آمار کشتیرانی که از سوی بلومبرگ گردآوری شده است، نشان میدهد عراق در سپتامبر ۳.۹۸ میلیون بشکه در روز نفت صادر کرد که بالاترین میزان از دسامبر بود. در حالی که صادرات نفت ایران به ۲.۲۸ میلیون بشکه در روز افزایش یافت که بالاترین میزان از فوریه بود. صادرات عربستان سعودی ۶.۶۸ میلیون بشکه در روز بود که دومین آمار پایین صادرات این کشور در سال جاری به شمار میرود.
اقدامات ایران و عراق برای کسب سهم بازار منعکسکننده رقابت داخلی در اوپک است. همزمان عربستان سعودی که بزرگترین صادرکننده نفت این سازمان و جهان به شمار میرود، تلاش میکند بازار جهانی را مجددا متعادل سازد. طبق اعلام وزارت انرژی عربستان سعودی، شرکت نفت دولتی عربستان معروف به آرامکو در نوامبر بیشترین کاهش فروش به مشتریان در تاریخ خود را انجام خواهد داد.
به گفته ریچارد مالینسون، تحلیلگر نفت در شرکت انرژی اسپکتس، عراق و ایران در فروش به بازارهایی که خریداران حجم سابق نفت عربستان را دریافت نمیکنند، بسیار فرصتطلب بودهاند. ما شاهد کاهش صادرات عربستان سعودی در چند ماه گذشته بودهایم که مطابق با تلاش آنها برای روند متعادلسازی بازار بوده است.
خالد الفالح وزیر انرژی عربستان سعودی در ماه مه وعده داد که این کشور به منظور محدود کردن ذخایر نفت، صادراتش به آمریکا را به میزان قابل توجهی کاهش میدهد. صادرات این کشور به آمریکا از مارس تا اوت کاهش یافته و به پایینترین میزان سال جاری رسیده است.
مجموع صادرات عربستان طبق آمار رسمی در ماه ژوئیه به پایینترین میزان در ۳۴ ماه گذشته رسید و حدود یک میلیون بشکه کمتر از مدت مشابه سال گذشته بود. طبق آمار کشتیرانی، عراق در سپتامبر ۸۷۱ هزار بشکه در روز نفت به آمریکا صادر کرد که برای دومین ماه متوالی فراتر از صادرات عربستان بود. عراق تقریبا دو برابر میزان صادرات عربستان در اوت به آمریکا صادرات داشته است.
ایران نیز با محدود شدن صادرات عربستان، فروش نفت به چین را افزایش داده است. طبق آمار گمرکی این کشور آسیایی، اختلاف میان میزان واردات نفت عربستان و ایران به چین به پایینترین میزان در هشت سال گذشته رسیده است. عربستان سعودی ۸۳۳ هزار بشکه در روز در سپتامبر به چین نفت صادر کرد در حالی که میزان صادرات ایران در همین مدت ۶۰۰ هزار بشکه در روز بود. ایران که سومین تولیدکننده بزرگ اوپک به شمار میرود، به دنبال لغو تحریمهای هستهای علیه صنعت انرژی در ژانویه سال ۲۰۱۶ تولیدش را افزایش داده و صادراتش را دوبرابر کرده است.
به گفته رابین میلز، مدیرعامل شرکت مشاوره قمر انرژی در دوبی، انتظار میرود در ایران تولید در ماههای آینده افزایش پیدا کند و میزان صادرات نیز اندکی افزایش خواهد یافت. پیشبینی میشود در صورت ثابت ماندن روند کاهش تولید عربستان، ایران به تدریج سهم بازار سعودیها را تصاحب کند.
بر اساس این گزارش، ایران و عراق ناچارند برای رشد سهم بازارشان مبارزه کنند. هر دو کشور مشمول محدودیت تولید اوپک قرار دارند و در حالی که تلاش میکنند ظرفیت تولید خود را افزایش دهند، تقریبا به سقف تولیدشان رسیده یا نزدیک شدهاند.
به گفته مالینسون، تلاشهای این دو کشور برای جذب سهم بازار توافق کاهش تولید اوپک را به خطر نمیاندازند. ایران همچنان با محدودیتهای آمریکا در زمینه فاینانس روبرو بوده و به دنبال سرمایهگذاری و فناوری برای افزایش تولید است.
زمانی که توافق کاهش تولید اوپک به پایان برسد، عربستان سعودی قادر خواهد بود تولید خود را افزایش دهد و احتمالا به رکورد تولید ۱۰.۷ میلیون بشکه در روز که ژوئیه سال ۲۰۱۶ رسیده بود، باز خواهد گشت.
اوپک در نوامبر برای مذاکره درباره تمدید احتمالی توافق که در مارس منقضی میشود، دیدار خواهد کرد. تقاضای رو به بهبود ممکن است به معنای آن باشد که زمانی که این توافق به پایان میرسد، فضا برای همه تولیدکنندگان در بازار وجود دارد.
ایسنا