شورای رقابت دستورالعمل تنظیم بازار محصولات پتروشیمی را به شرح زیر تصویب کرد:
ماده ۱: تعاریف مورد استفاده در این دستورالعمل عبارتند از:
الف) قانون: قانون اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و اصلاحات بعدی آن
ب) محصولات پتروشیمی: کلیه کالاهایی که ذیل گروه پتروشیمی در بورس کالای ایران پذیرش شده‌اند یا در آینده با رعایت مقررات مربوطه پذیرش می شوند.
ج) تولیدکنندگان: هر تولیدکننده‌ای که اقدام به تولید محصولات پتروشیمی می‌کند.
د) کالای خاص: کالایی که به صورت سفارشی که مصرف عمومی ندارد و به منظور خاصی که دارای مدت معین و محدود است تولید می‌شود.
ه) کارگروه: کارگروه موضوع ماده (۷) این دستورالعمل
و) خوراک به موادی گفته می شود که فقط برای تولید محصول در مجتمع پتروشیمی به مصرف برسد.
ی) محصولات بین مجتمعی شامل کلیه محصولات مبادله شده با هدف مصرف به عنوان خوراک، بین شرکت هایی است که محصول آنها در تابلو پتروشیمی بورس کالا مبادله می گردد. میزان خوراک مذکور بر اساس مصوبات کارگروه تعیین می گردد.
ماده ۲: کلیه تولیدکنندگان جهت فروش در داخل ملزم هستند بجز در موارد زیر، تمامی محصولات پتروشیمی خود را با رعایت مقررات مربوطه در بورس کالا عرضه کنند:
الف . محصولات پتروشیمی بین‌مجتمعی که از طریق لوله بین دو مجتمع پتروشیمی منتقل می‌شود.
ب . محصولات پتروشیمی خاص که به سفارش یک یا چند مصرف‌کننده در مدت محدود تولید می‌شود.
ج . محصولات پتروشیمی که در یک سال گذشته تنها یک خریدار داشته است.
د . محصولات پتروشیمی که توسط دولت مشمول تخصیص یارانه مستقیم می‌شود و قیمت‌گذاری و یا تسهیم آنها بر اساس نظر مرجع ذیصلاح قانونی تعیین می‌گردد.
ه) محصولاتی که برای اولین بار در یک مجمتع تولید شده اند، به مدت ۳ ماه از آغاز تولید اجازه فروش خارج از بورس را خواهند داشت.
و) تأمین خوراک شرکت های دفاعی، امنیتی، نیروگاه ها، پالایشگاه ها و شرکت های بهره برداری مخازن نفت و گاز به عنوان کالای استراتژیک شناخته می شود.
تبصره: تأمین نیاز مجموعه های دفاعی و امنیتی صرفاً به منظور بهره برداری در همان سازمان صورت می گیرد و محصولاتی که با خرید محصولات پتروشیمی به این طریق، تولید می شوند، قابل عرضه در بازار نیستند. درخواست خرید از فروشنده باید حسب مورد با تأیید سازمان صنایع دفاع، نیروگاه ها و وزارت نفت انجام شود.
ی) تولید کنندگانی که محصولات پتروشیمی آنها توسط شرکت های پایین دستی بعنوان ماده اولیه به مصرف می رسد مشروط به اینکه دارای سهامدار مشترک (حداقل به میزان ۵۰ درصد) باشند می توانند با تشخیص کارگروه به مقدار نیاز شرکت پایین دستی مذکور، این مقدار از محصولات را خارج از بورس به آنان عرضه نمایند. در این صورت شرکت های پایین دستی فوق الذکر نباید در بازار بورس پتروشیمی به خرید همان کالا بپردازند.
تبصره۱: هر نوع عرضه محصولات پتروشیمی در داخل کشور که خارج از بورس کالا انجام شود به استثنای موارد فوق، عرضه خارج از شبکه مجاز تلقی می‌شود و تابع مقررات مربوطه خواهد بود.
تبصره۲: تولیدکنندگانی که محصول آنان در بورس پذیرش نشده است، موظفند ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل نسبت به پذیرش محصول خود در بورس کالا با رعایت مقررات مربوطه اقدام نمایند. بعد از فرصت یک ماهه عرضه محصولات این شرکت ها در خارج از بورس، عرضه خارج از شبکه تلقی می شود و طبق مقررات اقدام خواهد شد.
تبصره ۳: در مواردی که با درخواست پذیرش این محصولات در هیات پذیرش بورس کالای ایران مخالفت گردد به تشخیص کارگروه از اجرای این بند مستثنی می‌شوند.
تبصره۴: کالاهایی که به تشخیص کارگروه انحصاری نمی باشند با تأیید شورای رقابت مشمول این دستور العمل نخواهند بود.
ماده ۳: در راستای اجرای بند ۵ ماده ۵۸ قانون، دستورالعمل تنظیم نحوه تعیین قیمت پایه محصولات پتروشیمی در بورس کالا به شرح زیر تعیین می‌شود:
نرخ ارز سامانه سنا ×قیمت فوب خلیج فارس × ۹۵ %=قیمت پایه
تبصره ۱: در مواردی که قیمت فوب خلیج فارس وجود نداشته باشد، از قیمت مورد استناد در مراجع معتبر بین المللی استفاده می‌شود.
تبصره ۲: شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران موظف است قیمت پایه را بر اساس دستورالعمل فوق بطور هفتگی محاسبه کند و به کارگروه جهت تعیین ارائه دهد.
ماده ۴: مبنای نوسان قیمت مجاز کالاهای پتروشیمی به میزان ۱۰درصد قیمت پایه بوده و بورس کالا حسب شرایط بازار و عرضه می‌تواند طبق دستورالعمل معاملات خود نسبت به تغییر محدوده نوسان مجاز اقدام نماید.
ماده ۵: در صورت عرضه ی محصولات پتروشیمی حداکثر تا ۱۲۰ درصد کف اعلام شده وعدم فروش حداقل ۷۰ درصد کف عرضه ی اعلامی طی سه عرضه متوالی، شرکت بورس بنا به تقاضای عرضه کننده، ابتدا مچینگ و سپس عرضه را به غیر بهین یابی تغییر خواهد داد. در صورت انتخاب ۳ درصد کاهش قیمت یا فروش اعتباری به میزان کالای فروش نرفته در سه نوبت گذشته عرضه کننده مجاز به فروش خارج از بورس می باشد. این مصوبه تا پایان شهریور اجرا می گردد و پس از ارائه گزارش کارگروه در شورا تصمیم نهایی گرفته خواهد شد.
ماده ۶: در راستای اجرای بند ۵ ماده ۵۸ قانون، دستورالعمل مقدار و حداقل عرضه هر تولیدکننده بر اساس عوامل زیر تعیین می‌شود:
• میزان عرضه کل هر درجه محصول پتروشیمی درمقاطع شش ماهه
• میزان تقاضای متوسط سال گذشته هر درجه محصول پتروشیمی
• میزان نوسانات تقاضای فصلی و مناسبت‌های تقویمی در سالیان گذشته
• تقاضای جدید شرکت‌های پایین دستی
• ظرفیت عملیاتی و واقعی تولیدکنندگان
ماده ۷: به منظور ایجاد امکان پایش مداوم وضعیت بازار، کارگروهی در مرکز ملی رقابت با دعوت از نمایندگان وزارت نفت؛ وزارت صنعت، معدن و تجارت؛ شرکت ملی صنایع پتروشیمی؛ انجمن صنفی کارفرمائی پتروشیمی؛ بورس کالای ایران؛ اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و اتاق تعاون ایران تشکیل می‌شود.
ماده ۸: ماموریت کارگروه موضوع ماده۷این دستورالعمل عبارتست از:
الف) تهیه و ارائه گزارش های نظارتی وضعیت بازار محصولات پتروشیمی و تخلفات از این دستورالعمل به شورای رقابت
ب) تعیین و اعلام قیمت پایه محصولات با رعایت ماده (۳) این دستورالعمل
ج) تعیین و اصلاح حداقل عرضه بر اساس ماده (۵) این دستورالعمل هر تولیدکننده
د) تعیین فهرست محصولاتی که باید از طریق بورس عرضه شود و فهرست محصولات خاص و مجاز به عرضه خارج از بورس کالاموضوع بندهای "الف" تا "د" ماده ۲ این دستورالعمل هر شش ماه یکبار
ه) تنظیم و ارائه پیشنهادات لازم برای تنظیم مقررات مدیریت بازار و رفع انحصار به شورای رقابت.
و) نظارت بر سهمیه‌ها و عملکرد سایت بهین یاب و تهیه گزارشات
ماده ۹: در سامانه الکترونیکی پایش و اطلاع‌رسانی محصولات پتروشیمی متعلق به شرکت ملی صنایع پتروشیمی با همکاری کارگروه و انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی، فعالان صنعت به اطلاعات تولید، موجودی انبار، صادرات و برنامه تعمیرات واحدهای تولیدکننده دسترسی پیدا می‌کنند. اطلاعات حداقل یک ماه آینده کلیه موارد فوق در این سامانه منتشر خواهد شد. کلیه تولیدکنندگان موظف هستند جهت ارسال اطلاعات این سامانه، با شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران همکاری کنند. موارد عدم ارسال اطلاعات فوق الذکر بر اساس احکام قانون، قابل پیگیری است.
ماده ۱۰: شرکت بورس کالای ایران موافقت نمود ظرف مدت دو ماه از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل با رعایت مقررات قانونی مربوط و ضوابط مصوب شورای عالی بورس با هماهنگی کارگروه موضوع ماده (۷) این دستورالعمل در موارد ذیل، دستورالعمل‌های لازم را حسب مورد تهیه و پس از تایید مراجع قانونی ذیصلاح برای اجرا اقدام می‌کند:
• شرایط معاملات و قراردادهای بلند مدت
• سازوکاراجرایی معاملات B۲B و خرده فروشی در بورس کالای ایران
• پیمان آتی معاملات پتروشیمی در بورس کالای ایران
• گسترش انواع قراردادهای سلف مانند سلف موازی
• توسعه روشهای تسویه معاملات بویژه تسویه اعتباری ومهلت دار
• فراهم نمودن عرضه خاص برای کالاهای مشمول سهمیه‌بندی به تشخیص کارگروه موضوع ماده (۷)
• شرایط لازم برای رعایت استانداردها و خدمات پس از فروش بر اساس پیشنهاد شرکت ملی صنایع پتروشیمی
ماده ۱۱: .با تشکیل نهاد تنظیم کننده بخشی نفت و گاز و صنایع مرتبط و وابسته اجرای این دستورالعمل توسط این نهاد تنظیم کننده بخشی انجام می‌شود.
باشگاه خبرنگاران جوان