کم‌کم برنامه ایالات متحده درباره برجام روشن‌تر می‌شود. این را می‌توان از صحبت‌های مقام‌های مسئول این کشور فهمید. رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا، گفته خواهان حفظ برجام از طریق توافقی ثانویه هستیم. وزیر امور خارجه آمریکا در اولین گفت‌وگوی رسانه‌ای خود بعد از سخنرانی ترامپ، گفته: ما خواهان حفظ توافق هسته‌ای به شکل کنونی و در‌عین‌حال رفع نواقص و نقاط ضعف آن هستیم.
او چنین اظهارنظری را در حالی مطرح کرده است که مقامات مسئول ایران، بارها تأکید کردهاند بار دیگر بر سر برنامه هسته‌ای کشور مذاکره نخواهند کرد و بازنگری یا مذاکره مجدد بر سر برجام، شدنی نیست. ظریف و موگرینی بارها تأکید کردهاند این توافق بین چند کشور است و قطع‌نامه‌های سازمان ملل نیز درباره آن صادر شده و یک کشور نمی‌تواند روند آن را تغییر دهد. این در حالی است که ژنرال مک‌مستر، مشاور امنیت ملی آمریکا، گفته ایران مجبور به بازبینی در برجام است. از تیلرسون و مک‌مستر به عنوان کسانی یاد می‌شود که لغو و پاره‌کردن برجام از سوی ترامپ را در کاخ سفید منتفی کردهاند.
رسیدگی به ایرادات توافق
به گزارش ایسنا، رکس تیلرسون در گفت‌وگو با شبکه سی‌ان‌ان، در پاسخ به سؤالی درباره سخنرانی اخیر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا که در آن گفته بود توافق هسته‌ای با ایران را تأیید نخواهد کرد، گفت: آنچه رئیس‌جمهور می‌خواهد، رسیدگی جامع به تمام تهدیدات ایران است؛ اما دولت قبلی در این توافق فقط روی مسئله هسته‌ای متمرکز بود. توافق هسته‌ای ایرادات و نقاط ضعف زیادی دارد. اکنون ما می‌خواهیم هم به این ایرادات بپردازیم و هم یک استراتژی گسترده‌تر برای مواجهه با تهدیدات ایران علیه منطقه داشته باشیم. او همچنین گفت: مردم باید بدانند رئیس‌جمهور می‌خواهد با همکاری با متحدانمان، این نقاط ضعف را برطرف کند که ممکن است در توافقی ثانویه گنجانده شود و به علاوه، به طیف گسترده‌ای از تهدیدات ایران ازجمله موشک‌های بالستیک، حمایت از تروریسم و گروه‌هایی مانند حزب‌الله و حماس و حمایت از شورشیان در یمن و سوریه رسیدگی کند. هرجا در منطقه نگاه بیندازید، می‌بینید ایران در حال بی‌ثبات‌کردن آن است. وزیر امور خارجه آمریکا در بخش دیگری از این گفت‌وگو، اظهار کرد: با نظر وزیر دفاع که ماندن در توافق هسته‌ای، به نفع امنیت ملی ماست، موافقم. فکر می‌کنم نظر رئیس‌جمهور هم همین باشد. از این رو، رئیس‌جمهور تصمیم گرفت با ماندن در توافق هسته‌ای، با دیگر طرف‌ها، امضاکنندگان و متحدان اروپایی‌مان در توافق همکاری و به نقاط ضعف توافق رسیدگی کند. این کار ممکن است از طریق یک توافق ثانویه انجام شود. ما می‌خواهیم این توافق را همان‌گونه که هست، حفظ و به‌طور کامل اجرا کنیم و از پایبندی ایران به این توافق اطمینان یابیم و سپس روند رسیدگی به ایرادات توافق را آغاز کنیم.
ایران مجبور به بازبینی در برجام است
ژنرال مک‌مستر، مشاور امنیت ملی آمریکا، نیز به شبکه فاکس‌نیوز گفت: اکنون زمان اجرای سخت‌تر توافق هسته‌ای از طریق یک توافق موازی است. رئیس‌جمهور ترامپ به ایرانی‌ها اعتماد ندارد که به متن توافق هسته‌ای پایبند باشد و اکنون زمان اجرای سخت‌تر آن از طریق یک توافق موازی است. این نشان می‌دهد ما باید به ایرادات اساسی این توافق رسیدگی و آن را اصلاح کنیم. مشاور امنیت ملی آمریکا گفت: موضع سخت ترامپ در قبال توافق هسته‌ای، تاکنون روی چگونگی رفتار دیگر کشورها با این توافق تأثیر گذاشته است. آنها اکنون در حال بازبینی متن توافق و اجرای آن هستند.
متحدان اروپایی ما یعنی فرانسه، آلمان و انگلیس از اجرا و نظارت دقیق‌تر توافق حمایت می‌کنند. مشاور امنیت ملی آمریکا در پاسخ به این سؤال که چرا ایران باید تنها به درخواست ترامپ، بازبینی توافق را بپذیرد، گفت: آنها مجبور به بازبینی هستند. آنها باید بازبینی را بپذیرند؛ چراکه در غیر این صورت، آنچه شما فراهم می‌کنید، این است که ایرانی‌ها فرصت دستیابی به ظرفیت هسته‌ای را بیابند. برنامه آنها می‌تواند توسعه یابد و آنها سپس قادر خواهند بود به غنی‌سازی اورانیوم در سطح صنعتی در مدت زمانی کوتاه بپردازند و به سلاح دست یابند که خطری غیرقابل‌قبول برای جهان است.
تماس سلمان و ترامپ
برجام در حالی موضوع روز دیپلماتیک شده که علاوه بر مصاحبه‌ها، در تماس تلفنی بین پادشاه عربستان سعودی و ترامپ هم درباره آن بحث شده است. یک رسانه عربی از تماس تلفنی ملک سلمان، پادشاه عربستان سعودی، با دونالد ترامپ خبر داده است. خبر متتشرشده از این تماس، حاکی از این است که ملک سلمان ضمن استقبال از استراتژی جدید او برای مقابله با ایران، از واشنگتن برای همکاری با هم‌پیمانان خود برای تحقق صلح و ثبات جهانی و مقابله با تروریسم قدردانی کرد.
ترامپ روز جمعه سخنرانی تندی علیه ایران و سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی انجام داد که با استقبال بیشتر کشورهای عربی همراه شد. عربستان سعودی یکی از اولین استقبال‌کنندگان از این سخنرانی تند بود. ترامپ مدعی شده ایران در انفجارهای متعددی دست داشته و همچنین خلیج‌فارس را با عنوانی جعلی خواند. درحالیکه اولین سفر خارجی ترامپ در دوران ریاست‌جمهوری‌اش به عربستان انجام و قرارداد چندمیلیاردی تسلیحاتی بین عربستان و ایالات متحده امضا شد که رابطه تنگاتنگ دو کشور را بیش از همیشه استحکام بخشید. به نوشته وبگاه شبکه «العربیه»، ملک سلمان در تماس تلفنی با ترامپ، ضمن استقبال از استراتژی او علیه ایران، خواستار همکاری برای مقابله با نفوذ منطقه‌ای تهران شد. ترامپ نیز در این گفت‌وگوی تلفنی درباره تمایل واشنگتن برای همکاری با متحدانش در راستای حصول امنیت و ثبات بین‌المللی، به ملک سلمان اطمینان داد. کشورهای عرب و همسایه ایران در منطقه از روز جمعه پیام‌های مسرت و شادی خود از سخنان ترامپ را به اشکال مختلف بروز داده‌اند. مصر، عربستان سعودی، بحرین، امارات و دولت مستعفی یمن در اولین ساعات شنبه از سخنان ترامپ علیه ایران استقبال کردند و در سیاست‌های منطقه‌ای با او هم‌نوا شدند. این رفتار آنها موجب واکنش وزیر خارجه ایران نیز شد. این در حالی است که تنها کشور عربی که در مورد این اظهارات موضع‌گیری منفی نداشته، کویت بوده است. خبرگزاری رسمی کویت (کونا) به نقل از یک منبع مسئول در وزارت خارجه کویت گفته «کویت از توافق هسته‌ای ایران با کشورهای عضو گروه ١+٥ با توجه به اهتمامی که به برقراری امنیت و ثبات در منطقه داشته و پایبندی ایران به آن را برای برقراری منطقه‌ای عاری از سلاح کشتار جمعی در خاورمیانه ضروری دانسته، استقبال کرده است».
رایزنی می و مرکل
درحالیکه همسایگان ناهمراه منطقه‌ای با ترامپ هم‌نوا شده‌اند، شرکای ایران در برجام، همچنان از نتایج سخنان ترامپ نگران هستند. روز گذشته نخست‌وزیر بریتانیا در تماس تلفنی با صدراعظم آلمان در گفت‌وگویی تلفنی درباره تصمیم اخیر رئیس‌جمهور آمریکا در ارتباط با برجام و تأییدنکردن پایبندی ایران به این توافق صحبت کردند. به گفته دفتر نخست‌وزیر بریتانیا، این دو رهبر روز یکشنبه بر «تعهد جدی» دو کشور بریتانیا و آلمان بر توافق جامع هسته‌ای ایران تأکید کردند. البته آنها مدعی شده‌اند که جامعه جهانی باید اقدامات خود را برای مقابله با «فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران در منطقه» ادامه دهد و راه‌هایی را برای برطرف‌کردن نگرانی از برنامه موشکی بالستیک ایران در نظر بگیرد. رهبران بریتانیا و آلمان در حالی این تماس تلفنی را برقرار کردهاند که وزرای خارجه آنها نیز در روزهای گذشته در تلاش‌های دیپلماتیکی، سعی کردند ترامپ را از نقض برجام بازدارند. اروپایی‌ها در حالی نگران عملکرد آمریکا در مورد برجام هستند که یکی از اصلی‌ترین ذی‌نفعان این توافق هستند.
تماس تلفنی وزیران خارجه ایران و انگلیس
در همین راستا روز گذشته وزرای خارجه ایران و انگلیس دومین تماس تلفنی در روزهای اخیر را با هم برقرار کردند. بوریس جانسون در این تماس حمایت بریتانیا از برجام را مورد تأکید قرار داد و خواستار پایبندی همه طرف‌ها به این توافق شد.
شرق