به اعتقاد کارشناسان، کشورهایی نظیر هلند، دانمارک، بلژیک، لوکزامبورگ و بسیاری از ممالک توسعه‌یافته که امروزه تولیدات زراعی، دامی و صنعتی خود را به اقصی نقاط جهان از جمله کشورمان صادر می‌کنند، دقیقا از ظرفیت‌های طبیعی و اقتصادی مشابه با مازندران برخوردارند و این در شرایطی است که همین کشورها جمعیتی چندبرابر جمعیت مازندران را با بالاترین امکانات رفاهی و درآمد سرانه در خود جای داده‌اند. اما مازندران با همه جذابیت‌های اقلیمی و اقتصادی از تدارک زندگی و معیشت حداقل سه‌میلیون ساکن پرتلاش خود ناتوان است. وضعیت اقتصادی در مازندران به‌گونه‌ای است که هنوز وزن مشکلات و معضلات که محصول ناکارآمدی سیاست‌های مدیریتی است، بر وزن تولیدات فزونی دارد و هیچ شاغلی از کشاورز و دامدار و صیاد گرفته تا هتلدار و بازاری و کارمند از روزگار اقتصادی خود رضایت ندارد.
مساحت کشور هلند ٤١هزارکیلومترمربع است، کوچک‌تر از بسیاری از استان‌های ایران؛ اما اگر بخواهیم بر اساس اقیلم جغرافیایی آن را قیاس کنیم، مساحت هلند به اندازه مجموعه مساحت دو استان شمالی ایران؛ مازندران و گلستان است. اگر چه سرسبزی این دو با هلند تشابه دارد، اما از نظر میزان تولید و از وزن در اقتصاد جهانی کاملا غیرقابل مقایسه‌اند. کشور هلند که تا قرن‌نوزدهم یکی از بزرگ‌ترین استعمار‌گران جهان محسوب می‌شد؛ کشور مشهوری است چه به لحاظ پرورش زیباترین گل‌های جهان، چه به لحاظ نژاد پروار گاوهایش، چه به لحاظ مشهورترین دادگاه بین‌المللی که در شهر لاهه این کشور قرار دارد، چه به لحاظ سبک بازی فوتبالش و چه به لحاظ شهرت بیماری هلندی در اقتصاد؛ بیماری‌ای که برای اولین‌بار در این کشور رخ نمود و به همان نام در اقتصاد ماندگار شده است.
ویژگی‌های اقتصادی هلند
هلند کشوری در غرب اروپاست و دومین کشور اروپایی بعد از بلژیک است که بیشترین وابستگی را به تجارت خارجی دارد و به همین دلیل از تجارت آزاد حمایت می‌کند. نرخ تعرفه‌های این کشور برای محصولات صنعتی یکی از کمترین نرخ‌ها در جهان است و محدودیت کمی توسط این کشور در مورد هیچ کالایی صورت نمی‌گیرد. هدف سیاست تجاری هلند افزایش مبادلات خارجی با حذف عوارض گمرکی و سایر موانع غیرتعرفه‌ای و سهمیه‌بندی‌هاست.
پس از پایان جنگ دوم جهانی سه کشور بلژیک، لوکزامبورگ و هلند در مقاوله‌نامه‌ای که در سال ١٩٤٤ به امضا رساندند، اتحادیه‌ای بنام بنلوکس را به وجود آوردند که در قالب یک اتحادیه گمرکی وارد عمل شد، اساس این اتحادیه بر اساس تعرفه‌های مشترک قرار گرفته، به این‌ترتیب اولین اتحادیه اقتصادی اروپایی به وجود آمد و این امر نشانه اهمیتی است که به لحاظ ساختار اقتصادی مبتنی بر اقتصاد بازار و رقابت آزاد به همکاری‌های اقتصادی می‌دهد. اتحادیه گمرکی سه کشور در ١٩٥٨ به اتحادیه اقتصادی تبدیل شد.
هلند در سال ١٩٥٩ به جامعه اقتصادی اروپا ملحق شد. توسعه منطقه‌گرایی و یکپارچگی اقتصادی با کشورهای فرانسه، آلمان، ایتالیا، بلژیک و لوکزامبورگ در گسترش تجارت خارجی هلند بسیار موثر و تعیین‌کننده بود به‌طوری‌که از آن تاریخ تا به امروز بیش از ٧٠درصد مبادلات تجاری این کشور با اعضای جامعه اقتصادی اروپا صورت می‌گیرد. این امر چنان در تامین منافع و اهمیت ملی هلند موثر بوده که امروز سیاست خارجی این کشور به صورت تابعی از سیاست تجاری آن درآمده است. به عبارت دیگر هلند نه‌تنها منطقه‌گرایی اقتصادی و به‌ویژه همکاری چندجانبه در قالب جامعه اقتصادی اروپا را موثرترین عاملی در جهت توسعه اقتصادی و نیز ارتقای سطح زندگی مردم خود می‌داند، بلکه بهترین وسیله‌ای است که می‌توان امنیت ملی و استراتژیک این کشور را به‌عنوان کشوری در قلب اروپا تامین کند.
نمای کلی اقتصاد هلند
- ششمین کشور صادرکننده
- نهمین کشور صادرکننده خدمات بازرگانی
- هشتمین در بین واردکنندگان عمده جهانی کالا
- دومین صادرکننده عمده کالاهای کشاورزی بعد از آمریکا (مساحت آمریکا ٢٧٠برابر بزرگ‌تر از هلند است)
- هفتمین پذیرنده عمده سرمایه‌های خارجی: در سال‌های اخیر شرکت‌های خارجی ٤٧١میلیارددلار در هلند سرمایه‌گذاری مستقیم کرده‌اند.
- ششمین کشور سرمایه‌گذار در جهان
- دهمین کشور در جدول شاخصه‌های اقتصاد رقابتی
- هشتمین کشور به لحاظ جهانگرایی و جهانی‌سازی اقتصاد
- نهمین کشور به لحاظ فضاسازی تجاری بین‌المللی
با مروری بر آمار ارایه‌شده ذهن در کاوش تفاوت‌های این دو خواهد گشت. کشوری مثل هلند که به لحاظ سرزمینی به هیچ‌وجه با ایران‌زمین قابل مقایسه نیست، چگونه است که ردپایی قابل ملاحظه در اقلیم اقتصادی جهان دارد؟
پاسخ به این پرسش خیلی سخت نیست، «ارتباطات بین‌المللی»؛ هلند به سبب وابستگی زیاد به تجارت خارجی و نقش حیاتی این بخش در اقتصاد کشور همواره حامی تجارت آزاد و رفع موانع و محدودیت بر سر راه مبادلات کالا و خدمات با اکثر کشورهای جهان به‌ویژه همسایگان اروپایی خود بوده است. اساسا اقتصاد هلند دارای سمت‌گیری‌های بین‌المللی است و از این‌رو هر نوع اختلالی در جریان تجارت خارجی اثرات مستقیم و تعیین‌کننده‌ای بر کل اقتصاد این کشور می‌گذارد. چنین است که مقامات هلندی بیش از هر چیز در فکر توسعه صادرات و برطرف‌کردن موانعی هستند که می‌تواند جریان صدور کالاها و خدمات را دچار وقفه کند.
کوچکی سرزمین و تاثیر‌گذاری بسیار در اقتصاد تنها محدود به کشور هلند نیست. در جدول زیر نام کشورهایی آمده است که توانسته‌اند با گسترش ارتباطات بین‌المللی، به شاخص‌های اقتصادی مناسبی برسند.
ایران کشوری است گسترده، بسیار گسترده‌تر از کشورهایی که نامشان در جدول شماره‌یک آمده، ایران کشوری است با منابع بالای انرژی، ایران کشوری است با مردمانی که از نظر دانش جزو مفاخر جهانند اما با این تفاسیر ایران کشوری است که نتوانسته به جایگاه واقعی‌اش در عرصه اقتصاد جهانی برسد. پس بسیار ضروری است که در چرایی این موضوع درنگ ورزید. با مروری بر جدول شماره‌دو به‌راحتی می‌توان ذهن را به سمت مقایسه‌های دیگر هدایت کرد؛ سرزمینی که هر استانش بیش از چندکشور وسعت دارد.
شرق