زمزمه هایی برای اتصال بورس ایران به بورس جهانی شنیده می شود و دراین میان برخی از صاحب نظران معتقداند که عضویت ایران در آیسکو (سازمان بین‌المللی کمیسیون‌های اوراق بهادار) به معنای اتصال بورس ایران به دیگر بورس‌های جهانی شدنی است اما تعدادی دیگر، تفات الگوی اقتصادی ایران با جهان را دلیلی بر عملیاتی نشدن آن می‌شمارند.
مسعود کرباسیان وزیر اقتصاد و دارایی، الویت اقتصاد کشور را در حذف بنگاه‌داری بانک ها دانست و معتقد است اتصال بورس ایران به بورس های جهانی، می تواند رونقی در بازار سرمایه به وجود بیاورد. بازار سرمایه ایران، تاکنون عملکرد ضعیفی داشته اما برخی از کارشناسان معتقد اند که با الحاق ایران به عنوان عضو عادی در آیسکو، زمینه اتصال بورس ایران به سایر بورس‌های جهانی را فراهم آورده است.
اقتصاد ایران با بازار‌های جهانی همخوانی ندارد
همایون دارابی در خصوص برخی از اظهارات وزیر اقتصاد مبنی بر اتصال بورس ایران به بورس جهانی گفت: الحاق بورس ایران به بورس جهانی غیرممکن است چرا که مقررات و دستور العمل‌های اقتصاد ایران با بازار‌های جهانی همخوانی ندارد و بنگاه های اقتصادی از نظر حسابرسی و استاندارد‌های حاکمیتی و شرکتی، فاصله زیادی با بازار‌های جهانی دارند. وی افزود: دادگاه های ایران از لحاظ قوانین بین‌الملل، توانایی لازم را برای دفاع از سهامداران خارجی ندارد، بنابراین حاکمیت شرکتی در شرکت‌های ایران، اطمینان نسبی را از حقوق سهامداران خارجی در بنگاه ها ایجاد نمی‌کند.
به گفته این کارشناس بازار سرمایه، عرضه سهام ایرانی در بورس‌های خارجی حدود سیزده سال پیش در اجرای اصل 44 گنجانده شد اما به دلیل نبود شفافیت در حساب‌های مالی و فاصله از استاندارد‌های جهانی به مرحله اجرا نرسید.
دارابی، در بخش دیگری از سخنان خود به مشکلات بانکی اشاره کرد و یادآورشد: نقل و انتقالات وجه از بانک ها با مشکلاتی روبرواست و تا زمانی که این مشکلات رفع نشود و شعبه‌های بانک های خارجی در ایران تاسیس نشود نمی توان ارتباط مالی خوبی با دنیا برقرار کرد.
به گفته دارابی، حسابرسی رسمی باید به ایران ورود کند و اطمینان نسبی از ثبات ارزی ایران و یا مدل حاکمیت بازار ارز حاصل شود تا بتوان پیش نیاز‌های ارتباطی با دنیا را دراین راستا بوجود آورد. این کارشناس معتقد است، اصول حاکمیت شرکتی باید در شرکت‌های داخلی پذیرفته شود، که متاسفانه هم اکنون حقوق سهامداران در مجامع بین المللی به خوبی رعایت نمی شود و این قضیه به حدی رسیده که حتی بنگاه ها را تا مرز ورشکستگی پیش برده است.
ایجاد اطمینان خاطر برای فعالان بازار سرمایه بر طبق مقررات
محسن خدابخش مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس و اوراق بهادار، در رابطه با این موضوع اظهار کرد: ایران، برای اینکه به بورس جهانی اتصال پیدا کند باید در وحله نخست، بورس‌هایی که شباهت زیادی با کشور دارند را شناسایی و پس از آن در راستای جذب سرمایه گذار پیشگام باشند.
مدیر نظارت بر بورس های سازمان بورس و اوراق بهادار معتقد است، مدل های تجارتی و بورسی باید برای طرف‌های اتصال بورس ایران با دیگر کشور های جهان مورد پذیرش قرار بگیرد که تنوع زیاد در مدل های خرید و فروش حساسیت این انطباق مدل های تجاری را دوچندان می‌کند.
خدابخش یادآورشد: موارد حقوقی همانند نحو معاملات، مدل معاملات، مدل های تسویه وجوه و حتی دستور العمل های مربوط به حاکمیت در دیگر کشور ها باید پیش از اتصال بورس ایران به بورس جهانی مورد بررسی قرار بگیرد.
وی با اشاره به قوانین حاکم در بورس اضافه کرد: بازیگران بازار سرمایه برای ادامه فعالیت خود مستلزم رعایت مقرراتی هستند که تعدادی از این قوانین در برخی از کشور ها مشترک است و البته موارد دیگری از مقرات مختص به یک جمهوری می شود که پیش از اتصال بورس ایران به بورس جهانی باید مورد تحلیل قرار گیرد و سپس به فعالان بازار سرمایه گوش زد شود.
مدیر نظارت بر بورس های سازمان بورس تصریح کرد: تحلیل و هماهنگی مقررات بورس های متصل شده کمک شایانی به فعالیت ناشران سهام ایرانی در خارج از کشور و همچنین ورود سرمایه داران خارجی به کشور می کند و در این ارتباط دوطرفه، کشور های طرفین ملزم به تعبیت از مقررات می شوند که ثمره آن، ایجاد اطمینان برای فعالان بازار سرمایه است. خدابخش افزود: زمانی که معامله ای در تجارت شکل می گیرد، به دنبال آن مباحث سیاست ارزی و نقل و انتقال وجه هم اهمیت ویژه پیدا می کند لذا نحو مبادله وجوه بر آینده این طرح، اثری مستقیم دارد به همین منظور باید مسوولان اثر گذار در نظام پولی و بانک مرکزی، بستر سازی های لازم را به وجود بیاورند.
وی با اشاره به وظابف بانک مرکزی در اجرای این طرح اذعان کرد: بانک مرکزی برای اتصال بورس ایران به دیگر بورس های جهان، باید یک سکو از کانال پول شویی به وجود بیاورد.
ارز تک نرخی، الزامی برای بازار بورس
امیر نجومی کارشناس بازار سرمایه، در این باره اظهار کرد: زمانی که بورس ایران به بورس جهانی متصل شود امکان خرید سهام ایرانی و خارجی برای هر فردی که در هرم اتصال بورس‌ها وجود دارد، فراهم می شود و به طور آنی می‌توانند مبلغ پرداختی در قبال سهام را بپردازند.
وی یادآور شد: اتصال بورس ایران به سایر بورس ها تنها در شرایطی امکان پذیر می شود که سیاست ارز تک نرخی، اجرا شود و همچنین بازار ارز سامان یابد در غیر این صورت از لحاظ تئوری و عملیاتی توجیه عقلانی ندارد. این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: سیاست‌های ارز تک نرخی اگر اجرا شود به دنبال آن دیگر مشکل‌ها هم به طور خودجوش رفع می شود و دغدغه ای را ایجاد نمی‌کند.
به گفته نجومی، گاهی نقل و انتقال وجوه، به عنوان یک دل نگرانی در اتصال بورس ایران با سایر بورس ها یاد می‌شود درحالیکه با انعقاد تفاهم نامه های نظام ارزی و همچنین توافق بین بانک‌های عامل، به راحتی این امر میسر می شود. وی در رابطه با افزایش سرمایه‌گذاری به واسطه این اتصال، گفت: زمانی که بورس ایران با دیگر بورس های جهان ادغام شود اثر روانی مثبتی ایجاد می‌شود و بازار سرمایه عمق بیشتری پیدا می‌کند، در نتیجه تعداد مشارکت سرمایه‌داران هم افزایش می‌یابد.
براساس این گزارش، شاپور محمدی رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، معتقد است که عضویت ایران در آیسکو به عنوان عضوعادی، فرصت‌های زیادی در جذب سرمایه گذاری در کشور به وجود می‌آورد و همچنین این الحاق، موجب تامین مالی بیشتر شرکت‌ها و رونق فضای بازار سرمایه کشور می‌شود که در کوتاه مدت حضور آن به خوبی احساس نمی‌شود اما در بلند مدت تاثیر مثبتی بر زندگی افراد می گذارد.
باشگاه خبرنگاران جوان