آنها توصیه کردند تا وقتی ایران به برجام پایبند است، آمریکا هم باید به آن احترام بگذارد. این سفرای اروپایی تاکید کردند مادامی که ایران به توافق «برنامه جامع اقدام مشترک»، پایبند باشد، «کشورهایشان قویا از این توافق دفاع خواهند کرد.» رئیس‌جمهوری آمریکا در جریان مبارزات انتخاباتی و پس از آن برجام را بدترین قرارداد تاریخ دیپلماسی آمریکا و انعقاد آن را یک ننگ برای کشورش دانسته است. به گزارش رویترز، دونالد ترامپ هفته گذشته درباره باقی ماندن واشنگتن در برجام ابراز تردید کرد و گفته می‌شود که او احتمالا پایبندی ایران به این توافق را در ماه آینده میلادی تایید نخواهد کرد. اقدامی که می‌تواند سرنوشت این توافق را در هاله‌ای از ابهام قرار دهد.
سفرای اروپایی در نشست شورای آتلانتیک تاکید کردند که اروپا آماده است تا تلاش‌های دولت آمریکا را برای وضع مجدد تحریم‌ها علیه ایران مسدود کند. به نوشته روزنامه هافینگتن پست، همزمان با نزدیک شدن به ضرب‌الاجل بعدی رئیس‌جمهور آمریکا در اواسط ماه اکتبر برای ارائه گزارش کنگره درباره پایبندی ایران به توافق هسته‌ای دیپلمات‌های اروپایی درحال لابی با دولت ترامپ برای ماندن در این توافق هستند.
دیوید سولیوان سفیر اتحادیه اروپا در واشنگتن در نشست «شورای آتلانتیک» در واشنگتن گفت: «اگر آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران خارج شود و دوباره تحریم‌هایی را وضع کند، نه تنها ایران بلکه کشورهایی که با ایران تجارت می‌کنند را هدف قرار می‌دهد.» به گفته سولیوان، اتحادیه اروپا می‌تواند از یک اساسنامه که به اواسط دهه 1990 باز می‌گردد، بهره ببرد که از شرکت‌های اروپایی در برابر مجازات شدن به‌دلیل تحریم‌ها حمایت می‌کند. همچنین او افزود: «ما این اساسنامه را داریم که از شرکت‌های اروپایی که از سوی ماهیت فرامرزی تحریم‌های آمریکا در شرایط خاص حمایت قانونی می‌کند. من تردیدی ندارم که اگر این سناریو عملی شود که هنوز هم مشخص نیست، اتحادیه اروپا از منافع مشروع شرکت‌هایمان با تمام توان دفاع می‌کند.»
هافینگتن‌پست در این خصوص نوشت، از آنجاکه واشنگتن تقریبا هیچ روابط تجاری با ایران ندارد، تحریم‌های آمریکا علیه ایران در صورتی که دیگر کشورها به این اقدام نپیوندند یک بازدارنده هسته‌ای واقعی نخواهد بود. هشدار سفرای اروپایی در واشنگتن در آستانه ضرب‌الاجل 15 اکتبر انجام شده است که در آن دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا باید طبق قوانین کشورش گزارشی به کنگره درباره پایبندی ایران به تعهداتش در برجام ارائه دهد. رئیس‌جمهور آمریکا تاکنون دو بار پایبندی ایران را مورد تایید قرار داده، اما در هفته‌های اخیر بارها نشان داده است که دیگر تمایلی به این کار ندارد و از مشاوران خود خواسته است تا راهی برای عدم تایید پایبندی ایران بیابند. این درحالی است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون 8 بار تایید کرده که ایران به‌طور کامل به توافق عمل می‌کند.
لطمه به اعتبار غرب
پیتر ویتیگ سفیر آلمان در آمریکا نیز در این نشست گفت: «هرکس که از خروج از توافق هسته‌ای دفاع می‌کند باید مسائل بزرگ‌تری را هم در نظر بگیرد. شامل افزایش خطر از سرگیری غنی‌سازی ایران، خطر رقابت هسته‌ای در منطقه‌ای بی‌ثبات و تاثیر آن بر تلاش‌های جهانی عدم اشاعه.» سفیر آلمان افزود: «چنین اقدامی چه پیامی برای کشورهایی همچون کره‌شمالی خواهد داشت؟ این اقدام این پیام را ارسال خواهد کرد که دیپلماسی قابل اعتماد نیست و شما نمی‌توانید به توافقات دیپلماتیک اعتماد کنید. همچنین معتقدم که این کار بر اعتبار ما در غرب زمانی که به توافقی که ایران آن را نقض نکرده است احترام نمی‌گذاریم، لطمه خواهد زد.» سفیر آلمان در واشنگتن در این نشست تاکید کرد که برلین امیدوار است ایران به تدریج به سمت پذیرش ارزش‌ها و جهان‌بینی کشورهای غربی حرکت کند. ویتیگ اضافه کرد: «این یک منطق است و منطق دیگر این است که ما امیدواریم و معتقدیم در پایان این توافق باعث رابطه بهتر با ایران خواهد شد تا ما بتوانیم این کشور را در جمع اقتصاد بین‌المللی داشته باشیم و آن را منزوی نکنیم.» دیپلمات آلمانی در ادامه این اظهارات گفت: «می‌دانید ایران یک جامعه مدنی پویا و جامعه‌ای بسیار جوان است. بیش از 70 درصد جمعیت این کشور زیر 30 سال هستند. ایران، کشوری آینده‌دار است؛ نمی‌توان 80 میلیون جمعیت آن را به حاشیه راند.»
دلایل دفاع انگلیس از برجام
باید توجه داشت اگر ترامپ پایبندی ایران را تایید نکند، کنگره 60 روز فرصت دارد درباره بازگرداندن تحریم‌هایی که با برجام رفع شده‌اند، تصمیم‌گیری کند. کنگره که تحت کنترل جمهوری‌خواهان قرار دارد، این فرصت را خواهد یافت تا تصمیم بگیرد توافق را نابود کند یا نه، هر چند رهبران کنگره تاکنون مشخص نکرده‌اند که تمایلی برای وضع مجدد تحریم‌ها دارند. تمام قانونگذاران جمهوری‌خواه با توافق هسته‌ای که در دوران دولت باراک اوباما که یک رئیس‌جمهور دموکرات بود، مخالفت کرده‌اند. کیم داروچ، سفیر بریتانیا در واشنگتن نیز در همین راستا گفت: «ما فکر می‌کنیم این توافق امنیت بریتانیا را افزایش داده و به همین دلیل به حمایت از این توافق ادامه خواهیم داد.» داروچ افزود: «تا زمانی که از نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ایرانی‌ها به پایبندی خود به توافق ادامه دهند، ما نیز به حمایت خود از این توافق ادامه می‌دهیم.»
مخالفت با مذاکره مجدد
رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا، خواهان بازنگری در برجام شده است. او ۱۹ سپتامبر (۲۸ شهریور) در گفت‌وگویی با شبکه فاکس‌نیوز تاکید کرد: «اگر قرار است به توافق هسته‌ای با ایران پایبند بمانیم، باید تغییراتی در آن داده شود.» این درحالی است که ژرارد آرو سفیر فرانسه در واشنگتن تاکید کرد که دیگر کشورهای امضا‌کننده توافق هسته‌ای یعنی روسیه، چین و ایران نیز مشخص کرده‌اند که از مذاکره مجدد بر سر این توافق حمایت نمی‌کنند.همچنان‌که روز گذشته، میخاییل اولیانوف مدیر بخش کنترل منع گسترش جنگ‌افزارهای هسته‌ای وزارت امور خارجه روسیه بار دیگر بر موضع این کشور مبنی بر رد ضرورت بازبینی برجام تاکید کرد و چنین اقدام احتمالی را تنش‌زا خواند. به گزارش «ایرنا» وی افزود: «اگر ایالات‌متحده آمریکا این مسیر (ضدبرجامی) را ادامه دهد، یک نمونه بسیار بد برای کره‌شمالی خواهد بود.»
دفاع مک مستر از موضع ترامپ
از سوی دیگر روز گذشته ژنرال مک مستر، مشاور امنیت ملی کاخ سفید در یک اندیشکده آمریکایی مطالعات جنگ در واشنگتن با دفاع از موضع رئیس‌جمهور آمریکا در قبال توافق هسته‌ای، آن را بدترین توافق خواند. این درحالی است که ژنرال مک مستر به همراه ژنرال جیمز متیس، وزیر دفاع و رکس تیلرسون، وزیر خارجه در جبهه‌ای قرار دارند که خواهان حفظ برجام و تشدید فشارها بر ایران در حوزه‌های دیگر هستند. در مقابل آنها، ترامپ بیشتر به جبهه‌ای تمایل دارد که نیکی هیلی آن را مدیریت می‌کند و خواهان پیدا کردن راهی برای خروج از برجام هستند. به نقل از خبرگزاری رویترز، ژنرال مک مستر گفت: «واضح است که من در این زمینه با رئیس‌جمهور موافقم. از نظر من این بدترین توافق بود. توافق هسته‌ای به ایران اجازه برخورداری از تمام منافع را می‌دهد. به علاوه اینکه بند غروب در این توافق موجب برداشته شدن محدودیت‌های هسته‌ای ایران می‌شود.»
به گزارش رویترز، بند غروب در توافق هسته‌ای شروطی است که براساس آن محدودیت‌های اعمال شده بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران از سال 2025 به مرور برداشته می‌شود. گزارش‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد دولت آمریکا مایل است درباره این شروط مجددا مذاکره کند. این درحالی است که دیگر اعضای گروه 1+5 به جد تاکید کرده‌اند که از مذاکره مجدد بر سر برجام حمایت نخواهند کرد. همچنین در داخل ایران نیز محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه چندی پیش در گفت‌وگو با روزنامه نیویورک‌تایمز گفته بود که اگر آمریکا خواهان مذاکره بر سر برخی بندهای برجام است، ایران خواهان مذاکره بر سر همه بندهای این توافق است و ابتدا باید ۱۰ تن اورانیوم ایران را پس بدهند.
دنیای اقتصاد