جمعیت قزاقستان ۱۶ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر، زبانهای رسمی آن قزاقی و روسی و واحد پول آن تِنگه است. قزاقستان بزرگترین کشور محصور در خشکی در دنیا است و تراکم جمعیتی کمی دارد.
آستانه، پایتخت کنونی قزاقستان شهری است بسیار سرد و بادخیز که دمای هوا در زمستان در آن به منفی ۴۰ درجه میرسد. گروههایی از ملیگرایان روس در روسیه و داخل قزاقستان دعوی الحاق مجدد شمال قزاقستان به روسیه را داشتند، و این یکی از انگیزههای رئیسجمهوری قزاقستان برای انتقال پایتخت به شهری در مرکز کشور و نزدیک به روسیه بود.
سیاست
پس از انقلاب اکتبر و تشکیل اتحاد جماهیر شوروی، قزاقستان با عنوان جمهوری سوسیالیستی قزاقستان شوروی به یکی از جمهوریهای آن تبدیل شد. با فروپاشی شوروی، قزاقستان به استقلال دست یافت.
قزاقستان در تاریخ ۱۶ دسامبر ۱۹۹۱ آخرین جمهوری شوروی بود که اعلام استقلال کرد. حکومت قزاقستان دمکراتیک و از نوع جمهوری ریاستی است. رئیس جمهور در راس کشور و دولت قرار دارد. قدرت اجرایی دست دولت بوده و قدرت قانونی دست پارلمان میباشد.
رهبر زمان کمونیسم قزاقستان یعنی نورسلطان نظربایف پس از استقلال به ریاستجمهوری قزاقستان رسید و همچنان در این منصب باقیماندهاست. در حال حاضر، رئیس جمهور این کشور نورسلطان نظربایف است که در ۴ دسامبر ۲۰۰۵ میلادی انتخاب شد.
مردم و فرهنگ
جمعیت قزاقستان در سال ۲۰۰۵ میلادی ۱۵٬۱۰۰٬۵۰۰ نفر تخمین زده شده که تراکم پایین جمعیت در این کشور را نشان میدهد. میزان جمعیت که در سال ۱۹۸۹ به بیش از ۱۶ میلیون نفر رسیده بود، پس از استقلال قزاقستان و مهاجرتهای زیاد به کشورهای دیگر به ۱۵ میلیون در سال ۲۰۰۶ کاهش یافت.
قزاقستان کشوری چندقومی است و قزاقها حدود ۶۳ درصد ساکنان آن را تشکیل میدهند. ۲۳٫۷ درصد مردم این کشور روس و بقیه ازبک، اوکراینی، اویغور، و غیره هستند. دین ۷۰ درصد از مردم اسلام و مذهب بقیه ساکنان مسیحیت است.
ویژگی چندقومیتی قزاقستان در هنر و فرهنگ این کشور بازتاب یافته است. فعالیتهای فرهنگی و هنری قزاقستان را میتوان در دو دسته گسترده سنتی و غربی دستهبندی کرد.
اقتصاد
در میان جمهورىهاى تازه استقلال یافته، قزاقستان از حیث منابع صادراتی، رتبهٔ پنجم را پس از روسیه، اوکراین، بیلوروس و ازبکستان دارد. فهرست فرآوردههاى صادراتى قزاقستان شامل حدود ۱۹۰ قلم کالا است که به بیش از ۸۰ کشور جهان ارسال مىشود. بهطور سنتى بخش قابل ملاحظهاى از فرآوردههاى صادراتى در بخش صنایع استخراجى و فرآوردههاى نفتی، سنگ معدن، فلزات غیرآهنى و نیز فرآوردههاى نیمه تمام حاصل از شیمى و متالورژی، فلزات آهنى و غیرآهنى قرار مىگیرد.
قزاقستان تأمین کننده ۹۰ درصد از صادرات فسفر زرد اتحادیه کشورهاى مستقل مشترکالمنافع، بیش از ۷۲ درصد از مس و عملاً تمام سنگ کرم، سرب و روى مىباشد.
گروه فرآوردههاى صادراتى جمهورى قزاقستان شامل فرآوردههاى کشاورزی، الیاف پنبه، غلات، پوست دباغى شده و گوشت کنسرو شده مىباشد. صنایع مهندسى جمهورى از حیث دارا بودن فهرست صادراتى محدود، وضعیت خاصى دارند و تولید صنایع مهندسى قدرت، ابزارهاى ماشینبرش فلزات و نیز کارخانههاى قالبریزى فشارى نماینده آن است. تجزیه و تحلیل ساختار واردات قزاقستان نشان مىدهد که ماشینآلات و تجهیزات و نیز مواد خام لازم براى تولید فرآوردههاى غذائى و چاشنىها و کالاهاى مصرفى حائز اهمیت نسبى هستند.
اقتصاد این کشور تا حد زیادی به بخش کشاورزی متکی است. قزاقستان بیشترین تولید ناخالص داخلی و درآمد سرانه را در میان جمهوریهای تازه استقلال یافته دارد و نیز از اعضای مهم سازمان همکاری شانگهای است.
این کشور از لحاظ منابع زیرزمینی هم بسیار غنی است، از سال ۱۹۹۳ تاکنون بیش از ۴۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری خارجی در این بخش انجام شده است. همچنین تخمین زده میشود که قزاقستان صاحب دومین منابع بزرگ در اورانیوم، کروم، روی و سرب و سومین در منگنز، چهارمین در مس و در مورد زغال سنگ، آهن و طلا نیز در بین ۱۰ کشور اول دنیا قرار میگیرد و همچنین یازدهمین منابع بزرگ هم در نفت و هم در گاز طبیعی را در اختیار دارد.
ضرورت وجود برچسب به زبان روسى و قزاقى براى صادرات کالا به قزاقستان
طبق دستور دولت قزاقستان، از اول فوریه سال ۲۰۰۰ به کالاهاى خارجى تحت شرایط خاصى اجازه ورود به قزاقستان داده خواهد شد. از جمله این شرایط وجود برچسب به زبان روسى و قزاقى بر روى کالاهاى خارجى مىباشد. در غیر این صورت اجازه ورود به کالاهاى خارجى داده نخواهد شد.
موانع تجارى شامل تعرفهها، موانع غیرتعرفهاى و مالیاتهاى واردات
- موانع ساختاری، شامل سیستم ضعیف قوانین بازرگانی، فقدان سرمایهٔ داخلى براى پرداخت به کالاهاى خارجى فقدان فرآیندهاى قضائى مناسب براى تهیه و تنظیم قراردادها، مشکلات حمل و نقل و لجستیک براى رساندن کالاها به بازار قزاقستان و بوروکراسى گستردهٔ دولتی.
- موانع خدماتی. شرکتهاى بیمهاى خارجى در همکارىهاى مشترک با شرکتهاى طرف قزاقستان داراى محدودیت هستند.
- کمبود سرمایه شدید در شرکتهاى داخلى براى قرض دادن و فقدان سرمایه کافى براى مشارکت در برنامههاى همکارىهاى مشترک (Joint Venture). در کل، شرکتهاى خارجى نمىتوانند در قزاقستان زمین خریدارى کنند و تنها مىتوانند حق اجاره زمین را از طریق یک شرکت داخلى براى حداکثر ۹۹ سال بهدست بیاورند.
تعرفهها
قزاقستان هیچگونه تعرفههاى صادراتى ندارد. میانگین تعرفههاى وارداتى تقریباً ۱۲ درصد است که البته این تعرفهها براى روسیه -شریک عمده تجارى قزاقستان- وجود ندارد. بازرگانان کشورهاى CIS و غیر CIS باید در زمان ورود ۲۰ درصد مالیات ارزش افزوده پرداخت نمایند.
اسناد واردات و صادرات
واردکنندگان باید یک اظهارنامه گمرکى که برپایهٔ اسناد اتحادیه اروپا تنظیم شده است پر کنند که شامل فاکتور تجاری، اسناد حمل از قبیل بارنامه، بارنامه هوائى و غیره است. گمرک ممکن است نیاز به گواهى مبدأ عرضه کالا داشته باشد که باید به گمرک ارائه شود.
عدم اطمینان دربارهٔ اسناد مورد نیاز براى موارد خاص حمل و نقل بویژه در شرایطى که ممکن است کپى به جاى اصل مورد قبول قرار گیرد از منابع مهم شکایتها و مشکلات واردکنندگان است.
صادرکنندگان علاوه بر پر کردن اظهارنامه گمرکى در هنگام بازرسى گمرکى باید قرارداد صادرات براى بعضى از طبقات کالاهاى قابل مبادله ثبت کنند.
گزارشات و منابع مکتوب با موضوع تجارت در کشور قزاقستان
»» اطلاعات پایه
»» روابط تجاری با جمهوری اسلامی ایران
»» روابط تجاری با جهان
»» همکاریهای دوجانبه
»» سایر گزارشات
کانال تلگرام مجله واردات و صادرات