ایران و پاکستان دارای اشتراکات فراوانی هستند. فرهنگ و ادبیات، تاریخ و تمدن، دین و آئین، همسایگی با مرز ۹۰۰ کیلومتری مشترکاتی هستند که پیوندهای ناگسستنی فی مابین دو کشور را بوجود آورده اند اما از جمله عواملی که روابط ایران و پاکستان را در حد کمتر از انتظار نگاه داشته فقدان اطلاعات و عدم شناخت کافی از همدیگر است. این موضوع همه اقشار و طبقات دو کشور را در برگرفته است، مسلما افزایش حجم روابط تجاری با تعاملات اتاق های بازرگانی و تجار امکان پذیر است و این هم با افزایش شناخت میسر است. به عبارت دیگر ارتقاء همه جانبه روابط مستلزم شناخت بیشتر است.
علاوه بر موضوع فوق ، تحریمهای بین المللی عامل موثری در پائین بودن حجم روابط تجاری بین دو کشور بوده است. با تلاش های به عمل آمده ، شاهد افزایش ۳۵ درصدی روابط تجاری هستیم اما کماکان فقدان روابط بانکی مناسب با پاکستان یک عامل بسیار مهم در عدم افزایش تعاملات بازرگانی دوجانبه است. حتی امضای برجام هم نتوانست روابط بانکی با پاکستان را بهبود ببخشد و این موضوع عامل مهمی در پایین بودن سطح روابط تجاری دو کشور به حساب می آید.
ایران و پاکستان با توجه به اشتراکات موجود در همه زمینه‌ها پتانسیل افزایش همکاری دارند. زمینه های اقتصادی متعددی مانند انرژی، تجارت، حمل و نقل و زمینه های مختلف دیگری هستند که ظرفیت بالائی برای توسعه روابط بین دو کشور را دارند.
ایران توان افزایش صادرات کالاهایی همچون پروپان و بوتان (LPG) قیر، خشکبار و سایر مشتقات گازی و نفتی به پاکستان را دارد. بازرگانان دو کشور در بخش‌های مختلف نظیر صنعت و معدن، سنگ های قیمتی، راه اندازی نمایشگاه‌های تجاری دوجانبه، کشاورزی و گردشگری، صنایع داروئی و صنایع پزشکی می‌توانند همکاری کنند و امید است با رفع مشکلات مربوط به باز کردن ال –سی و رفع موانع تجارت آزاد بین دو کشور، حجم مبادلات تجاری دو کشور افزایش یابد.
در ادامه گزارش پای گفتگو با چند تن از مسئولان و یکی از کارشناسان تجارت با پاکستان نشسته‌ایم.
افق روشنی در روابط تهران اسلام آباد وجود دارد
نوذر شفیعی کارشناس مسائل پاکستان اظهار کرد:اینکه کشورها چقدر می توانند از روابط اقتصادی فی ما بین نفع ببرند بستگی به این دارد که تا چه حد می‌توانند نیازهای یکدیگر را برطرف سازند.
وی در ادامه افزود:کشور پاکستان با یک جمعیت 200 میلیون نفری ، بازار بالقوه خوبی برای محصولات ایرانی محسوب می‌شود البته رسیدن به این هدف منوط به این است که نیاز مردم و دولت این کشور به درستی توسط مسئولان و کارشناسان کشورمان سنجیده شود.
شفیعی تصریح کرد:در سال‌های گذشته بسیاری از ظرفیت‌های تجاری بین دو کشور مغفول مانده و شاید دلیل اصلی این امر فراز ونشیب های بیشماری باشد که در روابط بین دو کشور وجود داشته است.
کارشناس امور بین الملل اذعان کرد:از دلایل عدم گسترش روابط تجاری بین ایران و پاکستان می توان به این نکته اشاره کرد که هر دو کشور در یک سطح از تکنولوژی قرار دارند و مزیت ویژه ای نسبت به یکدیگر برای صادرات محصولات تکنولوژیکی ندارند،از طرف دیگر یکی از عوامل تاثیر گذار در این موضوع را می توان وابستگی زیاد پاکستانی ها به تصمیمات کشور آمریکا دانست.
وی با اشاره به اهمیت روابط فرامنطقه‌ای برای دو کشور، اضافه کرد:به نظر می‌رسد ایران و پاکستان بیش از اینکه به روابط تجاری با کشورهای همسایه اهمیت دهند،به فکر بهبود روابط خود با کشورهای بزرگ دنیا هستند.
نوذر شفیعی عنوان کرد: آینده روشنی در روابط تجاری بین ایران و پاکستان پیش بینی می‌شود و این موضوع به اراده هر دو طرف برای بهره‌برداری از ظرفیت های مغفول مانده بستگی دارد.
این کارشناس تجارت بیان کرد: روابط تهران و اسلام آباد از عمق استراتژیک خوبی برخوردار بوده و بهترین محصولی که اکنون می توان به پاکستان صادر شود،بدون شک نفت و گاز است زیرا پاکستان برای تامین گاز شهری و صنعتی نیاز مبرمی به گاز ایران دارد و صادرات گاز و نفت می تواند سرمنشا یک روابط تجاری پایدار بین دو کشور باشد.
وی ادامه داد:اگر بتوانیم در تولید خودرو تبدیل به هاب منطقه شویم،پاکستان یکی از مشتری های دست به نقد خودروی ایرانی می‌شود ولی با کیفیت کنونی آنها تمایلی به خرید خودروهای ایرانی ندارند.
شفیعی در خاتمه گفت:باید تغییر چشمگیری در سطح توانمندی های دو کشور اتفاق بیفتد تا به گسترش روابط تجاری و افزایش مناسبات اقتصادی فی ما بین تهران و اسلام آباد امیدوار باشیم.
در بازار پاکستان،رقابت منفی بین تجار ایرانی شکل گرفته است
در ادامه مراد نعمتی زرگران رایزن بازرگانی ایران در پاکستان اظهار کرد:بازار پاکستان یک بازار 200 میلیون نفری با نسبت 2 به 1 واردات به صادرات بوده و آمارها نشان می‌دهد از سال 2015 صادرات این کشور از 25 میلیون دلار به 21 میلیون دلار کاهش پیدا کرده و آمار واردات در این کشور رشد داشته است.
وی در ادامه افزود:متاسفانه ما ایرانی‌ها ،تولید کننده‌های خوبی هستیم اما فروشنده‌های خوبی نیستیم و این در حالیست که پاکستانی‌ها شناخت خوبی از بازار ما دارند و ایران کشور دوم بیشتر پاکستانی‌ها به شمار می‌آید.
رایزن بازرگانی ایران در پاکستان تصریح کرد: متاسفانه اغلب تجارت‌هایی که تا کنون با پاکستان صورت گرفته به دلیل وجود مرز طولانی بین دو کشور،به صورت غیر رسمی انجام شده است.
نعمتی زرگران با اذعان به اینکه ورود به بازار پاکستان می‌تواند مقدمه ورود به بازارهای جهانی باشد،گفت:در سال‌های گذشته شاهد بودیم که رقابت منفی بین بازرگانان و شرکت های ایرانی در پاکستان رخ داده و همین موضوع سبب شده تا کالاهای بی‌کیفیت زیادی از طریق ایران به پاکستان وارد شود.
وی در خاتمه عنوان کرد:سفر رئیس جمهور در فروردین ماه سال گذشته به پاکستان ،موجب شکل گیری مناسبات جدیدی بین دو کشور شده و چشم انداز خوبی را پیش روی فعالان تجاری قرار داده است.
لزوم تغییر نظام تعرفه‌ای در تجارت با پاکستان
مجتبی خسروتاج رییس سازمان توسعه تجارت اظهار کرد:در کنار توسعه صادرات باید به مدیریت هدفمند واردات نیز توجه ویژه داشته باشیم و به همین دلیل باید از تجربیات جهانی در جهت مدیریت واردات بهره ببریم.
وی بیان کرد:با توجه به عدم ثبات سیاسی در منطقه،تقویت حوزه مدیریت واردات ضروری به نظر می‌رسد و این موضوع در روابط تجاری با کشوری مانند پاکستان نمود بیشتری پیدا کرده است.
رییس سازمان توسعه تجارت در پایان تاکید کرد:زمان آن رسیده است که در برداشتن نظام تعرفه‌ای در تجارت با کشور پاکستان قدم‌های بزرگی برداشته شود و به جز اقلامی مانند منسوجات و تجهیزات پزشکی در سایر موارد این موضوع مشکلی را برای کشور ما ایجاد نخواهد کرد.
باشگاه خبرنگاران