درحالی که برخی کارشناسان معتقدند افزایش نرخ ارز در بازار با هدف تأمین کسری بودجه و منابع دولت انجام شده است رئیس کل بانک مرکزی با تأکید بر اینکه این بانک دنبال سودآوری نیست، گفت: ما به‌دنبال گندمیم اما بهتبع آن کاه هم حاصل می‌شود.
محمود بهمنی شب گذشته با حضور در گفت‌وگوی ویژه خبری به تشریح برنامه‌های جدید بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز و همچنین خنثی‌سازی حباب‌های موجود در این بازار پرداخت و اظهار داشت: کاهش نرخ ارز از دیروز شروع شد و همانطور که گفته بودم سیر نزولی نرخ ارز از امروز آغاز خواهد شد.
وی با بیان اینکه ایران از نظر ذخایر و منابع ارزی و دارایی‌های خارجی در وضعیت بسیار خوبی قرار دارد، افزود: همچنین به دلیل اینکه کشور ما جزء بزرگترین صادرکنندگان نفت و گاز است درآمدهای ارزی بالایی به دست می‌اورد و از همین رو در مقابل طوفان‌های بازار تضعیف نخواهد شد.
رئیس کل بانک مرکزی به نرخ ارز در بودجه و افزایش آن در مقطع فعلی اشاره کرد و گفت: حتی اگر نسبت این دو نرخ 30 دلار اضافه شده باشد بیش از 20 میلیارد دلار در آمد به دست آمده و باتوجه به افزایش این درآمد ارزی به طور حتم ضعفی برای عرضه ارز به بازار نداریم.
* شکاف ارزی 140 تومانی را کم کردیم
بهمنی در همین رابطه به افزایش قیمت ارز در بازار اشاره و تصریح کرد:در این شرایط بانک مرکزی باید یک استراتژی را انتخاب می‌کرد از همین رو بانک تصمیم گرفت شکاف 140 تومانی نرخ ارز در بازار را کم کند چراکه مرتباً این اختلاف قیمت به جیب واسطه‌ها می‌رفت.
این مقام مسئول در شبکه بانکی با تأکید براینکه نرخ اسمی ارز، لنگر تورم در اقتصاد است، اظهار داشت: از آنجایی که تقاضای کاذب در بازار ارز و سکه نیاز خروج حباب در این بخش‌ها را تشدید می‌کند بانک مرکزی دیروز به صورت جدی تصمیم گرفت این کار را انجام دهد.
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: از روز جاری تزریق ارز به بازار افزایش خواهد یافت و این امر موجب کاهش قیمت‌ها در بازار می‌شود؛ پیش از این هفته‌ای 1.5 میلیارد دلار ارز از مجموع درآمد 70 میلیارد دلاری ارزی سالانه از سوی بانک مرکزی وارد بازار می‌شد اما در شرایط فعلی ارز 3 هفته را یک‌باره به بازار تزرریق خواهیم کرد.
* تزریق شدید ارز تا واقعی شدن نرخ‌ها ادامه دارد
بهمنی همچنین در ادامه با اشاره به تزریق ارز به بازار از روز جاری، گفت: این برنامه تا رسیدن به نرخ واقعی ارز در بازار که تابع عرضه و تقاضا است ادامه خواهد داشت.
وی البته با تأکید براینکه بانک مرکزی قصد ندارد ارز خود را به صورت "مفت " وارد بازار کند، تصریح کرد: باید برنامه بانک مرکزی به گونه‌ای باشد که به سمت کاهش تقاضا در بازار ارز برویم و یکی از راهکارهای این امر کنترل واردات است.
رئیس کل بانک مرکزی اضافه کرد: کاهش تقاضای ارز زمانی اتفاق می‌افتد که جلوی واردات کالاهای لوکس به کشور گرفته و البته کنترل واردات در کنار واردات تعرفه‌ای اجرا شود.
بهمنی انتشار اوراق گواهی سپرده را نیز راهی برای جذب نقدینگی در بازار و کاهش تقاضا برای ارز عنوان کرد و از انتشار اوراق مشارکت بانک مرکزی در آینده نزدیک خبر داد.
رئیس کل بانک مرکزی در همین رابطه اشاره کرد: اگر سود مورد انتظار سپرده‌گذاران را به مردم بدهیم دیگر نقدینگی به بازار کاذب حرکت نمی‌کند .
* آیا نرخ ارز ثابت می‌ماند؟!
رئیس کل بانک مرکزی درباره ثابت ماندن نرخ ارز در روزهای آینده اظهار کرد: مسایل اقتصادی با توجه به علوم رفتاری و جامعه تعیین می‌شود و مثل فیزیک و شیمی نیست بلکه در هر زمان و مکان حالتی خاص پیدا می‌کند.
وی افزود: اما امروز و فردا نرخ ارز کاهش می‌یابد به خاطر اینکه بانک مرکزی مشکل منابع ارزی ندارد و اجازه نمی‌دهد تقاضای کاذب در بازار باقی بماند.
بهمنی تاکید کرد: در روزهای آینده قیمت ارز شدیداً کاهش خواهد یافت.
* ارز 2 نرخی نداریم!!!
وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو در واکنش به برخی انتقادها به بانک مرکزی مبنی بر وجود ارز 2 نرخی، گفت: نظام ارزی کشور 2 نرخی نیست چراکه ارز در اقتصاد تک نرخی است؛ بانک مرکزی تمام مصارف خود را با یک نرخ انجام می‌دهد.
بهمنی افزود: هم‌اکنون بین بانک و بازار دو نرخ ایجاد شده است که با تلاش بانک مرکزی این شکاف به حداقل ممکن خواهد رسید.
رئیس کل مرکزی نقدینگی سرگردان در بازار را به مانند سیل تشبیه کرد و گفت: اگر این نقدینگی کانالیزه شود شکوفایی اقتصادی در جامعه را شاهد خواهیم بود.
وی همچنین با تأکید بر اینکه قانون برنامه پنجم توسعه و بودجه سال جاری اجازه تزریق ارز به بازار را تا حد اشباع به بانک مرکزی داده است، اظهار کرد: باید در پاسخ به کسانی که می‌گویند ارز سرکوب شده است بگویم که این مسأله به هیچ وجه واقعیت ندارد چراکه رشد ارز 100 درصد بوده است.
* موجودی صندوق توسعه 20 میلیارد دلار
بهمنی در پاسخ به این سؤال که تنها ابزار کنترل بازار نباید تزریق ارز به بازار باشد درباره سایر راهکارها، گفت: بانک مرکزی علاوه بر افزایش تزریق ازر به بازار در تلاش برای کاهش تقاضای ارز از طریق مدیریت واردات به کمک وزارت بازرگانی است.
رئیس کل بانک مرکزی مدیریت واردات را موجب کاهش تقاضای ارزی و متعادل شدن نرخ ارز دانست و تصریح کرد: با این روش حتی می‌توان مازاد ارزی در ذخایر داشته باشیم؛ هم‌اکنون از این روش موجودی صندوق توسعه ملی نزدیک 20 میلیارد دلار شده است.
وی در ادامه این بحث درباره کنترل بازار ارز و سکه، افزود: بانک مرکزی 3 سال قبل به میزان چندصد تن طلا وارد کشور کرد که این امر دخایر ارزی را به میزان قابل توجهی افزایش داد؛ به طور کلی این ذخیره سازی موجب سود بیش از 10 میلیارد دلاری شد.
بهمنی تأکید کرد: مصرف طلا در سال گذشته و امسال 100 تن هم نشده است به همین دلیل می‌توانیم تقاضای 10 سال طلا را با همین ذخایر پاسخ دهیم.
وی همچنین افزود: با تغییر ترکیب سبد ارزی نزدیک 6 الی 7 میلیارد دلار ذخایر ارزی افزایش یافت.
* لزوم هماهنگی سیاست پولی، مالی و ارزی برای کنترل تورم
رئیس کل بانک مرکزی در ادامه ضمن اینکه روند سپرده‌ها را مثبت عنوان کرد، گفت: قطعاً اگر نرخ سود سپرده‌ها بالاتر باشد جذب منابع بانکی بیشتر از وضعیت فعلی خواهد شد.
به اعتقاد بهمنی، سیاست‌های پولی، مالی و ارزی برای کنترل تورم باید در یک جهت حرکت کنند و اگر عکس این حالت اتفاق بیفتد این سیاست‌ها عملاً همدیگر را خنثی می‌کنند.
وی همچنین درباره سیاست نرخ ارز شناور مدیریت شده به ارائه توضیحاتی پرداخت و بیان کرد: "شناور " به معنی این است که نرخ را بازار باید تعیین کند و "مدیریت " به این معنا بوده که هر زمان بازار حبابی باشد و تقاضای کاذب افزایش یابد بانک مرکزی وارد بازار شده و با افزایش تزریق ارز وضعیت را کنترل می‌کند و این برنامه را تا عادی شدن نرخ‌ها ادامه می‌دهد.
* پاسخ بهمنی به انتقادات کارشناسان برای نرخ ارز
رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به افزایش نرخ ارز رسمی، اظهار کرد: بانک مرکزی وجود تقاضای کاذب در بازار را متوجه می‌شود و هر زمان که نرخ بیشتر باشد وارد بازار شده اما این روزها همان افرادی که می‌گفتند نرخ ارز باید 1700 تومان باشد می‌گویند چرا نرخ ارز بالا رفته است.
وی ادامه داد: صادرات و تولید داخلی نباید صدمه ببینند اما کسانی که منافعشان ایجاب می‌کند نمی‌خواهند اجازه دهند بازار از حالت کاذب خارج شود ولی بانک مرکزی این افراد را از بازار بیرون خواهد کشید.
بهمنی با بیان اینکه هیچ جای دنیا برای خرید ارز صف کشیده نمی‌شود گفت: با این حساب باز هم بانک مرکزی تا زمانی که نیاز به توزیع باشد ارز وارد بازار می‌کند.
وی افزود: بانک مرکزی احساس کرد توزیع ارز در بازار نادرست است به همین دلیل باجه‌های فرودگاه‌ها را نیز مسئول فروش ارز مسافرتی قرار داد. این روش مانع از تقلب برای خرید ارز خواهد شد.
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه برخی اقتصاد‌دانان معتقدند ارز باید 600 تومان باشد گفت: ما این مسئله را قبول نداریم چرا که ممکن است ذخایر ارزی خارج شود به همین دلیل باید نرخ ارز قیمتی باشد که عرضه و تقاضا در بازار واقعی تعیین می‌کند.
وی افزود: اگر ارز افزایش یابد ارز ناشی از صادرات فروخته و مجدداً وارد کشور می‌شود ولی باید توجه داشت که صادرات سهم 30 درصدی دارد و حدود 60 درصد واردات در کشور انجام می‌شود.
به گفته بهمنی برای تقویت صادرات راهکارهای دیگری وجود دارد همچنین بهتر است تغییراتی در تعرفه‌های واردات نیز اعمال شود تا هر دو بخش از تغییرات نرخ ارز مصون بماند.
رئیس کل بانک مرکزی ضمن تاکید بر اینکه دو برابر شدن ارز به معنای تورم 100 درصدی است تصریح کرد: این حالت به معنای این است که تمام زحمات هدفمندی یارانه‌ها به هدر رفت؛ بانک مرکزی با هدف کمک به بخش تولید نرخ سود تسهیلات را کاهش داد.
* بانک مرکزی دنبال کسب سود نیست
رئیس کل بانک مرکزی در ادامه در واکنش به برخی اظهارات مبنی بر اینکه سیاست فعلی ارزی به خاطر تامین کسری بودجه و منابع دولت اجرا می‌شود گفت: بانک مرکزی به دنبال سود نیست وظیفه این بانک کنترل بازار است.
بهمنی گفت: ما به دنبال گندمیم به تبع آن کاه هم حاصل می‌شود.
به گفته وی، بانک مرکزی هیچ وقت هدف سودآوری نداشته و به همین دلیل نیز همیشه از پرداخت مالیات معاف بوده است.
بهمنی درباره برخی ایرادات به نظام بانکی و نحوه تسهیلات و خدمات دهی بانک‌ها گفت: نظام بانکی مقداری مظلوم واقع شده است؛ سیستم بانکی آنچه توان داشته انجام داده به نحوی که بانک‌ها کل ذخایر قانونی خود را مصرف کرده و به بانک مرکزی بدهکار شده‌اند.
وی افزود: الان باید سرمایه بانک‌ها برای تقویت توان مالی و وام‌دهی افزایش یابد البته این کار برای بانک‌های خصوصی انجام شده ولی با وجود تقاضاهای مکرر برای بانک‌های دولتی بی‌نتیجه مانده است.
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: سرمایه بانک‌های دولتی خیلی کمتر از بانک‌های خصوصی است و همین امر ضرورت افزایش سرمایه این بانک‌ها را تشدید می‌کند.
* محدودیت ارز مسافرتی داریم یا نه؟!
رئیس کل بانک مرکزی درباره علت محدودیت‌ها برای ارز مسافرتی گفت: به میزان کافی ارز وارد بازار می‌کنیم اما این به این معنی نیست که کامیون‌ها را پر کرده و سر چهار‌راه خالی کنیم.
بهمنی تاکید کرد: بانک‌های دولتی و خصوصی و مراکز توزیع کننده ارز نیاز واقعی متقاضیان را تامین خواهند کرد.
به اعتقاد بهمنی پرداخت تنها 2 هزار دلار ارز مسافرتی هیچ محدودیتی ندارد چرا که وی می‌گوید سرمایه‌دار‌ترین کشورها هم اجازه نمی‌دهند هر میزان ارز از کشور خارج شود.
رئیس کل بانک مرکزی اضافه کرد: سهمیه ارز دانشجویان 30 هزار دلار بوده که همچنین برای بیماران نیز برنامه‌ریزی‌های خاصی صورت گرفته است.
وی افزود: به دلیل اینکه کشورهای همسایه پول ایرانی را قبول می‌کنند ارز به مسافران این کشورها را تنها 1000 دلار قرار دادیم.
بهمنی با بیان اینکه در خصوص اعتبارات اسنادی مشکلی وجود ندارد گفت: متقاضیان می‌توانند به راحتی امور خود را از این طریق انجام دهند چرا که بانک مرکزی هماهنگی‌ها را با آن طرف قضیه انجام داده است.
*بازار سکه و تحلیل بهمنی
رئیس کل بانک مرکزی در ادامه به بازار طلا و سکه اشاره و با بیان فرمول محاسبه نرخ سکه گفت: قیمت جهانی طلا شدیداً افزایش یافته بنابراین طبیعی است قیمت‌های داخلی نیز بالا برود.
بهمنی ادامه داد: هم‌اکنون در نرخ سکه به خاطر لحاظ 4 درصد مالیات بر ارزش افزوده مقداری قیمت‌ها بالاست اما اگر این درصد حذف شود نرخ سکه بانک دقیقاً مطابق با بازار جهانی است.
وی درباره افزایش قیمت ربع سکه اظهار کرد: بانک مرکزی 10 هزار سکه جدید ضرب کرده و هر میزان که نیاز باشد ضرب خواهد کرد ولی هجوم به سکه‌های ریز به معنای افزایش حبابی نرخ این سکه‌ها بیشتر از استاندارد‌های معمول است.
وی افزود: این افزایش حبابی با عرضه بیشتر سکه کنترل خواهد شد.
*نقش موسسات غیرمجاز در نقدینگی سرگردان
بهمنی در ادامه با بیان اینکه طبق بررسی‌های بانک مرکزی 54 موسسه مالی و اعتباری، 293 هزار میلیارد ریال نقدینگی در اختیار داشته‌اند اظهار داشت: اما ساماندهی این موسسات موجب شد که تمام بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری از یک نرخ سود تبعیت کنند.
وی افزود: چند بانک قوی تشکیل خواهیم داد و جذب نقدینگی موسسات باعث شده که بازار غیرمتشکل پولی شکل بگیرد.
*ماجرای مطالبات معوق بانک‌ها و توضیحات رئیس کل
بهمنی در ادامه این گفت‌وگو در خصوص وضعیت مطالبات معوق ضمن تاکید بر اینکه این روند کاهش یافته است افزود: مطالبات معوق یکی از مسایلی است که در صورت وصول همین رقم بدون افزایش نقدینگی به بازار عرضه خواهد شد.
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: مطالبات معوق زمانی 500 هزار میلیارد ریال شده بود که این رقم با تشکیل کمیته‌ای ویژه در ریاست جمهوری به 427 هزار میلیارد ریال رسید.
وی با بیان اینکه سال گذشته بانک‌ها 888 هزار میلیارد ریال تسهیلات پرداخت کرده‌اند گفت: نسبت تسهیلات به مطالبات مقطعی 18.6 درصد بود که امروز این درصد به 13 درصد کاهش یافته است.
بهمنی به بخشش جریمه تاخیر واحد‌های تولیدی اشاره و تصریح کرد: طبق قانون اگر این واحد‌ها تا 5 سال به صورت مرتب اقساط خود را پرداخت کنند جریمه آنها به صورت کلی بخشیده می‌شود در غیر این صورت بانک مرکزی تغییر رویه خواهد داد.
این مقام مسئول در شبکه بانکی از طبقه‌بندی بدهکاران بانک‌ها در سال جاری به عنوان یک هدف اصلی خبر داد.
خبرگزاری فارس