حسین فدایی، دبیرکل سابق جمعیت ایثارگران است که چند ماه پیش با حکم مقام معظم رهبری، به ریاست دفتر بازرسی ویژه رهبری منصوب شد. سمتی که قبلا «علی‌اکبر ناطق‌نوری» آن را برعهده داشت و از آن استعفا داد.
در مسئولیت جدید یا به عبارت دیگر گسترش دایره مسئولیت فدایی، بازرسی از نهادهای مربوط به رهبری و نیز بازرسی از دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای هم به لیست وظایف رئیس دفتر بازرسی ویژه اضافه شده است. مسئولیتی که قبلا در شرح وظایف سلف او یعنی ناطق‌نوری نبوده است. این نهادها به روایت احمد توکلی، نهادهایی هستند که طبق عرف و شرع اداره آنها بر عهده ولی فقیه است؛ مثل ستاد اجرائی فرمان امام، کمیته امداد و آستان قدس و...؛ این خبر در لابه‌لای یادداشت تلگرامی احمد توکلی درباره دلایل استعفای شهردار تهران بود. آنجا که نوشته بود: «واقعیت آن است که سال‌هاست رهبری جدی‌ترین مواضع را علیه فساد گرفته‌اند و راه را بر مبارزه گشوده‌اند و مکررا بر رسیدگی بی‌غرضانه به عملکرد همه مسئولان و حتی نزدیکان و اعضای دفتر خویش تأکید کرده‌اند. آخرین نمونه این است: در حکم صادرشده برای آقای فدایی به عنوان بازرس ویژه رهبری، ایشان بازرسی از نهادهای مربوط به رهبر را نیز بر وظایف بازرس ویژه افزودند. دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای نیز که زیر نظر فرزندان ایشان اداره می‌شود، رسما از بازرس ویژه خواسته است بازرسی را از این دفتر آغاز کنند که شروع شده است. پاکدستی رهبر و خانواده ایشان شهره است و حتی برخی از مخالفان نیز بارها به این حقیقت اذعان کرده‌اند». فدایی در مجلس هفتم از جمله نمایندگان تهران و از دوستان احمد توکلی بود. از توکلی درباره مسئولیت جدید فدایی سؤال کردم. او در مصاحبه‌اش با «شرق» گفت آنچه بر عهده فدایی قرار گرفته، نهادهایی است که طبق فقه و شرع، باید اداره آن بر عهده ولی فقیه باشد. یعنی نهادهایی که بودجه آنها از بودجه عمومی تأمین نمی‌شوند. او در این مصاحبه درباره مصادیق این نهادها هم صحبت کرده است که مشروح آن را در پی می‌خوانید:
شما در بخشی از مطلب کانال تلگرام خود اشاره کرده‌اید که «در حکم صادرشده برای آقای فدایی به عنوان بازرس ویژه رهبری، ایشان بازرسی از نهادهای مربوط به رهبر را نیز بر وظایف بازرس ویژه افزودند. دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای نیز که زیر نظر فرزندان ایشان اداره می‌شود، رسما از بازرس ویژه خواسته است بازرسی را از این دفتر آغاز کنند که شروع شده است». بر اساس آنچه شما نوشته‌اید، آیا تا قبل از این از این نهادها بازرسی انجام نمی‌شده؟
این وظیفه بازرسی ویژه نبوده، اما علی‌القاعده کنترل صورت می‌گرفته است. از جمله سازمان حسابرسی، این نهادها را از حیث دخل و خرج کنترل می‌کرده است. درواقع آنچه انجام می‌شده، حسابرسی بوده است. منظور از حسابرسی، همان کاری است که ذی‌حساب انجام می‌دهد. اما در بازرسی، به نحوه مدیریت، تخلفات و فسادهای احتمالی هم وارد می‌شوند. همچنین باید توضیح دهم که آنچه قرار است مورد بازرسی قرار بگیرد، نهادهایی است که تنها کارهای رهبری را انجام می‌دهند و دستگاه‌های تحت امر ایشان را شامل می‌شود.
نهادهای زیر نظر رهبری هم دو وجه دارند؛ دستگاه‌هایی که از بودجه عمومی بهره‌مند می‌شوند و نهادهایی که به حکم شرع جزء شئونات ولایت فقیه است و به حکم اینکه رهبری، ولی فقیه است، این نهادها تحت امر ایشان هدایت می‌شود.
این نهادهایی که به حکم ولی فقیه زیر نظر رهبری است،چه نهادهایی هستند؟
به عنوان نمونه یکی از این نهادها، ستاد اجرائی فرمان امام است. چراکه بر اساس شرع، اداره اموالی که مصادره می‌شود و مالک مشخصی ندارد، زیر نظر شخص ولی فقیه است.
سازمان اوقاف چطور؟
رئیس سازمان اوقاف را رهبری تعیین می‌کند. اما این سازمان در زمره نهادهایی است که خودش بازرسی دارد یا دیوان محاسبات و بازرسی کل کشور یا دیوان عدالت اداری از حیث تخلفات اداری، حساب‌های آن را تحت کنترل دارند. البته ممکن است که بازرس ویژه بخواهد وارد بررسی این نهادها هم بشود که اگر ضرورتی پیدا شود، این اختیار را دارد. در واقع نهادهایی که از بودجه عمومی استفاده می‌کنند، در این دسته قرار نمی‌گیرند، اما بازرس ویژه چنانچه ضرورتی ایجاد شود، می‌تواند وارد بازرسی از این نهادها شود.
ممکن است در توضیح بیشتر، مصادیق بیشتری از این نهادها را ذکر کنید؟
بله. یکی از این نهادها، بنیاد مستضعفان است، دیگری نهاد رهبری که خودش چندین شاخه دارد. آستان قدس رضوی، کمیته امداد امام خمینی، شورای عالی حوزه‌های علمیه، حوزه علمیه قم و مشهد، شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه، مؤسسه‌های کیهان و اطلاعات و بنیاد برکت که زیرمجموعه ستاد اجرائی فرمان امام است.
ستاد کل نیروهای مسلح و سپاه پاسداران و صداوسیما چطور؟
بازرس ویژه به دلیل حساسیتی که این نهادها دارند، همان‌طور که گفتم اگر مورد یا ضرورتی ایجاد شود، می‌تواند وارد بازرسی شود. باید این توضیح را بدهم که سازمان بازرسی کل کشور، بازرسی ادواری و موردی انجام می‌دهد، اما در بازرسی ویژه، بازرسی حسب ضرورت و به صورت موردی انجام می‌شود.
رهبری خودشان به آقای فدایی دستور داده‌‌اند که وارد بازرسی از این نهادها شوند یا آقای فدایی از ایشان خواستهاند؟
کسی که اهل محاسبه نفس باشد، بیشتر حساس می‌شود. در پیام هشت‌ماده‌ای امام هم ایشان تصریح دارند که در رسیدگی به دفتر من و نزدیکان من حساس باشید. آقای فدایی هم از‌جمله چهره‌های وفادار به رهبری و نظام است و در مبارزه با فساد هم شخصیت سختگیری است؛ به‌همین‌دلیل رهبری از او خواستهاند تا وارد این موضوع شوند و حسابرسی در سیستم را تقویت کنند.
گزارش‌ها بر چه اساس به دفتر بازرسی ویژه می‌رسد؟ آیا در دفتر، نیروهایی برای بررسی وجود دارند؟
خیر. نیروی اطلاعاتی وجود ندارد. بازرسی بر‌اساس گزارش‌های مردمی که به دفتر بازرسی ویژه ارائه می‌شود، وارد مصادیق می‌شود. مثلا مردم در موردی تظلم‌خواهی می‌کنند یا موردی را بر‌اساس‌این به آقای حجازی می‌گویند و ایشان هم آن مورد را به دفتر بازرسی ارجاع می‌دهند.
یعنی بازرسی ویژه صرفا بر‌اساس گزارش‌های مردمی است؟
بالاخره کارمندانی هستند که نسبت به بروز فساد و تخلف حساس بوده و گزارش می‌دهند، همه که با فساد همراهی نمی‌کنند. مثل کاری که در مؤسسه دیده‌بان انجام می‌شود و بر‌اساس این گزارش‌ها فعالیت می‌کند.
یعنی بازرسی ویژه صرفا بر‌اساس گزارش‌های مردمی است؟
بالاخره کارمندانی هستند که نسبت به بروز فساد و تخلف حساس بوده و گزارش می‌دهند، همه که با فساد همراهی نمی‌کنند. مثل کاری که در مؤسسه دیده‌بان انجام می‌شود و بر‌اساس این گزارش‌ها فعالیت می‌کند.
چرا در دوره آقای ناطق این اتفاق رخ نداد؟
آقای ناطق‌نوری انسان شفاف و دست‌پاکی است؛ اما حساسیت آقای فدایی بیشتر است. ضمن اینکه در دوره آقای ناطق، امکان بازرسی از این نهادها به ایشان داده نشده بود؛ درحالی‌که با آمدن آقای فدایی، این مسئولیت گسترده شده و نهادهای زیر نظر رهبری هم در شمول بازرسی ویژه قرار گرفته است. درواقع رهبری با توجه به اینکه فساد گسترش یافته، مصلحت دانستند که این اتفاق رخ دهد.
شرق