دیروز نوزدهمین کنگره حزب کمونیست چین برگزار شد. «شی جینپینگ»، رئیس‌جمهوری چین، در مراسم افتتاح کنگره یک هفته‌ای حزب کمونیست یک سخنرانی طولانی داشت. این کنگره هر پنج سال یک‌بار برگزار می‌شود و غالبا هم پشت درهای بسته است.
در این کنگره خط‌مشی جدید برای هدایت پنج سال آتی این کشور ۵/ ۱ میلیارد نفری معرفی می‌شود. به گزارش رویترز، رئیس‌جمهوری چین در جمع حدود ۲۳۰۰ نماینده حاضر به ساخت یک «کشور مدرن سوسیالیستی که هرگز تقلیدی از سیستم‌های سیاسی دیگر کشورها نباشد و درهایش همچنان به روی جهانیان باز باشد» متعهد شد. رئیس‌جمهوری چین افزود: «طی یک بازه زمانی طولانی از کار و فعالیت، سوسیالیسم با مولفه‌های چینی وارد یک دوره جدید شده است، این یک مسیر تاریخی جدید در توسعه کشورمان است. چین دسترسی به بازار برای سرمایه‌گذاری خارجی را تسهیل خواهد کرد و دسترسی به بخش خدماتی را گسترش می‌دهد و علاوه بر این، اصلاحات مبتنی بر بازار برای نرخ تبادلات و سیستم مالی را عمیق‌تر می‌کند و همزمان به تقویت شرکت‌های دولتی می‌پردازد. سیستم سیاسی چین گسترده‌ترین، واقعی‌ترین و موثرترین راه برای حفاظت از منافع اساسی مردم است. ما نباید تنها به‌صورت مکانیکی اقدام به تقلید سیستم‌های سیاسی دیگر کشورها کنیم»
اصطلاح «سوسیالیسم با خصوصیات چینی» از اواخر دهه ۱۹۷۰ به‌عنوان تحولی بنیادی در نگرش اقتصادی حکومت این کشور ابداع شد. این سوسیالیسم که برخی آن را عقب‌نشینی کامل از اصول موردنظر مائوتسه تونگ، بنیان‌گذار جمهوری خلق دانسته‌اند، در دهه‌های بعد راه را برای ایجاد فضای باز فرهنگی و بازگشایی اقتصادی به خصوص به روی سرمایه خارجی هموار کرد.
رئیس‌جمهوری چین گفت که کشورش هرگز درهای خود را به روی دنیای خارج نخواهد بست بلکه مانند گذشته مشتاق سرمایه‌گذاری و همکاری اقتصادی با دیگر کشورها است. شی جینپینگ همچنین قول داد تا سال ۲۰۳۵ مدرنیزه کردن نیروهای مسلح تکمیل خواهد شد و چین ارتشی به روز و قدرتمندتر از حال حاضر خواهد داشت. شی جینپینگ گفت که چین در خارج به یک قدرت عمده جهانی تبدیل شده و در داخل باید به تلاش برای مقابله با عواقب رشد اقتصادی مانند نابرابری، فقر و فساد ادامه دهد. رئیس‌جمهوری چین تاکید کرد که برای موفقیت در این زمینه‌ها، باید تمامی اعضای حزب و مردم از «نظام رهبری» کشور تحت هدایت حزب کمونیست حمایت کنند. شی جینپینگ در بخش دیگری از سخنانش گفت چین در پنج سال گذشته قاطعانه با استقلال تایوان خودمختار از نظر چین مخالفت کرده و جلوی آن را گرفته است. او گفت: «هرگز اجازه نمی‌دهیم هیچ کسی، هیچ سازمان یا هیچ نهاد سیاسی در هر زمان یا به هر شکل بخشی از خاک چین را جدا کند.»
در مقابل، نیویورک‌تایمز روایت دیگری دارد. «کریس باکلی»، گزارشگر این روزنامه می‌نویسد وقتی «پینگ» ۵ سال پیش عنان اژدهای زرد را به دست گرفت لبخندی تلخ بر لب داشت که بحران در این کشور را پشت آن لبخند پنهان می‌کرد. اکنون آن لبخند همچنان بر لب اوست اما نخبگان حزب کمونیست که با رسوایی‌ها و برنامه مبارزه با فساد «شی» تار و مار شده‌اند درگیر مبارزه با قدرت، رشوه و حتی قتل شده‌اند. فرماندهان نظامی و روسای امنیتی – که محافظان این نظام تک‌حزبی هستند- به‌شدت دچار فساد هستند. این گزارش می‌نویسد روز چهارشنبه ۲۶ مهرماه کنگره حزب کمونیست درحالی برگزار شد که «شی» در کسوت قدرتمندترین رهبر چین طی دهه‌های اخیر ظاهر شده است. قدرت او بسی فراتر از قدرت رهبران سابق چین رفته است به‌گونه‌ای که او را «مائوی جدید چین» می‌نامند. او ۵ سال اول را صرف تحکیم قدرت خود بر ساختار دولت و جامعه کرد اما در ۵ سال دوم مبارزه با فساد و پیشبرد اصلاحات را با قدرت بیشتر و خیال آسوده‌تری به پیش می‌برد. انتظار می‌رود او چشم‌انداز اقتدارگرایانه خود را برای احیای حزب تحکیم بخشد و احتمالا بقای خود را به بقای حزب گره بزند.
«شی» معتقد است کشورش وارد دوره‌ای از تغییر و فرصت‌های استراتژیک در توسعه خود شده است. او معتقد است چشم‌انداز روشن اما چالش‌ها دشوار است. نیویورک‌تایمز می‌نویسد او در برابر روسای‌جمهور قبلی چین (هوجین تائو و جیانگ زمین ۹۱ ساله) و در برابر حضار اعلام کرد که در دوران رهبری او «چین وارد دوره‌ای جدید از سوسیالیسم شده است.» رئیس‌جمهوری چین که در سخنان خود در جامه «رهبر اسطوره‌ای چین» ظاهر شده بود اعلام کرد که از سال ۱۹۴۹ که وارد قدرت شده است، حزب در لحظات و نقطه عطف‌های مهمی تغییراتی اساسی را از سر گذرانده است و امروز یکی از همان لحظات و نقاط عطف است. «شی» همچنین اعلام کرد که چیزی نمانده که حزب کمونیست به لحاظ قدمت «برادران شوروی را پشت‌سر بگذارد.»
«دنگ یو ون»، مفسر مسائل خارجی و سردبیر سابق مجله «حزب کمونیست»، معتقد است: «رهبران حزبی خود را در خطر می‌بینند. برای شی، این سبک متمرکز و سختگیرانه از حکومت یک راه‌حل است و باید بیشتر تحکیم شود.» اگر مائو به دنبال کشمکش طبقاتی بود و دنگ شیائوپینگ سرمایه‌داری عملگرایانه را در آغوش کشید اما رویکرد شی در مورد حکومت حزبی بر محور احیای عظمت چین متکی است یعنی همان چیزی که وی آن را «رویای چینی» (China Dream) می‌نامد. نیویورک‌تایمز می‌نویسد رویکرد رئیس‌جمهوری چین این است: وضع انضباط سخت‌تر در رده‌های حزبی و سرکوب سیاسی در خارج از حزب از جمله سرکوب کنشگران و سانسور رسانه‌ای سخت‌تر که شامل اینترنت هم می‌شود. «دیوید ام. لمپتون»، مدیر مطالعات چین در مدرسه مطالعات پیشرفته بین‌المللی جان هاپکینز می‌گوید: «در دوران شی، حزب کمونیست چین در مسیر «حکومت مرد قوی» به پیش می‌رود.»
حزب کمونیست چین حدود ۹۰ میلیون عضو دارد. یک مولفه در میزان قدرت شی جینپینگ این است که آیا او موفق می‌شود نام خود را «به تنهایی» وارد اساسنامه حزبی کند و به سطح رهبران قبلی از جمله «مائو» و «دنگ» ارتقا یابد یا خیر. پیشینیان «شی جینپینگ» شامل «جیانگ زمین» و «هو جین‌تائو»، هر دو اساسنامه حزبی را اصلاح کردند تا تفکرات خودشان را در آن بگنجانند بدون آنکه نامشان مستقیما به آن پیوند بخورد. «شی» ظاهرا برخی رهبران نسل بعد را تربیت کرده است که منتظرند او ۵ سال دوم خود را به پایان برساند تا وارد قدرت شوند. از جمله این چهره‌ها عبارتند از «چن مینر»، دبیر کل حزب در «چانگ کینگ» در جنوب غرب چین که از مقام‌های استانی نزدیک «شی» است و«وانگ کی شان» که از او با عنوان «تزار ضدفساد» یاد می‌شود و از نزدیکان رئیس‌جمهور است.
نیویورک‌تایمز معتقد است در پس ذهن «شی» یک ترس پنهان وجود دارد مبنی بر اینکه ممکن است حکومت کمونیستی فرو بپاشد درست همان‌گونه که در شوروی چنین شد. «شی» باور دارد که برای جلوگیری از این کار باید کنترل سفت و سخت‌تری بر جامعه به‌شدت متفاوت و ثروتمندی داشت که دارای یک‌سوم میلیاردرهای جهان است. برای انجام این کار «شی» معتقد است که باید بر مراکز قدرت رقیب از جمله همین میلیاردرها و رفقایشان، اینترنت، ارتش و سایر ابزارهای قدرت دولت و ۹۰ میلیون عضو حزب کمونیست کنترل و نظارت سفت و سخت‌تری داشته باشد.
دنیای اقتصاد