فرار مالیاتی موجب تحقق نیافتن اهداف پیش‌بینی شده درباره درآمدهای مالیاتی و اجرای برنامه‌های دولت و محقق نشدن عدالت مالیاتی و عدالت اجتماعی شده است و می‌توان گفت که مهم‌ترین مساله و مشکل نظام‌های مالیاتی محسوب می‌شود. این در حالی است که در کشور ما میزان نرخ فرار مالیاتی را بین 25 تا 40درصد برآورد کردهاند. برخی از کارشناسان معتقدند که ابهام‌هایی در نظام مالی کشور وجود دارد که موجب بالا رفتن امنیت اعمال مالی غیرمجاز و نیز فرارهای مالیاتی می‌شود. طبق قانون، بانک‌ها باید اطلاعات مربوط به حساب‌ها را در اختیار سازمان امور مالیاتی کشور قرار بدهند، این قانون را مجلس و شورای نگهبان تایید و تصویب کردهاند و طبیعی است که عدم رعایت این قانون تبعاتی برای نظام مالیاتی ایجاد خواهد کرد. یک عضو هیات رئیسه انجمن اقتصاددانان ایران در آبان سال جاری گفته است: در قانون، 40-50 روز بعد از پایان هر سال، بانک‌ها و موسسات مالی باید اطلاعات خود را در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار بدهند، اما به نظر می‌رسد که این امر انجام نشده است. به گزارش اقتصاد و انرژی، پرویز حسابی با بیان اینکه نقش بانک‌ها در فرار مالیاتی موثر است، افزود: به خاطر نبود شفافیت در نظام مالی، بانک‌ها نقش زیادی در فرار مالیاتی دارند. زمانی که در کشور موسسات مالی غیرمجاز وجود دارد، قطعا در این نوع نظام، فرارمالیاتی و پولشویی صورت می‌گیرد. این اقتصاددان با اشاره به تاثیرگذاری وضعیت اقتصادی کشور در جلوگیری از کمتر شدن فرار مالیاتی اضافه کرد: هر بانکی تمایل ندارد که منابع مالی خود را کاهش دهد، چراکه افزایش نرخ بازدهی بانک‌ها و سودآوری آنها از همین طریق تامین می‌شود. از آنجا که اکثر کسانی که فرار مالیاتی انجام می‌دهند دارای گردش‌های مالی بالا و سپرده‌هایی با مبالغ هنگفتی هستند به‌طور حتم بانک‌ها حاضر نخواهند بود که برای مسدود کردن حساب بانکی این افراد با اداره‌های مالیاتی همکاری‌های لازم را داشته باشند. حسابی گفت: برنامه جامعی در سازمان مالیاتی رسمی شده که بر طبق آن قرار است به صورت اتوماسیونی و سیستمی با این معضل برخورد شود و در حقیقت هم این حجم از فرار مالیاتی که نیمی از مالیات آنها اخذ شده است، تنها با شفافیت اتوماسیون اقتصادی کشور، درست می‌شود.در صورتی که اگر برنامه جامع اجرا و شفاف شود، فرار مالیاتی ظرف سه تا چهار سال به کمترین مقدار خود می‌رسد. او در پایان، نقش دولت الکترونیک را در جلوگیری از فرار مالیاتی مهم دانست و اضافه کرد: بخشی از فرار مالیاتی به خاطر عدم الکترونیک‌شدن مالیات‌گیری است، مراجع قضائی باید دستور بدهند تا مغازه‌ها به دستگاههای الکترونیک متصل شوند.
طرح جدید دولت برای جلوگیری از فرار مالیاتی
رئیس کل سازمان امور مالیاتی گفت: طرح جامع مالیاتی ۳۲ پروژه دارد که همگی اجرایی شده و مهم‌ترین و اصلی‌ترین پروژه این طرح که نرم‌افزار یکپارچه مالیاتی است اکنون درحال نهایی شدن است. به گزارش میزان، سیدکامل تقوی نژاد بیان کرد: در حال حاضر تکمیل نظام اطلاعات مالیاتی از اولویت‌های کلیدی سازمان به شمار می‌رود. او همچنین مودی‌مداری را از اولویت‌های اساسی نظام مالیاتی برشمرد و افزود: سازمان امور مالیاتی کشور در این مورد گام‌های موثری برای رضایت هر چه بیشتر مودیان برداشته و سهولت خدمت رسانی به مردم از اقدامات مهم صورت گرفته است. معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی با بیان اینکه مطابق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، بودجه کشور باید بر پایه مالیات استوار باشد، گفت: البته ما به دنبال وصول مالیات از هر طریقی نیستیم و اخذ مالیات عادلانه با رعایت انصاف و رضایت مودی در دستور کار ماست. تقوی نژاد با تشکر از حمایت‌های مجلس و به ویژه کمیسیون اقتصادی مجلس تصریح کرد: با بهره‌گیری مطلوب از قوانین و مقررات، حدود ۴۰ مصوبه، بخشنامه و اقدام راهگشا در جهت حل مشکلات مودیان داشته‌ایم. او با تاکید بر اینکه انتظار نظام مالیاتی از مجلس آن است که قانونی را که وضع می‌کند به درستی از آن حمایت کند، خاطرنشان کرد: گاه در جریان اجرای برخی قوانین، وضعیتی پیش می‌آید که ما در جایگاه قانونگذار قرار گرفته و باید از قانونی که مجلس تصویب کرده دفاع کنیم که این موضوع مشکلاتی را برایمان به بار می‌آورد. رئیس کل سازمان امور مالیاتی با اشاره به اینکه نظام مالیاتی در حال حاضر از زیرساخت‌ها و قوانین کارآمدی برخوردار است، اظهارداشت: در شرایط کنونی نظام مالیاتی نیازمند حمایت همه جانبه از سوی دستگاههای اجرایی و نظارتی است تا بتواند از اطلاعات دقیق و شفاف برای مبارزه با فرار مالیاتی بهره مند شود. تقوی نژاد همچنین به ضرورت وصول مالیات با توجه به شرایط اقتصادی کشور اشاره کرد و گفت: طبیعتا شرایط پرداخت مالیات و فرایندهای مالیاتی برای مردم باید تسهیل شود و هم اکنون مودیان مالیاتی از مجموعه گسترده‌ای از خدمات الکترونیکی نظام مالیاتی بهره مند شده‌اند. رئیس کل سازمان امور مالیاتی در انتها به لوایحی که هم اکنون در حال رسیدگی در مجلس است اشاره کرد و افزود: با تصویب لایحه صندوق مکانیزه فروش و لایحه اصلاح قانون مالیات بر ارزش افزوده که در نوبت رسیدگی در صحن علنی مجلس هستند، گام مهمی در جهت مبارزه با فرار مالیاتی برداشته خواهد شد.
آرمان