این را نه فقط گزارش‌ها که اظهارات کارشناسی نیز تأیید می‌کند. این روزها مؤسسه‌هایی تحت عنوان «مشاوره‌های وام بانکی» با دفتر و دستک‌هایی در جای‌جای شهر فعالیت دارند و بازارشان هم داغ است؛ مؤسسه‌هایی که بنا به گفته‌های کارشناسان بانکی، قانونی نیستند و فساد را در کشور گسترش داده‌اند. این مؤسسه‌ها که وام‌های زیادی را به متقاضیان پرداخت می‌کنند، شروطی هم دارند. این وام‌ها که با توجه به توانایی و شغل افراد پرداخت می‌شود، بسته به ارزش سند ملکی و محل ملک متفاوت است؛ تا جایی که برخی از این مؤسسات تا ٥٠ درصد و برخی دیگر تا ٨٠ درصد سند ملکی وام می‌دهند. اما این مؤسسات در حالی کار غیرمولدها را راحت‌تر کرده‌‌اند که کارشناسان بانکی در گفت‌وگو با «شرق» تأکید دارند که فعالیت این مؤسسات پای واسطه‌گران و دلالان را به حوزه‌های مالی باز کرده است و ورود نامیمونی برای نظام بانکی شده است. این کارشناسان همچنین تأکید دارند که در دو دهه گذشته قرار بود شرکت‌های مشاوره اقتصادی و مالی تحت نظارت بانک مرکزی شکل بگیرد؛ حتی بخش‌نامه‌هایی هم از سوی وزارت اقتصاد صادر شد اما راه به جایی نبرد و این موضوع هم فساد و هم شرکت‌هایی را تحت عنوان مشاوره‌های غیرقانونی وام بانکی گسترش داد.
وام به شرط سند ملکی
برای مشاوره وام بانکی با یکی از آگهی‌ها تماس می‌گیرم. از میزان و شرایط وام می‌پرسم. آقای جوانی می‌پرسد، سند ملکی دارید؟ وقتی پاسخ مثبت می‌دهم ادامه حرفش را می‌گیرد و تأکید می‌کند: «ارزش آن چقدر است؟» می‌گویم: «٤٠٠ میلیون تومان». ادامه می‌دهد: «٧٠ درصد سند ملکتان را وام می‌دهیم. نهایتا با سقف ٢٠٠ میلیون تومان می‌توانید وام بگیرید». درباره میزان سود وام می‌پرسم که پاسخ می‌دهد: «پنج‌ساله، ماهی پنج‌میلیون تومان و سه‌ساله، ماهی هفت‌میلیون تومان با سود ١٨ درصدی». او این را هم اضافه می‌کند: «اگر رقم بیشتری لازم دارید باید وام مضاربه بگیرید. اما اگر سند دو ملک داشته باشید می‌توانید تا ٤٠٠ میلیون تومان هم وام دریافت کنید». درباره شرایط وام می‌پرسم که می‌گوید: «برای دریافت این نوع وام باید هر شش ماه یک‌بار سود پرداخت کنید. اگر ارزش ملکتان ٤٠٠ میلیون تومان باشد می‌توانید ٢٨٠ میلیون تومام وام بگیرید». او این را هم اضافه می‌کند: «اگر نیازمند وام هستید هر چه زودتر اقدام کنید تا قبل از پایان سال کارهایتان انجام شود».
۶۰تا ٧٠ درصد ارزش سند ملکی
شماره دیگری را می‌گیرم. از جزئیات وام بانکی می‌پرسم که خانمی پاسخ می‌دهد: «چه مبلغی مدنظرتان است؟» می‌پرسم: «شما تا چه سقفی وام می‌دهید؟» پاسخ می‌دهد: «بستگی به سند ملکی شما دارد. شما چه رقمی مدنظرتان است که اطلاعات بیشتری را در اختیارتان بگذارم». ادامه حرفش را می‌گیرد و اضافه می‌کند: «سند ملکی دارید؟ کدام منطقه هستید؟ ارزش ملکتان چقدر است؟» وقتی اطلاعات را می‌گیرد، مجددا پاسخ می‌دهد: «٦٠ تا ٧٠ درصد سند ملکی‌تان وام می‌دهیم». درباره سود آن می‌پرسم که کمی مکث می‌کند و می‌گوید: «در جریان جزئیات نیستم و یک‌مرتبه گوشی را قطع می‌کند».
سند ملکی تنها برای استان تهران
سومین شماره را می‌گیرم. چند بوق می‌خورد. آقایی گوشی را برمی‌دارد. همین که درباره میزان وام می‌پرسم، می‌گوید: «چقدر نیاز دارید؟» می‌گویم: «شما چقدر وام می‌دهید؟» ادامه می‌دهد: «فقط با سند ملکی، آن هم ٧٠ درصد ارزش ملک را وام می‌دهیم». او این توضیح را هم می‌دهد که سند ملکی باید برای استان تهران باشد و همه مدارک، از جمله برگ سبز سند یا بنچاق، پایان کار، فیش چهارگانه آب، برق، گاز و تلفن، کارت ملی و شناسنامه مالک و متقاضی همراهتان باشد. همین‌طور که صحبت می‌کند، بار دیگر می‌پرسد: «چه مبلغی نیاز دارید؟ ملکتان کجاست و چقدر ارزش دارد؟» همین که محله را می‌گویم، پاسخ می‌دهد: «یک لحظه گوشی را داشته باشید» و مجددا می‌پرسد: «ملکتان چقدر ارزش دارد؟» تا ارزش ملک را می‌گویم، ادامه می‌دهد: «٧٠ درصد ارزش ملکتان می‌توانید وام بگیرید» و یک‌مرتبه اضافه می‌کند: «یک لحظه گوشی را نگه دارید». پاسخ تلفن دیگری را می‌دهد و یک‌مرتبه گوشی را قطع می‌کند.
وام‌هایی متناسب با شغل و درجه توانایی افراد
به شماره دیگری زنگ می‌زنم. آقایی با صدای گرفته می‌گوید: «وام‌های ما صنعتی و تجاری برای کارخانه‌ها، واردکنندگان و تجار است». او در همین حال اضافه می‌کند: «سقف وام بستگی به توانایی افراد متفاوت است. اما ١٠ میلیارد و پنج میلیارد تومان هم وام داده‌ایم». درباره نرخ سود می‌پرسم که می‌گوید: «١٨ درصد است». او همچنین با بیان اینکه در مقابل پرداخت وام وثیقه مسکونی دریافت می‌کنیم، درباره میزان کارمزد نیز می‌گوید: «کارمزد بسته به نوع کار متفاوت است و بعد از اتمام کار گرفته می‌شود و معمولا چهار تا شش درصد است». بعد یک‌مرتبه می‌پرسد: «شغلتان چیست؟ شرکت هم دارید؟» و بی‌آنکه مکثی کند، می‌پرسد: «حالا چقدر نیاز دارید؟» وقتی مبلغ وام را می‌گویم، اضافه می‌کند: «برای پرداخت وام قرارداد می‌بندیم و از هر بانکی که حساب داشته باشید، استفاده می‌کنیم؛ در‌غیر‌این‌صورت به بانک موردنظر معرفی‌تان می‌کنیم».
ارزش ملکتان چقدر است؟
شماره دیگری را می‌گیرم. این‌بار هم اولین سؤالی که پرسیده می‌شود، این است که «ملک دارید یا نه» و دوباره می‌پرسد: «چقدر نیاز دارید؟» می‌گویم: «٥٠٠ میلیون تومان». سریعا می‌پرسد: «ارزش ملکتان چقدر است؟» وقتی می‌گویم «٤٧٠ میلیون تومان» خنده‌ای سر می‌دهد و می‌گوید: «فقط می‌توانید ٣٠٠ میلیون تومان با نرخ سود ١٨ درصدی وام بگیرید». او اضافه می‌کند: «اگر ٥٠٠ میلیون تومان وام لازم دارید حداقل ارزش ملکتان باید ٧٠٠ تا ٨٠٠ میلیون تومان باشد».
در این صورت می‌توانید ٣٠٠ میلیون تومان با سند ملکی و ٢٠٠ میلیون تومان با مجوز کاری وام بگیرید. درباره مجوز کاری می‌پرسم که پاسخ می‌دهد: حداقل باید کارخانه‌دار، دکتر و مهندس باشید و جواز کسب داشته باشید.
وام فنی‌حرفه‌ای
وامی که یکی دیگر از مؤسسه‌های مشاوره وام بانکی پرداخت می‌کند، وام فنی‌حرفه‌ای است. خانمی دراین‌باره می‌گوید: وام‌های ما از ٢٠ میلیون تا ٧٠ میلیون تومان و نرخ سود هم هشت تا ١٤ درصد است. تسویه حساب آخر کار انجام می‌شود و ١٠ درصد هم کارمزد دارد. درباره نوع وثیقه که می‌پرسم، می‌گوید: دراین‌باره باید با وکیلمان صحبت کنید.
٨٠ درصد ارزش سند ملکی
مؤسسه دیگری که در منطقه ١٣ تهران واقع شده، تا ٨٠ درصد سند ملکی وام می‌دهد. مسئول مربوطه درباره جزئیات وام بانکی می‌گوید: نرخ سود وام ١٨درصد است و ١٠ درصد کارمزد می‌گیریم. البته بستگی دارد ملکتان در کجا واقع شده باشد و چقدر ارزش داشته باشد؟
٥٠ درصد ارزش سند ملکی
با آخرین شماره تماس می‌گیرم. آقای مسنی می‌گوید: این مؤسسه دو نوع وام پرداخت می‌کند؛ یکی سرمایه آزاد و دیگری وام بانکی. وام بانکی روال خود را دارد که بعد از پیداکردن بانک، درصد و میزان آن اعلام می‌شود؛ اما برای وام سرمایه آزاد یا مضاربه باید ماهی پنج درصد سود پرداخت کنید تا اصل پول برگردد. مثلا برای وام صدمیلیون‌تومانی باید ماهی پنج میلیون سود پرداخت کنید. او درباره میزان وام نیز اضافه می‌کند: ٥٠ درصد سند ملک را وام می‌دهیم. کارمزد هم روال دفتری دارد و بعد از بررسی سند و میزان وام دریافتی اعلام می‌شود.
با توجه به آگهی‌های رنگارنگی که هر روز صفحات روزنامه‌ها را به خود اختصاص می‌دهد، تشکیل شرکت‌هایی با عنوان مشاوره اقتصادی و مالی تحت نظارت بانک مرکزی می‌تواند هم از بروز فساد در کشور جلوگیری کند و هم پرداخت وام‌ها نظام‌مند‌تر شود.
شرق