ظاهرا فشارهای ناشی از اظهارات پوچ ترامپ در روز جمعه سبب عقب نشینی و تغییر مواضع آمریکا شده است چنان که ترامپ با شعار پاره کردن برجام به عرصه آمده بود، در روز جمعه نه تنها سخن خود را تکرار نکرد بلکه دیروز 2مقام این کشور عقب نشینی مشهودی نسبت به مواضع برجامی ترامپ و تهدیدات برجامی او داشتند. تیلرسون و نیکی هیلی از لزوم پاینبدی به برجام گفتند؛ آنها جملاتی را بیان کردند که با مواضع ترامپ فاصله بسیاری داشت و نشان از چرخش مشهود آمریکا در سیاست‌های برجامی داشت که بدون شک واکنش‌های جهانی به اظهارات ناپخته رئیس جمهور آمریکا در این تغییر نقش مهمی داشت.
حفظ توافق هسته‌ای
وزیر امور خارجه این کشور گفت: «ما خواهان حفظ توافق هسته‌ای به شکل کنونی و در عین حال رفع نواقص و نقاط ضعف آن هستیم.» رکس تیلرسون در پاسخ به سوالی درباره سخنرانی اخیر دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا که در آن گفته بود توافق هسته‌ای با ایران را تایید نخواهد کرد، گفت: «آنچه رئیس‌جمهور می‌خواهد رسیدگی جامع به تمام تهدیدات ایران است اما دولت قبلی در این توافق تنها روی مساله هسته‌ای متمرکز بود. توافق هسته‌ای ایرادات و نقاط ضعف زیادی دارد.» تیلرسون ادامه داد: «اکنون ما می‌خواهیم هم به این ایرادات بپردازیم و هم یک استراتژی گسترده‌تر برای مواجهه با تهدیدات ایران علیه منطقه داشته باشیم.» وی همچنین گفت: «مردم باید بدانند که رئیس‌جمهور می‌خواهد با همکاری با متحدان‌مان این نقاط ضعف را برطرف کند که ممکن است در توافقی ثانویه گنجانده شود و به علاوه به طیف گسترده‌ای از تهدیدات ایران از جمله موشک‌های بالستیک حمایت از تروریسم و گروه‌هایی مانند حزب‌ا... و حماس، حمایت از شورشیان در یمن و سوریه رسیدگی کند. هر جا در منطقه نگاه بیندازید می‌بینید که ایران در حال بی‌ثبات کردن آن است.» وزیر امور خارجه آمریکا در بخش دیگری از این گفت‌وگو اظهار کرد: «با نظر وزیر دفاع موافق است که ماندن در توافق هسته‌ای به نفع امنیت ملی ماست. فکر می‌کنم نظر رئیس‌جمهور هم همین باشد. از این رو رئیس‌جمهور تصمیم گرفت تا با ماندن در توافق هسته‌ای با دیگر طرف‌ها و امضاکنندگان و متحدان اروپایی‌مان در توافق همکاری کند و به نقاط ضعف توافق رسیدگی کند. این کار ممکن است از طریق یک توافق ثانویه انجام شود.» تیلرسون یادآور شد: «ما می‌خواهیم این توافق را همان‌گونه که هست حفظ کنیم. آن را به طور کامل اجرا کنیم و از پایبندی ایران به این توافق اطمینان یابیم و سپس روند رسیدگی به ایرادات توافق را آغاز کنیم.»
فکر می‌کنم بمانیم
از سوی دیگر نماینده آمریکا در سازمان ملل گفت: «من فکر می‌کنم که شاهد ماندن آمریکا در توافق هسته‌ای باشیم و معتقدم که این توافق با اقدامات رئیس‌جمهور تقویت خواهد شد.» نیکی هیلی در پاسخ سوالی درباره رویکرد وزیر دفاع آمریکا مبنی بر اینکه توافق هسته‌ای به نفع امنیت ملی این کشور است و اظهارات ژنرال دانفورد که می‌گوید ایران به توافق پایبند است، گفت: «وقتی شما درباره پایبندی صحبت می‌کنید آنها اشتباه نمی‌کنند. پایبندی به توافقی که بین‌المللی است، آنچه ما درباره‌اش صحبت می‌کنیم درباره فاکتورهایی است که به قوانین آمریکا باز می‌گردد.» هیلی ادامه داد:« طبق قانون، رئیس‌جمهور آمریکا باید هر 90 روز یک بار تصمیم بگیرد که توافق هنوز متناسب است یا نه؟ وقتی شما به این حقیقت نگاه می‌کنید که آنها (ایران) کشور شماره یک حامی تروریسم هستند، وقتی به برنامه موشک‌های بالستیک‌شان نگاه می‌کنید که همچنان ادامه دارد، وقتی به فروش تسلیحات نگاه می‌کنید می‌بینید که آنها همه جای دنیا مشکلاتی ایجاد می‌کنند. رئیس‌جمهور می‌گوید که توافق متناسب نیست و باید بررسی شود.» وی همچنین در پاسخ به این سوال که رئیس‌جمهور به دنبال چه اهرم فشاری است و می‌خواهد با این اهرم فشار به مذاکره مجدد برسد یا مذاکره بر سر توافقی دیگر؟ گفت: «هدف نهایی این است که ایران مسئول دانسته شود تا آنها را از نقض‌هایی که انجام می‌دهند باز داریم. گفته می‌شود که توافق برای جلوگیری از یک چیزهایی بوده اما این اتفاق نیفتاده است بنا بر این رئیس‌جمهور با کنگره همراهی نزدیک خواهد داشت تا به چیزی دست یابد که متناسب‌تر باشد و برای اینکه آمریکا آن را بپذیرد معقول‌تر باشد.» هیلی در پاسخ به این سوال که اگر کنگره کاری انجام ندهد و رئیس‌جمهور توافق را نقض کند چه پیامی به جامعه جهانی ارسال خواهد شد، گفت: «دلیل اصلی اینکه ما این توافق را دوباره بررسی می‌کنیم کره شمالی است. در طول 25 سال گذشته مذاکرات و تعهدات از سوی کره شمالی حفظ نشده است. آنچه اکنون می‌خواهیم این است که ایران به کره شمالی تبدیل نشود و کره شمالی نیز نباید انتظار داشته باشد که ما وارد یک توافق بد شویم.» وی در ادامه تاکید کرد: «بنا بر این ما یک پیام قوی به جامعه بین‌الملل می‌فرستیم. اینکه قرار نیست توافق کنیم، به شما پول بدهیم و بگوییم خوش باشید بلکه می‌گوییم این یک توافق است، باید به آن عمل کنید و ما این موضوع را بررسی می‌کنیم.» نماینده آمریکا در سازمان ملل درباره خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، گفت: «فکر می‌کنم که شاهد ماندن ما در توافق باشید چرا که امیدواریم بتوانیم وضعیت را بهبود بخشیم. هدفمان هم همین است از این رو در توافق هستیم تا ببینیم چطور می‌توانیم وضعیت را بهتر کنیم به‌گونه‌ای مردم آمریکا بیشتر احساس امنیت کنند. من معتقدم که این توافق با اقدامات رئیس‌جمهور تقویت خواهد شد.» هیلی با بیان اینکه رئیس‌جمهور اوباما به کنگره این اختیار را داد که بخشی از این توافق باشد، گفت: «اکنون زمان آن است که به کنگره فرصت دهیم این توافق را به یک توافق بهتر تبدیل کند.»
واکنش بعیدی‌نژاد
این اظهارات واکنش‌هایی از سوی مقامات ایرانی داشت چنان که سفیر ایران در لندن گفت: هنوز دو روز از اظهارات ترامپ نسبت به سیاست این کشور پیرامون برجام نمی‌گذرد که وزیر امور خارجه آمریکا روز یکشنبه در اظهاراتی موضع دولت آمریکا را در خصوص وضعیت برجام روشن‌تر کرده است. حمید بعیدی‌نژاد در مطلبی در کانال تلگرامی خود به بازخوانی اظهارات وزیر خارجه آمریکا در مصاحبه با سی‌ان‌ان پرداخت و نوشت: یکشنبه اعلام کرد که ما در برجام می‌مانیم و همان‌طور که ژنرال ماتیس تاکید کرده است قصد نداریم از کنگره بخواهیم که به وضع و برگرداندن تحریم‌هایی که نتیجه آن پایان یک‌جانبه برجام خواهد بود مبادرت کند. من هم خودم با این سیاست موافق هستم و هم ترامپ با این سیاست موافق است. تیلرسون تاکید کرد که آمریکا بررسی خواهد کرد که چگونه می‌توانیم در برجام بمانیم و سپس با دوستان و متحدین خود تلاش کنیم که نقیصه‌ها و ضعف‌های آن را رفع کنیم. ما کاملا اجرای برجام را دنبال خواهیم کرد و بعد به اتخاذ اقدامات لازم برای رفع ضعف‌های برجام مبادرت خواهیم کرد. وی گفت توافق بر سر اختلافات می‌تواند در قالب توافق دیگری (و نه از طریق مذاکره مجدد و تغییر برجام) صورت گیرد. بعیدی‌نژاد همچنین به اظهارات نیکی هیلی سفیر آمریکا در سازمان ملل اشاره کرده و نوشت: نیکی هیکی که از طراحان اصلی استراتژی ترامپ در خصوص ایجاد مانع بر سر راه تایید پایبندی ایران به برجام بوده است امروز در صحبت دیگری اعلام کرده است که آمریکا در موقعیت فعلی به عضویت خود در برجام ادامه می‌دهد.
آرمان