حامد سلطانی‌نژاد، درباره جایگزینی طرح قیمت تضمینی به جای طرح خرید تضمینی در بازار گندم و ساز و کار اجرای این پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی، گفت: معتقدم یکی از مشکلات اقتصاد کشور این است که طرح‌های حمایتی در حوزه کشاورزی قالبی را به خود گرفته‌اند که دولت تمام هزینه محصولات کشاورزی را با هر کیفیتی ضمانت کند و ادامه اجرای این قالب هم امکان‌پذیر نیست.
وی ادامه داد: وقتی دولت تمام هزینه‌های محصولات کشاورزان را می‌پردازد، رقابتی برای تولید محصول با کیفیت‌تر وجود ندارد. این اتفاق در حوزه گندم هم افتاده است.
**هزینه 16 هزار میلیاردی دولت برای خرید گندم
مدیرعامل بورس کالای ایران با بیان اینکه وقتی منابع دولتی به خرید محصولات کشاورزی اختصاص می‌یابد، هزینه‌ها در جهت منافع دولت برنامه‌ریزی نمی‌شود، افزود: برای مثال در سال گذشته دولت 16 هزار میلیارد تومان بابت خرید گندم هزینه کرد که این رقم معادل نیمی از بودجه عمرانی کشور است. به نظر می‌رسد که ادامه این روش ِ حمایت از محصولات کشاورزان امکان‌پذیر نیست. باید روشی پیاده شود که ضمن حمایت از تولید گندم در کشور، هزینه‌های دولت را کاهش دهیم. طرح پیشنهاد شده این است که طرح قیمت تضمینی جایگزین طرح خرید تضمینی شود.
**مزایای اجرای طرح قیمت تضمینی گندم
سلطانی نژاد گفت: در این طرح قرار است که به جای اینکه دولت محصولات کشاورزان را خریداری کند، اجازه بدهد کشاورزان محصولات خود را در یک بازار مبتنی بر عرضه و تقاضا ارائه کنند و زمانی که محصول مورد معامله قرار گرفت اگر کمتر از قیمت حمایتی به فروش رفت، مابه تفاوت آن را دولت بپردازد.
وی اظهار داشت: این طرح در مورد محصول جو و ذرت به اجرا رسیده است و در مورد محصول جو صرفه‌جویی دولت از محل اجرای طرح قیمت تضمینی چیزی بیش از 700 میلیارد تومان بوده است.
سلطانی نژاد با بیان اینکه موضوع خرید و فروش گندم با سایر محصولات از جمله جو و ذرت متفاوت است، گفت: دولت در برای خرید محصولات جو و ذرت از کشاورز، یارانه می‌پردازد به این معنا که دولت این محصولات را با قیمت تضمین شده‌ای از کشاورزان خریداری می‌کند اما در مورد گندم هم در سمت خرید و هم در فروش یارانه می‌پردازد. یعنی هم خریدار آن دولت است و هم توزیع آن را دولت انجام می‌دهد. سیاست دولت هم در این حوزه ایجاد آرامش در بازار بوده است.
وی تاکید کرد: اگر بخواهیم برای گندم بازاری شکل بگیرد باید برای یارانه سمت خرید آن چاره‌ای اندیشیده شود.
مدیرعامل بورس کالای ایران ادامه داد: نکته دیگری که وجود دارد این است که دوره برداشت گندم کوتاه‌تر از یکسال است اما همین گندم باید در تمام سال مصرف شود. در اسفند ماه تولید گندم وجود ندارد و گندم برداشت شده باید در طول ماه‌های مختلف سال توزیع شود؛ بنا بر این گندم تولیدی باید در انبار بماند تا در طول ماه‌های مختلف سال در بازار توزیع شود و تا کنون هم وظیفه پرداخت هزینه انبار و توزیع کردن گندم بر عهده دولت بوده است.
**شرط و شروط بورسی‌ها برای پذیرش گندم
وی با تاکید بر اینکه بورس از ورود گندم به بازار سرمایه استقبال می‌کند اما شرایطی را برای پذیرش این محصول دارد، گفت: طرح تضمینی قیمت گندم در بورس قابل اجرا است اما الزاماتی دارد.
سلطانی‌نژاد درباره شرایط مورد نظر بورس کالا برای پذیرش گندم در بورس گفت: برای ورود گندم به بازار سرمایه باید شرایطی به وجود بیاید و یکی از شرایط این است که گندم مورد حمایت دولت باید استانداردهای حداقلی را داشته باشد. از سوی دیگر نظام بازار ایجاب می‌کند، کیفیت گندم در محیط رقابتی افزایش پیدا کند و طبیعی است که گندمی که کیفیت بهتری داشته باشد مشتری بیشتری خواهد داشت و گندم با کیفیت پایین را هم در بازار به قیمت کمتری خریداری خواهند کرد.
وی تاکید کرد: باید مطمئن شویم گندمی از آن حمایت می‌شود، گندم تولید همان سال باشد یا گندم وارداتی نباشد. برای این موضوع هم تمهیداتی اندیشیده شده و با همکاری شرکت بازرگانی دولتی سامانه‌ای طراحی شد که اطلاعات کشاورزان برای راستی آزمایی در این سامانه گردآوری می‌شود. در این سامانه از اطلاعات وارد شده واقعیت‌سنجی انجام می‌شود و از دو ماه آینده این سامانه می‌تواند شروع به کار کند.
سلطانی نژاد افزود: از سوی دیگر برای اجرای طرح قیمت تضمینی، باید انبارهای استاندارد ذخیره گندم در نظر گرفته شود و برای نگهداشت این محصول باید انبار بورسی را از سایر انبارها جدا کرد. در دنیا انبارهای بورسی دارای اعتبار قابل قبولی هستند چرا که معمولاً استانداردهای بالایی را دارند. به هر حال در این طرح بورس کالا به کمک دولت آمده است و قرار بر این است که دولت این بار با هزینه کمتری از محصولات کشاورزان حمایت کند.
**بورس جلوی احتکار و گران فروشی گندم را می گیرد
وی همچنین در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه توزیع گندم در این طرح به خریداران محول می‌شود آیا احتمال احتکار و گران‌فروشی گندم به وجود نمی‌آید، تاکید کرد: دولت چیزی حدود 2.5 میلیون تن ذخیره استراتژیک گندم دارد. در دوره‌ای که بازار دچار التهاب می‌شود می‌تواند ذخایر استراتژیک خود را به بازار عرضه کند و وقتی قیمت‌ها فروکش کرد، گندم مورد نیاز خود را خریداری کند.
وی ادامه داد: اتفاقاً دولت در سازوکار انبار و گواهی سپرده می‌تواند مسئولیت خود را بهتر انجام دهد؛ بنابراین وقتی گندم وارد بازار سرمایه شد نباید نگران افزایش قیمت‌ها باشیم. چرا که در این شرایط دولت می‌تواند به طور شفاف بررسی کند که چه عاملی در بازار قیمت‌ها را افزایش یا کاهش می‌دهد و برای جلوگیری از نوسانات غیرعادی، عرضه و تقاضا را تنظیم کند.
مدیرعامل بورس کالا گفت: معتقدم گندم می‌تواند وارد بازار سرمایه شود به شرطی که اطلاعات دقیق کشاورزان وارد سامانه شود و به تدریج هم می‌توانیم این سیاست‌ها را به اجرا برسانیم که گندم با کیفیت را با قیمت بالاتر از کشاورزان خریداری کنیم.
ایلنا