در حال حاضر به خصوص بعد از تصمیم اوپک و متحدانش برای تمدید توافق نفتی تا پایان سال ۲۰۱۸، بسیاری از موسسات و بانک‌ها اقدام به بازبینی برآوردهای خود از قیمت نفت در سال پیش رو کرده‌اند. این برآوردها نشان می‌دهد که احتمالا نفت در سال ۲۰۱۸ برای دومین سال متوالی در مسیر افزایشی قرار خواهد گرفت. موسسات و بانک‌ها زمان خروج از توافق از سوی تولیدکنندگان نفت را یکی از مهم‌ترین مولفه‌های موثر در برآوردهای خود از بهای نفت می‌دانند. آن دسته از موسساتی که چشم‌انداز مثبتی پیش‌روی بازار نفت نمی‌بینند، در عین حال به نقش تولیدکنندگان شیل در بازار نفت تاکید می‌کنند.
نگاهی به ۷ برآورد از قیمت نفت در سال آینده نشان می‌دهد که غالبا بر این باورند که اوپک موفق به متعادل کردن بازار نفت خواهد شد و موجودی انبارهای نفتی به متوسط ۵ ساله خواهد رسید، این همان برآوردی است که اوپک در آخرین گزارش خود بر آن تاکید کرد. از این رو غالبا قیمت نفت شاخص برنت در سال آتی را ۶۰ دلار یا مقداری بیشتر و در حدود قیمت‌های کنونی پیش‌بینی کرده‌اند. در مقابل برخی نیز با اشاره به نقش تولیدکنندگان شیل و احتمال افزایش تولید آنان تغییری در برآوردهای خود لحاظ نکرده و بر این باورند که نفت در سال ۲۰۱۸ رشد چندانی نسبت به امسال نخواهد کرد و در حدود ۵۴ دلار بر بشکه باقی خواهد ماند. برآوردهای مختلف از بهای نفت در سال پیش رو در حالی منتشر می‌شود که زمان خروج از توافق همچنان به‌عنوان یک معما در بازار نفت مطرح است. در حالی که برخی منابع آگاه از بررسی استراتژی خروج از توافق از سوی اوپک و روسیه خبر می‌دهند، مقامات کشورهای عضو اوپک و همچنین روسیه هرگونه بحث در این خصوص را زود‌هنگام می‌دانند.
دومین سال صعودی نفت رقم خواهد خورد؟
بعد از تمدید توافق کاهش تولید از سوی اوپک و متحدانش، برخی بانک‌ها و موسسات سرمایه‌گذاری برآورد خود از قیمت نفت در سال ۲۰۱۸ را افزایش دادند، برخی نیزتغییری در پیش‌بینی‌هایشان ایجاد نکردند.گلدمن ساکس جزو آن دسته از بانک‌هایی است که پیش‌بینی خود از قیمت نفت را افزایش داده است. این بانک با افزایش ۷ درصدی برآورد خود از قیمت نفت شاخص برنت در سال ۲۰۱۸ آن را از ۵۸ دلار بر بشکه به ۶۲ دلار رسانده است. به گفته کارشناسان گلدمن ساکس، تعهد قوی‌تر از پیش‌بینی روسیه و عربستان برای تمدید توافق کاهش تولید موجب تغییر برآوردهای این بانک از بازار نفت شده است. آنها همچنین اعلام کردند که اوپک به هدف خود برای کاهش مازاد موجودی انبارهای نفتی زودتر از آنچه انتظار می‌رود، دست خواهد یافت، از این رو ممکن است خروج از توافق پیش از پایان سال ۲۰۱۸ اتفاق بیفتد. به این ترتیب که موجودی انبارهای نفتی کمتر از متوسط فصلی خود خواهد بود و در سه ماه دوم سال شاهد کاهش سطح این ذخایر خواهیم بود. از این رو بازار نفت تا میانه‌های سال ۲۰۱۸ به تعادل خواهد رسید و اوپک و روسیه در نیمه دوم سال به آرامی از توافق خارج خواهند شد. گلدمن ساکس تغییر ساختار بازار نفت به پیش‌بهین(Backwardation) را نیز پیش‌بینی کرده است. این ساختار زمانی رخ می‌دهد که قیمت‌ها در بازار نقدی از قیمت‌های بازار آتی کمتر و نشان‌دهنده نگرانی از کمبود نفت در بازار در آینده کوتاه‌مدت است.
جی‌پی مورگان دیگر بانکی است که در پوزیشن انتظار برای افزایش قیمت‌ها قرار گرفته است. این بانک برآورد خود از بهای نفت شاخص برنت را از ۵۸ دلار به ۶۰ دلار رسانده است. به گفته کارشناسان این بانک، بازار نفت به‌طور کلی پایدار بوده است که نشان‌دهنده ثبات در عوامل بنیادی بازار و نزدیک شدن بسیار زیاد مقدار عرضه و تقاضا به هم است. این بانک همچنین تمایل اوپک برای متعادل کردن بازار نفت را عامل دیگری می‌داند که موجب شده این بانک چشم‌انداز مثبتی پیش روی بازار نفت ترسیم کند.یو‌بی‌اس(UBS) نیز برآورد خود از بهای نفت را افزایش داده است. این بانک پیش‌بینی کرده که بهای نفت شاخص برنت به ۶۰ دلار بر بشکه در سال ۲۰۱۸ برسد، این در حالی است که در یادداشت قبلی یو‌بی‌اس قیمت نفت ۵۵ دلار پیش‌بینی شده بود. کارشناسان UBS بر این باورند که موجودی انبارهای نفتی در حال کاهش است و احتمال دارد که در سه ماه سوم سال به تعادل برسند که ممکن است به خروج غیر رسمی اوپک و متحدانش در سه ماه سوم سال از توافق نفتی منجر شود.بانک کردیت سوئیس نیز برآورد خود از بهای نفت در سال ۲۰۱۸ را از ۵۳ دلار به ۶۰ دلار رسانده و اعلام کرده است که تعهد قوی اوپک و متحدانش در نشست نوامبر برای تمدید توافق موجب می‌شود موجودی انبارهای نفتی در سه ماه سوم سال آینده به سطح متوسط ۵ ساله برسد.
در طیف مقابل این بانک‌ها، سیتی‌گروپ و بارکلیز قرار دارند که چشم‌انداز مثبتی پیش روی بازار نفت نمی‌بینند. سیتی گروپ پیش‌بینی خود از بهای نفت برنت در سال ۲۰۱۸ را روی ۵۴ دلار بر بشکه ثابت نگه داشته است. این بانک آخرین بار تغییر در پیش‌بینی قیمت خود را جولای سال جاری انجام داد، زمانی که برآورد خود از بهای این نفت شاخص را از ۶۰ دلار به ۵۴ دلار رساند. کارشناسان سیتی گروپ بر این باورند که توافق اوپک و متحدانش تا پایان سال ۲۰۱۸ ادامه نخواهد یافت و آنها در میانه سال ۲۰۱۸ یا نهایتا در پایان سه ماه سوم از توافق خارج خواهند شد. آنها همچنین بر ریسک رشد تولید نفت شیل تاکید می‌کنند.
بارکلیز نیز با سیتی‌گروپ هم عقیده است. این بانک نیز برآورد خود از قیمت ۵۴ دلاری برنت در سال ۲۰۱۸ را بدون تغییر نگه داشته است. به گفته کارشناسان بارکلیز، افزایش قیمت نفت و چشم‌انداز خوش‌بینانه به تداوم رشد قیمت‌ها، تولیدکنندگان شیل و دیگر تولیدکنندگان خارج از اوپک را به افزایش تولید تشویق خواهد کرد. آنها پیش‌بینی می‌کنند که تولید کشورهای غیرعضو اوپک بدون در نظر گرفتن آمریکا در هر یک از سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ حداقل ۵۰۰ هزار بشکه در روز رشد می‌کند. از این رو موجودی انبارهای نفتی مجددا رو به رشد خواهد گذاشت.اداره اطلاعات انرژی آمریکا نیز هرچند چشم‌انداز متعادل‌تری نسبت به دو بانک بارکلیز و سیتی‌گروپ از بهای نفت دارد، اما چندان هم به رشد قیمت‌ها خوش‌بین نیست. اداره اطلاعات انرژی آمریکا پیش‌بینی خود از بهای نفت برنت در سال آینده را ۲ دلار افزایش داده و به ۵۷ دلار رسانده است؛ اما این برآورد از قیمت‌های کنونی نفت حدود ۷ دلار کمتر است. اداره اطلاعات انرژی آمریکا بر این باور است که به دلیل رشد تولیدات آمریکا و احتمال خروج از توافق، موجودی انبارهای نفتی نه تنها کاهش نخواهد یافت، بلکه رشد نیز خواهد کرد.
پایان‌بندی یک توافق
برآورد موسسات از بهای نفت نشان می‌دهد که چگونگی به پایان بردن توافق کاهش تولید حالا به موضوعی با اهمیت‌تر از خود این توافق تبدیل شده است. هرچند وزرای نفت کشورهای کلیدی در طرح کاهش تولید هر از چندگاهی به اظهار نظر در رابطه با پایان توافق کاهش تولید می‌پردازند؛ اما هیچ‌گاه از برنامه‌ای مشخص در این زمینه سخن نمی‌گویند. با این حال گاه‌به‌گاه خبرهایی به نقل از «منابع آگاه در اوپک» منتشر می‌شود که به جلسات این سازمان برای چگونگی خروج از برنامه کاهش تولید اشاره دارند.
بر‌اساس گزارشی که رویترز روز گذشته و بر‌اساس نقل قول‌های دو منبع آگاه منتشر کرد، این سازمان کار روی یک استراتژی خروج از تولید را شروع کرده است. این نقل قول اگرچه با قطعیت همراه نیست، اما می‌توان از آن به‌عنوان نشانه‌ای از تمایل کشورهای حاضر در توافق برای خروج از تولید یاد کرد. با این حال وزیر انرژی روسیه روز پنج‌شنبه به رویترز گفت: «در میان تولیدکنندگان نفت در مورد نحوه خروج از توافق جهانی کاهش تولید اجماع وجود دارد؛ اما مذاکرات مفصل در زمینه خروج از توافق تنها زمانی آغاز خواهد شد که بازارها به توازن نزدیک شود.» نواک در اظهار نظری تکمیلی در روز گذشته به رویترز گفت: اوپک و روسیه به آرامی از توافق کاهش تولید خارج خواهند شد؛ ضمن اینکه برای هرگونه گسترش زمانی توافق کاهش تولید به منظور پیشگیری از ایجاد مازاد عرضه‌ای جدید در بازار نیز آمادگی داریم. درست در زمانی که بازار جهانی نفت در رابطه با زمان و چگونگی پایان توافق کاهش تولید بسیار کنجکاو است، نواک گزینه «تمدید توافق بعد از انقضای مدت آن در پایان سال ۲۰۱۸» را نیز رو می‌کند و در عین حال پیش‌بینی می‌کند بازار در سه ماه سوم یا پایان سال ۲۰۱۸ به توازن برسد. نواک در مصاحبه‌ای با رویترز اعلام کرد: پیش از هر چیز، وظیفه ما رساندن بازار به توازن و برقراری موازنه پایدار بین عرضه و تقاضا است. هدف ما رسیدن به این نتیجه است و اگر همه چیز به خوبی پیش برود این هدف باید در سال ۲۰۱۸ محقق شود. نواک اما معتقد است «مدتی طول می‌کشد تا توافق پایان پذیرد.» او در عین حال به این نکته تاکید می‌کند «تا زمانی‌که به توازن نزدیک شویم، پارامترهای مختلف به‌صورت مفصل مورد بحث قرار خواهد گرفت و بسته به پیش‌بینی‌ها از افزایش عرضه و تقاضا در بازارهای جهانی، ممکن است بازه‌های زمانی مختلفی مطرح شود.»
به گزارش خبرگزاری رویترز، خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان نیز در اظهارنظری در روز چهارشنبه گفت: «زود است بخواهیم درمورد هرگونه تغییری در توافق کاهش تولید صحبت کنیم؛ زیرا بعید است توازن مجدد در بازار تا نیمه دوم سال ۲۰۱۸ رقم بخورد.» اوپک به‌عنوان سازمانی که طرح کاهش تولید را رهبری می‌کند و موفق شده است موافقت کشورهای غیرعضو را برای ادامه این طرح تا پایان سال ۲۰۱۸ کسب کند، اخیرا اعلام کرده است «سطح ذخایر نفت خام کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه در ماه اکتبر ۱۳۷ میلیون بشکه بیش از میانگین پنج سال گذشته بوده است.» هدف اوپک از اجرای طرح کاهش تولید، رساندن سطح جهانی ذخایر نفت خام دنیا به میانگین پنج سال گذشته است. نزدیک شدن اوپک به این هدف زیر سایه اجرای طرح کاهش تولید و کمک به رشد قیمت‌ها باعث شده است که پایان این طرح نیز از اهمیت بالایی برخوردار باشد.آن‌طور که دو منبع آگاه در اوپک اعلام کرده‌اند «دبیرخانه اوپک در وین در حال کار روی طرحی با گزینه‌های مختلف است؛ اما و حالا برای اینکه بخواهیم بگوییم این طرح چگونه خواهد بود، زود است.» یکی از این دو منبع تنها به گفتن این جمله اکتفا کرده که «استراتژی اوپک بیش از آنکه بر خروج تکیه داشته باشد، بر تداوم متمرکز است.»
آخر هفته نزولی بازار نفت
پس از یک هفته رشد مداوم، قیمت نفت در روز جمعه از بالاترین سطح خود از سال ۲۰۱۵ به این سو کمی فاصله گرفت. افزایش تولید نفت خام در آمریکا و انتظار برای بازگشایی خط لوله فورتیز در ماه ژانویه، از مهم‌ترین عواملی بودند که بر قیمت نفت‌های شاخص در روز گذشته فشار وارد کردند. با تعطیل شدن خط لوله فورتیز در دریای شمال، مسیر انتقال روزانه ۴۵۰ هزار بشکه نفت خام مسدود شد. با این حال توافق کاهش تولید که همچنان از سوی کشورهای عضو و غیرعضو اوپک در جریان است، از بازار حمایت می‌کند. در راه بودن تعطیلات کریسمس و سال نوی میلادی نیز در کند شدن جریان نقدینگی در بازار روز جمعه اثرگذار بود.
بر اساس این گزارش هر بشکه نفت خام برنت در معاملات آتی روز گذشته، تا لحظه تنظیم این گزارش (در ساعت ۱۶ به وقت تهران) ۲۵ سنت افت داشت و به ۶۵/ ۶۴ دلار بر بشکه رسید. این در حالی است که نفت شاخص دریای شمال در روز پنج‌شنبه معاملات را با قیمت 64/90 دلار بر بشکه به پایان برد که بالاترین سطح از ژوئن سال ۲۰۱۵ به این سو ارزیابی شد. نفت خام آمریکا نیز روندی مشابه داشت و با ۳۰ سنت افت قیمت، 58/06 دلار بر بشکه را تجربه کرد. در کنار فشاری که افزایش تولید نفت خام آمریکا به بازار می‌آورد، کاهش 6/5 میلیون بشکه‌ای ذخایر نفت خام تجاری این کشور در هفته منتهی به ۲۰ دسامبر از جمله عوامل مثبت در بازار این هفته ارزیابی می‌شود. با این حال نگرانی‌ها از رشد بی‌وقفه تولیدات آمریکا و بی‌اثر شدن تلاش‌های اوپک برای ایجاد تعادل در بازار از سوی برخی کارشناسان ادامه دارد.
دنیای اقتصاد