرایط مناسب نصب نمی‌شود؟ به چه دلیل این دستگاه‌ها برای کاربری مستقل نابینایان مناسب‌سازی نمی‌شود؟ ، گفت: نصب خودپرداز دارای استانداردهایی است که از طرف شرکت‌های سازنده این دستگاه‌ها اعلام می‌شود و در تمامی کشورها نصب و بهره‌برداری از این دستگاه‌ها بر اساس همین دستورالعمل‌ها صورت می‌پذیرد که البته در برخی مکان‌ها به دلیل مشکلات موجود و یا عدم اطلاع کافی پرسنل بانک‌ها، مکان‌یابی دقیق و مناسبی برای این دستگاه‌ها صورت نگرفته است که البته درصد بسیار کمی از دستگاه‌ها را شامل می‌شود.
وی افزود: در برخی بانک‌ها دستگاه‌های خودپرداز به صفحه کلید برجسته و سیستم گویا تجهیز شده است که با توجه به یکسان نبودن علامات در صفحات کلید و همچنین عدم گویاسازی کامل بهره‌برداری از این دستگاه‌ها برای کم بینایان تسهیل و برای نابینایان امکان‌پذیر نیست.
آقایی‌پور گفت: این اداره برنامه‌هایی به منظور ارائه خدمات بهتر به نابینایان و کم‌بینایان با نصب دستگاه‌های مناسب ایشان در مناطقی که بیشتر مورد تردد ایشان است، در دست دارد و بدین منظور با سازمان بهزیستی مکاتبه شد که در جواب اعلام داشتند که راسا با بهزیستی‌های استان مکاتبه کنید که این اداره نیز اقدام به جمع‌آوری اطلاعات مربوط از سازمان‌های بهزیستی استان‌های کشور کرد که تاکنون حدود ۲۴ بانک اطلاعات مورد نظر را ارسال کرده‌اند.
وی همچنین در پاسخ به این پرسش که رویکرد سیستم بانکی برای لحاظ شرایط شهروندان دارای محدودیت جسمی و حسی، تسهیل خدمات به آنان و رعایت کرامت این افراد در شعب بانکی چیست؟ افزود: صدور بخشنامه شماره ۱۳۸۸۱۶ مورخ ۲/۷/۱۳۸۸ مدیریت کل نظارت بر بانک‌ها و مؤسسات اعتباری این بانک به شبکه بانکی مبنی بر پیش بینی امکانات مورد نیاز جهت سهولت تردد جانبازان و معلولین در ساختمان‌های جدیدالاحداث و همچنین رفع نقایص موجود در شعب وواحدهای قدیمی و تخصیص یکی از باجه‌ها با نصب تابلو ویژه جانبازان و معلولین (ترجیحا نزدیک‌ترین باجه به درب ورودی شعب و واحدها) به منظور تسریع در ارایه خدمات به این عزیزان.
وی گفت: با توجه به درصد کم جمعیت معلولین و جانبازان به کل جمعیت و پراکندگی ایشان در کشور، هزینه بالای تبدیل تمامی دستگاه‌های ارائه خدمات بانکداری الکترونیکی (مانند خودپرداز، کیوسک و ...) شبکه بانکی امکان انجام تغییر و مناسب‌سازی در تمامی دستگاه‌های نصب شده برای بهره‌برداری روشندلان را نداشته و صرفا می‌تواند در سفارش‌های آتی، خرید و نصب دستگاه‌های دارای کیفیت مناسب را مدنظر قرار دهد.
آقایی‌پور افزود: بدین منظور این بانک نیاز دارد تا اطلاع دقیقی از مکان هایی که با نصب ابزار جدید ارایه خدمات بانکداری الکترونیکی (دستگاه‌های خودپردازد، کیوسک‌های خدمات رسانی بانکی و ...) به منظور ارایه مقرون به صرفه‌ترین و بیشترین میزان خدمات‌رسانی به این عزیزان را داشته باشد.
وی تصریح کرد: در این راستا مکاتباتی با سازمان‌های بهزیستی استان‌ها صورت گرفته تا اطلاعاتی در خصوص تعداد روشندلان ساکن در کشور به تفکیک استان و شهرستان‌های محل سکونت و آدرس مکانهایی که این عزیزان در آن بیشترین رفت و آمد را دارند، مانند کانون‌ها، انجمن‌های مربوط به روشن بینان و یا آدرس و شماره تماس مراکز بهزیستی در هر شهرستان، در اختیار این بانک قرار گیرد تا بتوانیم با همکاری شبکه بانکی کشور نسبت به ارایه خدمات بهتر به این عزیزان اقدام کنیم.
آقای پور گفت: برای امکان تشخیص مبالغ اسکناس‌ها برای روشندلان، علامات برجسته‌ای در گوشه سمت چپ پایین اسکناس‌ها جهت ایجاد امکان تشخیص مبالغ به شرح زیر به چاپ رسیده است.
1/ ۵۰۰۰ ریالی علامت مخصوص روشندلان : یک خط و دو دایره برجسته زیر آن
ابعاد اسکناس: ۱۵۴ * ۷۵
2/ ۱۰۰۰۰ ریالی دو خط افقی موازی؛
ابعاد اسکناس : ۱۶۰ * ۷۷ میلیمتر
3/ ۲۰۰۰۰ ریالی سه دایره برجسته؛
ابعاد اسکناس : ۱۶۳ * ۷۹ میلیمتر
4/ ۵۰۰۰۰ ریالی سه دایره برجسته عمودی؛
ابعاد اسکناس : ۱۶۶ * ۷۹ میلیمتر
5/ ۱۰۰۰۰۰ چهار دایره برجسته به رنگ قهوه‌ای؛
ابعاد اسکناس: ۱۶۶ * ۷۹ میلیمتر
ایلنا