شرکای تجاری ایران در سه فصل سال در حالی معرفی شدند که جزئیات منتشر شده از آمار تجارت خارجی ۹ ماه منتهی به آذرماه سال جاری نشان می‌دهد که پیشتازان واردات در این سه فصل، کالاهای واسطه‌ای بوده‌اند. همچنین در همین مدت زمان، بیشترین صادرات غیرنفتی مربوط به کالاهای صنعتی بوده است. از سویی پس از آن گروه‌های پتروشیمی، میعانات گازی، کشاورزی، معدن و فرش و صنایع دستی بیشترین صدور کالا را به خود اختصاص داده‌اند. بر اساس گزارشی که از سوی سازمان توسعه تجارت منتشر شده، صادرات کالا در ۱۰ قلم عمده مورد بررسی قرار گرفته است. این گزارش سهم ارزشی این کالاها از کل صادرات را به این صورت اعلام کرده است.
میعانات گازی با سهم ارزشی بیش از ۱۶ درصد، پروپان مایع شده با سهم ارزشی بیش از ۳ درصد، متانول با سهم ارزشی بیش از 2.5 درصد، سایر روغن‌های سبک و فرآورده‌ها به جز بنزین با سهم ارزشی بیش از2.5 درصد، سنگ هماتیت دانه بندی با خلوص آهن بیشتر از ۴۰ درصد به هم فشرده نشده با سهم ارزشی بیش از ۲ درصد، پلی اتیلن گرید فیلم با چگالی کمتر از ۹۴ درصد به جز نوع پودری، پسته‌ها با پوست تازه و بوتان مایع شده با سهم ارزشی بیش از ۲ درصد، محصولات نیمه تمام از آهن یا فولاد غیر ممزوج دارای کمتر از ۲۵ درصد کربن و سایر گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی شکل مایع شده با سهم ارزشی حدود ۲ درصد بیشترین میزان صادرات را به خود اختصاص داده‌اند.
علاوه بر این، ۲۰ مقصد صدور کالای ایرانی نیز در این گزارش گنجانده شده است که چین نخستین مقصد صادراتی بوده که نزدیک به ۲۱ درصد از کل ارزش صادرات را به خود اختصاص داده است. عراق دومین مقصد صادراتی کالاهای ایرانی است که نزدیک به ۱۵ درصد از کل ارزش صادرات را از آن خود کرده است. بیش از ۱۴ درصد از سهم ارزشی صادرات متعلق به امارات و 9.5 درصد مربوط به کره جنوبی است. افغانستان و هند با سهم بیش از ۶ درصد از کل صادرات در رده‌های بعدی قرار می‌گیرند. سهم سایر کشورها از کل صادرات نیز عبارتند از: ترکیه با سهم نزدیک به ۵ درصد، پاکستان با سهم ۲ درصد، تایلند، اندونزی، عمان و تایوان با سهم بیش از یک درصد، ترکمنستان و ژاپن با سهم یک درصد و در نهایت ویتنام، جمهوری آذربایجان، ایتالیا، هنگ‌‌کنگ، آلمان و روسیه با سهم کمتر از یک درصد.
در این گزارش صادرات کالا به تفکیک گروه‌های اقتصادی در ۹ ماه منتهی به آذر سال ۹۶ نیز چنین عنوان شده است: گروه همکاری‌های اسلامی (OIC) بزرگ‌ترین بازار کالاهای ایرانی در مدت زمان مذکور بوده است. ارزش صدور کالا به این گروه ۱۵ میلیارد و ۷۲۲ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته ۹ درصد کاهش داشته است. صادرکنندگان به کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی (ECO) معادل ۵ میلیارد و ۲۳۶ میلیون دلار کالا صادر کرده‌اند که نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته ۱۷ درصد کاهش یافته است. همچنین صدور کالا به کشورهای شورای همکاری خلیج فارس (PGCC) نیز معادل ۵ میلیارد و ۱۴۷ میلیون دلار و به کشورهای عضو همکاری جنوب شرق آسیا (ASEAN) یک میلیارد و ۴۵۲ میلیون دلار بوده است. علاوه بر این، آمارها حاکی از آن است که صادرات کالا در مدت زمان مورد نظر به کشورهای مستقل مشترک المنافع(CIS) یک میلیارد و ۴۳۰ میلیون دلار و به کشورهای عضو اتحادیه اروپا EU نیز یک میلیارد و ۶۲ میلیون دلار بوده است.
سبقت واردات کالا از صادرات در ۹ ماه منتهی به آذرماه موجب شد تا تراز تجاری در سه فصل امسال منفی باشد. در گزارش پیش رو ۱۰ قلم عمده واردات آورده شده که سهم ارزشی آنها از کل واردات عبارتند از قطعات منفصله برای تولید اتومبیل سواری ردیف ۸۷۰۳ بنزینی با حجم سیلندر ۲۰۰۰ سی سی با ساخت داخل با سهم ارزشی بیش از ۳ درصد، ذرت دامی با سهم ارزشی ۳ درصد، برنج با سهم ارزشی بیش از 2.5 درصد، لوبیای سویا با سهم ارزشی ۲ درصد، سایر وسایل نقلیه موتوری با حجم سیلندر ۱۵۰۰ سی سی تا ۲۰۰۰ سی سی به جز آمبولانس و هیبریدی با سهم ارزشی نزدیک به ۲ درصد، سایر وسایل نقلیه دارای موتور پیستونی درونسوز تناوبی جرقه ای-احتراقی با حجم سیلندر ۲۰۰۰ سی سی اما از ۲۵۰۰ سی سی بیشتر نباشد غیر از آمبولانس و نوع هیبریدی با سهم بیش از یک درصد، قطعات منفصله برای تولید اتومبیل سواری ردیف ۸۷۰۳ بنزینی با حجم سیلندر ۲۰۰۰سی سی با ساخت داخل ۵۰ درصد و بیشتر به استثنای لاستیک با سهم بیش از یک درصد، موز سبز تازه و خشک کرده با سهم ارزشی بیش از یک درصد، شکر تصفیه نشده بدون اضافه کردن مواد خوشبوکننده یا مواد رنگ‌کننده از نیشکر با سهم یک درصد و کنجاله و سایر آخال‌های جامد سویا با سهم یک درصد.
مهم‌ترین مبادی واردات کالا به کشور نیز بخش دیگری از این گزارش را به خود اختصاص داده است. بر این اساس، چین با سهم ارزشی بیش از ۲۵ درصد از کل واردات، سرلیست مبادی واردات کالا به ایران است. پس از آن امارات با سهم ارزشی نزدیک ۱۸ درصد از کل ارزش واردات در رده دوم قرار دارد و ترکیه و کره جنوبی با سهم ارزشی نزدیک به ۷ درصد بعد از این دو کشور، بیشترین کالا را به ایران صادر کرده‌اند. سهم سایر کشورها از کل ارزش واردات عبارتند از: آلمان با سهم ارزشی نزدیک به ۶ درصد، هند با سهم ارزشی بیش از ۴ درصد، سوئیس با سهم ارزشی نزدیک به ۴ درصد، فرانسه با سهم ارزشی بیش از ۳ درصد، ایتالیا با سهم ارزشی حدود ۳ درصد، هلند و انگلیس با سهم ارزشی بیش از ۲ درصد، سنگاپور با سهم ارزشی حدود ۲ درصد، روسیه، سوئد، ژاپن و بلژیک با سهم ارزشی بیش از یک درصد، برزیل و تایوان با سهم یک درصد و پاکستان و مالزی با سهم کمتر از یک درصد، بازار ایران را به کالاهای خود اختصاص داده‌اند.
واردات کالا به تفکیک گروه‌های اقتصادی نیز نشان می‌دهد کشورهای OIC معادل ۸ میلیارد و ۶۵۱ میلیون دلار کالا به ایران وارد کرده‌اند که نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته ۵۸ درصد رشد ارزشی داشته است. کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز ۷ میلیارد و ۵۴۰ میلیون دلار کالا را به ایران فرستاده‌اند که ۲۸ درصد رشد ارزشی را نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته تجربه کرده است. کشورهای عضو PGCC نیز ۵ میلیارد و ۶۲۳ میلیون دلار کالا را به ایران وارد کرده که رشد ارزشی ۲۱ درصدی را نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته نشان می‌دهد. کشورهای عضو ECO معادل ۲ میلیارد و ۹۳۵ میلیون دلار از کل واردات را به خود اختصاص داده است که حاکی از رشد ۱۸درصدی نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته به لحاظ ارزش است. از کشورهای عضو ASEAN هم در این مدت زمان معادل یک میلیارد و ۵۳۴ میلیون دلار واردات صورت گرفته و رشد ارزشی ۳۰ درصدی را نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته نشان می‌دهد.
کشورهای عضو CIS هم ۸۹۷ میلیون دلار کالا به ایران وارد کرده‌اند و نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته افت ۵۲ درصدی را تجربه کرده است. به علاوه در مدت زمان مذکور ۲۱ میلیون و ۲۰۲ هزار تن کالای واسطه‌ای به ارزش ۲۲ میلیارد و ۵۵۶ میلیون دلار وارد کشور شده که ۶۰ درصد سهم ارزش واردات و حدود ۸۰ درصد سهم وزنی آن را به خود اختصاص داده است. همچنین ۲ میلیون و ۵۹۵ هزار تن کالای مصرفی به ارزش ۷ میلیارد و ۲۱۲ میلیون دلار وارد کشور شده که سهم بیش از ۱۹ درصد به لحاظ ارزش و سهم حدود ۱۰ درصد به لحاظ وزنی را به خود اختصاص داده است. همچنین از ابتدای امسال تا پایان فصل پاییز ۵۷۹ هزار تن کالای سرمایه‌ای نیز به ارزش ۵ میلیارد و ۵۹۸ میلیون دلار به کشور وارد شده است که دارای سهم ارزشی ۱۵ درصد و سهم وزنی بیش از ۲ درصد از کل واردات است.
دنیای اقتصاد